به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) نشست «روسیه شناسی در ایران: دویستمین سال نگارش کتاب «دلیل‌السفراء» با حضور محسن جعفری‌مذهب، عضو هیات علمی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، گودرز رشتیانی، پژوهشگر تاریخ و فرهنگ مردم قفقاز و امیر سعید الهی، دیپلمات سابق ایران در وزارت امور خارجه عصر امروز یکشنبه (۲۷ مهرماه) در سرای اهل‌قلم موسسه خانه کتاب برگزار شد.

در ابتدای این نشست جعفری‌مذهب درباره روسیه شناسی گفت: ما درگذشته شناختی که از سرزمین‌های دنیا داشتیم و در متون تاریخی هم منعکس‌شده است بیشتر بر اساس شنیده‌ها، سخن‌های تاجران، بازرگانان، سیاحت‌گران، جهانگردان ایرانی و حتی شایعات بوده است اما امروزه شناخت ما به‌صورت حضور مستقیم در منطقه و گرفتن اطلاعات از اتباع آنجا است و ما با مبنا قرار دادن همین نگاه درصدد بحث در رابطه با روسیه شناسی هستیم. یعنی زمانی که شناخت ما از روسیه از نقل‌قول‌ها می‌گذرد و به‌طور مستقیم آشنایی ما با روس‌ها آغاز می‌شود.

در ادامه این نشست، امیر سعید الهی، دیپلمات بازنشسته وزارت امور خارجه به بیان مطالبی درباره محتوای کتاب «دلیل السفراء» نوشته میرزا ابوالحسن خان شیرازی معروف به ایلچی پرداخت و از نکات مهمی که از این کتاب برمی‌آید سخن گفت.

وی بیان کرد: این کتاب طلیعه روسیه شناسی در ایران به شمار می‌رود و مهم‌ترین منبع برای آغاز روسیه شناسی در ایران است که به اوایل قرن هفدهم میلادی بازمی‌گردد و در آن میرزا ابوالحسن ایلچی (مهم‌ترین دیپلمات ایران در امور سیاست خارجی در عصر فتحعلی‌شان و محمدشاه قاجار) به همراه هیاتی عازم روسیه شد و مطالب زیادی درباره روسیه را در این کتاب گنجانده است.

این دیپلمات بازنشسته وزارت امور خارجه گفت: البته مطالبی که درباره روسیه در این کتاب وجود دارد بیشتر به مسائل ظاهری روسیه از جمله مردم روسیه، ساختمان‌ها و... برمی‌گردد و به شناخت عمیق روسیه نپرداخته است.

در ادامه این جلسه گودرز رشتیانی، پژوهشگر تاریخ و فرهنگ مردم قفقاز درباره تاریخچه روسیه شناسی در ایران و ایران‌شناسی در روسیه سخن گفت. وی روسیه شناسی در ایران را به ۳ دوره تاریخی تقسیم‌بندی کرد، دوره نخست مشتمل بر قرون اولیه اسلامی تا حمله مغول، دوره دوم، دوران قاجار و دوره سوم مربوط به سال‌های اخیر است که به دلیل تأسیس نظام دانشگاهی در ایران و به وجود آمدن رشته زبان روسی (در دهه ۴۰) گسترش یافت.

وی در بخش دیگری از سخنانش شناخت روسیه شناسی در ایران را ناچیز و محدود دانست و دلایل آن را مشکلات زبان روسی در ایران، ذهنیت منفی ایرانی‌ها نسبت به روس‌ها، حاکمیت جریان چپ در ایران و فضای سست علمی حاکم در ادوار گذشته کشور دانست.

گزارش تکمیلی این نشست منتشر می‌شود.