خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، شیما کریمی: به نام استاد «بهرام زند» معروف که می رسی، صدای قلم محو می شود! می مانی چه بنویسی از شاگرد خوش صدای گوینده خوشنام و نام آشنای دیروز رادیو و تلویزیون «مرحوم مانی خواجوی ها» که حالا نزدیک نیم قرن (از سال 44 تا حال) فقط «صدا» آفریده؛ صدایی ماندگار و متواضع که هنرمندانه رابرت دنیرو (در بیش از 10 فیلم)، مایکل داگلاس، راسل کرو، ژان رنو ، شون کانری، مل گیبسون و ... را برایمان باور پذیر کرده است و سریال های ماندنی و مردمی امام علی علیه السلام (نقش گویی به جای عمار یاسر)، مدار صفر درجه (به جای سرگرد فتاحی)، روشن تر از خاموشی(به جای شاه عباس)، لبه تاریکی، جنگجویان کوهستان، از سرزمین شمالی، بیست و چهار، راه قدس، هملت و... را به مدیریت دوبله اش، دیدنی.
این صداپیشه توانا که دوبله سریال جنایی، حادثه ای «سایه روشن» این شب های شبکه 3 سیما را به تازگی تمام کرده است، با بازی در فیلم «میرزا کوچک خان» زنده یاد امیر قویدل (سال 62) و اجرای مسابقه تلویزیونی «حافظه برتر» شبکه 5 (دهه 70) سیمایش را نیز به پای صدایش نشاند تا نشان دهد بیش از یک صداست. شنیدن صدای خاطره انگیز و تسخیر ناپذیر استاد، کافی بود تا حس کنم که انگار، میرزا کوچک خان (سریال کوچک جنگلی بهروز افخمی)، شرلوک هلمز، ناوارو، لین چان، موفاسا (پدر سیمبا در کارتون شیرشاه)، پدر هانیکو (سریال ژاپنی داستان زندگی) یکجا دارند برایم از کتاب و کتابخوانی حرف می زنند! گفتگوی ایبنا با این هنرمند دوست داشتنی را از دست ندهید!

پیشنهاد صداپیشه رابرت دنیرو برای کم کردن فاصله کتاب وکتابخوانی مان با دنیا چیست؟
به نظرم، مسئله کتاب و کتابخوانی به تربیت خانوادگی افراد در دوران کودکی باز می گردد. دوره، زمانه عوض شده است و پدر و مادرها، آنقدر بچه ها را در کلاس های مختلف ثبت نام می کنند که دیگر زمانی برای کتابخوانی نمی ماند. من در دوران کودکی با پرداخت یکی دو ریال از کتابخانه، کتاب کرایه می کردم و 300،400 صفحه را یک شب تا صبح می خواندم. کسی به من نگفته بود کتاب بخوانم اما چون پدرم اهل مطالعه بود الگو گرفتم. متاسفانه در مدارس هم آنقدر به بچه ها تکالیف مختلف می دهند و ساعات دانش آموزان را با درس های اضافی پُر می کنند که خود به خود مطالعه غیردرسی حذف می شود. جامعه ما این طوری از کتابخوانی دور شد و اگر این روند ادامه پیدا کند دورتر هم می شود.

به دامِ پُر زرق و برق کتاب هایی با اسم قشنگ و متن متفاوت افتاده اید؟
بله. کتاب هایی پر زرق و برق که وقتی متن شان را خواندم فهمیدم نویسنده کاری جز سیاه کردن کاغذ نکرده است. من هم می توانم یک مجموعه 20 جلدی از این چرت و پرت ها بنویسم اما چرا آدم چنین کاری کند و وقت مردم را با یک سری جملات و کلمات بی تاثیر بگیرد؟! متأسفانه این هم کاسبی جدیدی است!

چه طور سَد راه این کاسبان شیاد شویم؟
مسوولان فرهنگی، هوشیارانه تر عمل کنند و اجازه ندهند هر چرندیاتی به اسم کتاب، روانه بازار نشر شود. مردم هم در انتخاب و خرید کتاب، چشم و گوششان را حسابی باز کنند.

یعنی تا حالا اسم یا طرح جلد، وسوسه خرید کتاب را به جانتان نینداخته؟
در گذشته از دستفروش های جلوی دانشگاه تهران، کتاب هایی که اسم یا طرح جلدشان جلوه گری می کرد را می خریدم اما چون چند بار در انتخاب اشتباه کردم، دیگر پشیمان شدم و حالا حسابی چشم و گوشم باز است.(می خندد)

بهرام زند، تازه های کتاب را چه طور سراغ می گیرد؟
با وجود این که همیشه سَر در دیالوگم و انرژی زیادی از دست می دهم، معمولا به کتابخانه ها و کتابفروشی ها مراجعه می کنم و کتاب ها را ورق می زنم. در این گشت و گذار فرهنگی، بعضی هم نظرم را جلب می کنند و می خرمشان.

