خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)- مطرح کردن مشاهير تاریخی در پيوستگي اقوام مختلف و در طرح‌هاي موجز و خواندني مي‌توانند بسيار مؤثر باشند. محمد رباني، دانشجوي دكتراي علوم سياسي، نويسنده و روزنامه‌نگار كه به تازگي كتاب «پرسش‌هايی درباره تاريخ، زبان و فرهنگ آذربايجان» را وارد بازار نشر كرده بر اين باور است كه پرداختن به مشاهير محلي با تكيه بر وجه ملي آنها مي‌تواند برخي افكار تزريقي كشورهاي بيگانه را خنثي كند.
جامعه، نيازمند معرفي ميراث گذشته
ربانی درباره الگوسازي از مشاهير تاریخی عنوان کرد: به نظر من مهم‌ترين بخش در اين زمينه الگوپردازي است. ما در همه زمينه‌ها باید الگوهای مناسبی را با معرفي بزرگان و فرهيختگان هر رشته از پزشكي تا فيزيك و ادبيات براي جوانان ترسيم كنيم.
وی ادامه داد: از طرفي ما بايد از تاريخ خودمان آگاهی داشته باشیم. آگاهي از تاريخ نيازمند دانستن درباره مشاهير و تاريخ‌سازان است. بايد بدانيم وارث چه كساني هستيم و تاريخ ما را چه كساني ساخته‌اند؛ براي مثال، كتاب‌هايي كه به معرفي شخصيت ستارخان پرداخته‌اند بخش مبارزات ملي وي را مغفول گذاشته‌اند.
اين نويسنده با اشاره بر مبارزات ستارخان در نهضت مشروطه بيان كرد: ستارخان در مبارزه براي تعمیم آن به مشروطه، خواهان تمام كشور ايران است. براي مثال، در كتاب «تاريخ آذربايجان» اثر احمد كسروي آمده است زماني كه سفير روسیه به ستارخان پیشنهاد می‌دهد که اگر بيرق روسيه بر سر در منزل وی گذاشته شود هيچ كس نمي‌تواند معترض ستارخان شود، ستارخان در پاسخ مي‌گويد: من دوست دارم تا هفت دولت زير بيرق ائمه اطهار و دولت شيعه مسلك ايران باشم.
وی افزود: در زمان قاجار مذهب شيعه در ايران ترويج مي‌شود و حتي ناصرالدين شاه در محرم در سوگ امام حسين(ع) مرثيه‌سرايي مي‌كند.
معرفي مشاهير تاریخی و تقويت غرور ملي
ربانی با تاكيد بر الگوسازي براي تقويت غرور ملي عنوان كرد: همان‌طور كه قبلاً مطرح كردم مهم‌ترين مساله در جامعه امروز الگوسازي است كه با تكيه بر معرفي مشاهير تاریخی موجب تقويت غرور ملي خواهد شد.
وی اظهار كرد: اگر الگوسازي در كودكي انجام شود سبب خواهد شد برخي ارزش‌ها دروني شود و بهتر آن‌که با پرداختن به مشاهير كشور به جوانان بگوييم كه چه الگوها و فرهيختگاني داشته‌ايم و با كمك همين الگوها شخصيت‌سازي كنيم و نقاط مبهم و مغفول را مورد پژوهش قرار دهيم.
این پژوهشگر گفت: اکنون جامعه جوان نيازمند اين الگوپردازي داخلي است. حال فرض كنيد اين الگوسازي در جامعه از طريق انتشار كتاب‌هاي مفيد و پرمحتوا صورت نگيرد. در اين صورت با جامعه‌اي روبه‌رو خواهيم شد كه با گذشته خود ناآشناست و فرزنداني بيگانه با تاريخ و فرهنگ را پرورش خواهد داد. جامعه‌اي كه بدون آشنايي با ميراث گذشته و مشاهير، به زودي با از خود بيگانگي فرهنگي دست به گريبان خواهد شد.
تضادهاي قومي در سايه مشاهير كمرنگ مي‌شود
رباني در پاسخ به چگونگي تهيه يك طرح آموزنده و جذاب براي جوانان از مشاهير عنوان كرد: ما بايد قبل از اين كه به الگوسازي بپردازيم نخست نيازهاي جامعه را شناسايي كنيم و در كشور ايران اكنون بحث قومیت و تضادهای قومي يكي از مسائلي است كه بايد به آن توجه شود و در پرتو معرفي سنجيده مشاهير اين نوع تضادها را نيز پوشش داد.
