خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)- گاهی مرور برگ‌هایی از تاریخ ایران دربردارنده نکاتی است که با خواندن آن لبخند تلخ و گاه شیرینی بر لب خواننده می‌نشیند و نشان می‌دهد اجر نهادن به یک گام فرهنگی و ثبت یک چهره در ذهن کاغذی تاریخ چه ارزشی از سوی حاکمان ایران زمین داشته است.
در سندی که حاوی حکم شاه عباس دوم برای پرداخت پاداش به نوشتن یک کتاب است، نکانی گنجانده شده که نشان‌دهنده قدر و ارزش برای یک کار فرهنگی در ماندگاری یک شخصیت تاریخی است؛ سندی که «ایبنا» در سالمرگ این شاه صفوی به سراغ آن رفته است.
در یکی از اسناد مربوط به دوره شاه عباس دوم به سندی (که ایرج افشار آن را در سال 1346 در مجله راهنمای کتاب منتشر کرده) اشاره شده که مبلغ قابل توجهی به مولانا محمد عابد ابن احمد ابن آقا جمال، متولی آستانه شیخ صفی‌الدین اردبیلی اختصاص داده شده است. در این حکم می‌خوانیم: «حکم جهان مطاع آنکه چون در این وقت افادت و افاضت پناه فضیلت و کمالات دستگاه حقایق و معارف آگاه علامی فهامی مولانا محمدعابد متولی آستانه مقدسه منوره، مطهره متبرکه آستانه مقدس شیخ عظام کرام صفیه حفت بالانوار القدسیه علیهم الرحمه بشرف بساط بوسی مجلس همایون مشرف گردیده تصنیفی که در رد مذهب مخالفین شروع نموده بوده منظور نظر کیمیا اثر گردید، مستحسن افتاد و مقرر فرمودیم که به اتمام رساند. می‌باید که متولی جلیل القدر آستانه مقدسه مامونه متبرکه و حکام آن حدود با تعظیم و اعزاز و مراقبت احوال مشارالیه خود را مامور دانسته تقصیر ننماید و بقید آستانه مبلغ شش تومان تبریزی از خالصات املاک وقفی کرده واقعه در محال گرم رود و در وجه اولاد ذکور مشارالیه شفقت و مرحمت فرمودیم. احدی جرات قطع آن نکرده بقید لعنت بر عهده شناسد.»
متن سند درباره حق تالیف کتاب نکات جالبی را منعکس می‌کند که امروزه یکی از مشکلات اساسی حوزه تالیف و نویسندگان در درازمدت است. شاه عباس دوم در این حکم نوادگان ذکور نویسنده کتاب را از مزایایی که در سند آمده بهره‌مند می‌کند و تاکید دارد که کسی حق قطع این حقوق را ندارد!
سندی دیگر به فرمانی اشاره می‌کند که از زمان شاه صفی اول در ماه رجب سال 1039 صادر شده که شاه عباس دوم نیز
آن را اجرایی می‌داند و به حکام، امرا و عُمال اصفهان دستور می‌دهد که با «پادریان فرنگی» با احترام برخورد کنند. این اسناد تاریخی نشان می‌دهند که شاه عباس دوم به حوزه فرهنگ و کتابت توجه ویژه‌ای داشته است.
نظر شما