بیشتر هوای کتاب های کاغذی را دارید یا آنلاین؟
چون اهل اینترنت نیستم طبیعی است که هوای کاغذی ها را داشته باشم. کتاب های کاغذی، صمیمی ترند!

با شما یا همه؟
با همه خیلی صمیمی هستند. نسل من که رابطه خوبی با کتاب های کاغذی دارد، نسل شما را نمی دانم! پیشنهاد می کنم بیشتر هوای کاغذی اش را داشته باشید تا آنلاین.

حالا در گرانی و ناخوشی بازار نشر، چه طور مردم را به خرید و صرف کتاب های کاغذی دعوت کنیم؟
(می خندد) هر چیزی فرهنگ خاص خود را می طلبد که متأسفانه فرهنگ ما در بعضی زمینه ها خیلی پایین و کمرنگ است و باید فرهنگ سازی کنیم. البته نمی دانم چند سال طول می کشد تا کتابخوانی برای مردم جا بیفتد. اگر آموزش در مدارس از همان ابتدا بر شیوه فرهنگ مطالعه بنا شده بود امروز دردسر تشویق و ارائه راهکار نداشتیم. عشق به خواندن، کم است و جوان ها از کتاب دور افتاده اند! مگر می توان از آدمی که فرهنگ کتابخوانی در وجودش نهادینه نشده است، توقع خرید کتاب داشت؟

چه کنیم تا نهادینه شود؟
اگر اینترنت و گوشی موبایل را از نسل شما بگیرند، اوضاع کتابخوانی تان بهتر می شود. (می خندد) اینترنت و تلفن همراه، خوب است اما متأسفانه جوان ها استفاده درست از آن را نمی دانند. فرهنگش هنوز جا نیفتاده است. مطمئنم اگر حضور این وسایل در زندگی کمرنگ تر شود، کتاب خوانی جان تازه ای می گیرد. برای نسل بعد هم باید از حالا برنامه ریزی های دقیق فرهنگی صورت بگیرد.

با قیمت کتاب ها سَر سازگاری دارید؟
بله. در جامعه ای که قیمت ها افسارگسیخته از یکدیگر سبقت می گیرند شما نمی توانید به گرانی کتاب، ایراد بگیرید. اگر کالای ارزانی پیدا کردید به من هم خبر بدهید! (می خندد)
یعنی آقای دوبلور برای خرید کتاب های گران هم دست به جیب است؟!
بله. من می خرم اما از 20 نفر، دو نفر هم حاضر به این کار نیستند! من هم چون از کودکی با کتاب مأنوس بودم و می دانم طراوت و سلامت روح در صفحه های کاغذی کتاب، جاری است، دست به جیب می شوم.

یعنی کتاب های آنلاین طراوت و سلامت روح را به خواننده هدیه نمی دهند؟!
جواب های آماده در آستین دارید! مردم فقط کتاب بخوانند؛ آنلاین و کاغذی اش مهم نیست. خوب آنلاین و کاغذی را به جان یکدیگر انداختید و من را هم به جان هر دوتایشان. (می خندد) البته من هنوز هم با کاغذی موافق ترم اما وقتی مردم این قدر از مطالعه فراری هستند، می گویم فقط بخوانید حالا هر مدل و نوعی که دوست دارید.

بسته پیشنهادی آقای شرلوک هولمز(!) از دنیای کتاب های جذاب و خواندنی؟
تاریخ را پیشنهاد می کنم. کتاب های تاریخی سرشار از عبرت و درس اند؛ درس هایی گرانمایه که گذشتگان به آیندگان می دهند. اگر بتوانید با کتاب های علمی هم ارتباط برقرار کنید، خیلی خوب است. رشته تحصیلی من، ادبیات بوده اما به فیزیک و مسائل آن بسیار علاقمندم و در این زمینه نیز مطالعه می کنم. کتابخانه شخصی ام پُر است از کتاب های تاریخی و علمی. البته بعضی شان را کنار گذاشتم و در واقع یک کتابخانه تکانی کردم که الان به شدت پشیمانم.

جای خالی شان را حس می کنید؟!
بله. خیلی زیاد. دیگر هیچ وقت کتابخانه تکانی نمی کنم! (می خندد)
این روزها با چه کتابی پرسه می زنید؟
با خیلی از کتاب ها! (می خندد) اما پراکنده می خوانم. مثلا 2، 3 صفحه علمی، یک صفحه تاریخی. در کتابخانه ام هنوز هم کتاب های نخوانده پیدا می شوند؛ چند ماهی است قصد مطالعه بعضی هایشان را دارم که هنوز نتوانستم.

نخوانده هایتان را شماره کرده اید؟!
نه! اما برای خلاصی از سماجت شما هم که شده سریع مطالعه شان می کنم. (می خندد)

روزگار بی کتاب مثل؟
فردی که خالی از دانسته هاست!...
من دیگر مصاحبه کردن را کنار گذاشته ام. از هر 10 درخواست مصاحبه، یکی را هم قبول نمی کنم؛ واقعا نمی دانم چه شدکه قبول کردم؟
الان پشیمانید؟
نه – ممنون.