وي با تاکید بر استفاده از مشاهير محلي بيان كرد: اكنون رژیم‌هایی چون اسرائيل و ممالك اروپايي در منطقه ما روي اختلافات قومي بسيار سرمايه‌گذاري كرده‌اند. در حالي كه ما در اين حوزه چندان پررنگ و هوشمندانه عمل نكرده‌ايم. به عنوان مثال در آذربايجان براي كمرنگ كردن تضادهاي قومي از معرفي مشاهير مي‌توان استفاده كرد و با ارائه انديشمندانه جنبه‌هاي ملي‌گرايي قيام ستارخان و شيخ محمد خياباني مي‌توان اين مشكل را سر و سامان داد.
* در این باره بخوانید:
1- گفتوگو با اصغر محمودآبادی: ایرانیان انگیزه‌ای به مطالعه تاریخ و بازخوانی آن ندارند/ انوشیروان در کتاب‌های درسی کمرنگ است
2- گفتوگو با محمدتقی ایمان‌پور: نگارش کتاب‌های تاریخی باید از قید و بندهای سیاسی رها شود/ زندگی مبارزان انقلاب مشروطه را به درستی منعکس نکرده‌ایم
3- گفتوگو با داریوش احمدی: کمرنگ بودن مشاهیر تاریخی در کتاب‌های درسی تاثیری جز بی‌هویتی ندارد
4- گفتوگو با مهدی محقق: تنوع مشاهیر ایرانی را با سعید نفیسی در کتاب‌های درسی رعایت می‌کردیم
5- گفتوگو با علی ططری: دانشجویان علاقه‌ای به یادگیری تاریخ ندارند/پرداختن مقطعی به مشاهیر چاره‌ساز نیست
6- گفتوگو با حسن زندیه: معرفی جذاب مشاهیر تاریخی بهتر از صد کتاب درسی موثر است
7- گفتوگو با هیبت‌الله مالکی: مشاهیر تاریخی را درگیر حب و بغض‌‌ها نکنید/تنها دلواری نبود که در قیام تنگستان رشادت نشان داد
8- گفتوگو با حسن باستانی‌راد: برای شناخت مشاهیر نمی‌توان تنها به اینترنت اکتفا کرد/مشاهیر ایرانی بیانگر غرور ملی هستند
9- گفتوگو با رضا شعباني: شناسايي مشاهير ايراني، جايگاه کشورمان را در تمدن بشري تعيين مي‌كند
10- برای نسل جوان از مشاهیر تاریخی الگوهای دست نیافتنی نسازیم/ یادداشت زهیر صیامیان
11- گفتوگو با ناصر تکمیل‌همایون: برخی فرهیختگان در زادگاهشان هم ناشناخته مانده‌اند/برانگیختن هویت ملی ایران با شناساندن مشاهیر
12- گفتوگو با سید سعید میرمحمدصادق: کمرنگ شدن معرفی مفاخر فرهنگی در کتاب‌های درسی به بی‌هویتی می‌انجامد/ لزوم درج سرگذشت مشاهیر تاریخی در دانشنامه‌های تخصصی
13- گفتوگو با علی‌محمد طرفداری: بی‌توجهی به مشاهیر به تضعیف وحدت ملی می‌انجامد/ ضرورت نگاه فراملی به مشاهیر
14- گفتوگو با اسماعیل حسن‌زاده: مشاهیر، تک‌ستاره‌های به یکباره ظهور کرده نیستند/ انتشار نشریه علمی و پژوهشی نخبگان در ابهام
15- گفتوگو با رضا دهقانی: تاریخ را باید براساس مشاهیر فرهنگی تقسیم‌بندی کرد، نه سیاسی
16- گفتوگو با عطا‌ءالله حسنی: مشاهیر تاریخی مسیر درست را به جوانان نشان دهند/اگر تاریخ نخوانید نمی‌توانید با بحران‌ها روبه‌رو شوید
17- گفتوگو با محمدحسن رجبی‌دوانی: تبارشناسی هر جامعه در گرو معرفی مشاهیر است/ پرهیز از حواشی در تالیف زندگینامه‌ها
پنجشنبه ۲ بهمن ۱۳۹۳ - ۱۰:۰۴
نظر شما