دومین بخش از گزارش این میزگرد به ارایه دیدگاه‌های دکتر شهداد شعبانی و سیدمرتضی خلخالی، اختصاص دارد.
نظام آموزشی نتوانسته به بخشی از نیاز آموزشی پاسخ دهد
شعبانی در این نشست با بیان این نکته که هر شیوه‌ای در یک کسب و کار، پاسخی به یک نیاز است، افزود: اگر در یک نظام آموزشی کتابی مازاد کتاب درسی به نام کتاب کمک آموزشی تولید شود، فقط یک معنا دارد، یعنی نظام آموزشی نتوانسته به بخشی از نیاز آموزشی پاسخ دهد. در نتیجه یک پدیده در کنار آن به وجود آمده است. البته نمی‌توان مانع ظهور این پدیده‌ها شد. وقتی یک انسان کارآفرین با دید دقیق نیازی را در یک محیط درک میکند، سعی در برطرف کردن آن دارد. به‌طور قطع از محل برآورده کردن آن درآمد‌هایی نیز کسب میکند.
وی در پاسخ به این پرسش که «چرا منابع کمک آموزشی مهم هستند؟» گفت: این منابع مهم هستند و اصلی‌ترین دلیل آن نیز وجود متقاضی است. وقتی به فهرست 10 ناشر برتر (از نظر تعداد چاپ کتاب) در سه سال اخیر، نگاه می‌کنیم 6 ناشر نخست این فهرست، ناشران کمک آموزشی هستند. چنین آماری فقط یک پیام دارد، نظام آموزشی ما با مشکلاتی مواجه است که وجود چنین آثاری را در کنار خود اقتضا میکند.
شعبانی ادامه داد: اما کتاب‌های کمک آموزشی منابعی هستند که بخشی از کاستی‌هایی را که در کتاب‌های درسی وجود دارد را به همت افرادی که متفاوت از نظام آموزشی فکر می‌کنند، برطرف میکند. کتاب‌هایی که تقویتی و کمک آموزشی نام گرفتند و به‌نظر می‌رسد انتشار آن‌ها بعد از انقلاب کمک بسیار زیادی در برابری دانش و اطلاعات به نسبت مرکز و سایر نقاط دورافتاده و ارتقا کیفیت آموزش کرده بود.
آثار محتوایی امروز با استقبال روبه‌رو نمی‌شود
در ادامه این نشست خلخالی، پیشکسوت حوزه برنامه‌ریزی درسی بیان کرد: نزدیک به 6 دهه است در این نشست‌ها شرکت می‌کنم اما کیفیت نظام آموزشی ما افزایش پیدا نمی‌کند. اما از آقای شعبانی این پرسش را دارم که براساس چه معیار‌هایی می‌فرمایید نظام آموزشی ما ارتقاء پیدا کرده است؟ من شاید دلایلی دارم عکس این مطلب. از 20 سال پیش ناشران ما انواع کتاب‌های محتوایی را منتشر می‌کردند و دانش‌آموزان به دنبال درک مطلب بودند.
وی ادامه داد: این آثار محتوایی امروز با استقبال روبه‌رو نمی‌شود و کتابخانه‌ها از کتاب‌های آمادگی آزمون برای کنکور پر است؛ چنین وضعیتی نشان از روند نزولی در نظام آموزشی است. دانش‌آموزان امروز بیشتر به دنبال یادگیری مهارتهای تست‌زنی هستند. اشکال در برنامه‌ریزان درسی و کتاب‌های درسی و نظام سازمان سنجش است. چرا کتاب‌های درسی ما اشکال دارد؟ این مسائل باید با یک نگاه کلی بررسی شود.
نظام آموزشی دانش‌آموزان را برای برنامه درسی آماده نمی‌کند
این پیشکسوت حوزه برنامه‌ریزی آموزشی گفت: به‌عنوان مثال نظام آموزشی انگلستان 40 سال پیش با مشکل امروز ما مواجه بود. وزیر آموزش و پرورش وقت انگلستان شعار «سنجش، خدمتگذار مردم است نه ارباب آنان» را برگزید.
خلخالی اظهار کرد: ایران گرفتار نظام سنجش فعلی است، نظامی که موجب شده به اهداف آموزشی و اهداف رشد نائل نشود. بنابراین نظام آموزشی ما دانش‌آموزان را برای برنامه درسی آماده نمی‌کند.
همه ما اسیر این نظام آموزشی هستیم
وی افزود: نظام سنجش ما در 50 سال گذشته ارباب بوده، البته در همه جهان این وضعیت وجود داشته دارد. سازمان سنجش ما به‌طور کلی از نظریه‌های آموزشی و رشد دور است و فقط به مهارتهای گزینش تمرکز دارد.
مولف کتاب‌های درسی با اشاره به این‌که مشکل ما رعایت نکردن سیستم است، تصریح کرد: ما توانایی تنظیم یک منبع مناسب درسی را براساس قوانین زندگی نداریم، در نتیجه از همه زوایای زندگی اجتماعی دور افتاده‌ایم. خانواده‌ها فرزندانشان را به‌خاطر کنکور از همه روابط اجتماعی دور می‌کنند، به عبارتی همه ما اسیر این نظام آموزشی هستیم.
نظر شما