به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) آیین یادبود محمد زهرایی، بنیانگذار نشر کارنامه، عصر دوشنبه (27 مردادماه) در فرهنگسرای بهمن با حضور جمعی از مولفان، مترجمان، ویراستاران، مصححان و ناشران برگزار شد.

در ابتدای این مراسم از نجف دریابندری، نویسنده و مترجم برای ایراد سخنرانی دعوت به عمل آمد. وی به دلیل کهولت سن به کمک تعدادی از حضار پشت تریبون حاضر شد اما متاسفانه قادر به سخنرانی نشد.

در ادامه این مراسم، کلیپ صوتی از دکتر محمد علی موحد» عرفان‌پژوه، تاریخ‌نگار و حقوقدان ایرانی پخش شد.

«علی میرزایی، نویسنده، از دیگر سخنرانان این مراسم بود. وی اظهار کرد: زهرایی از جمله ناشرانی بود که گزیده‌کار بود و وظیفه سخت کار کردن با نخبگان را بر دوش می‌کشید؛ با نویسندگان و شاعران نخبه‌ای همچون هوشنگ ابتهاج، منوچهر انور، نجف دریابندری، حسن کامشاد، رضا رضایی، احمد کسایی‌پور و محمد قائم کار می‌کرد.

میرزایی ادامه داد: زهرایی با نویسندگان و مترجمان کتاب‌هایش زندگی می‌کرد و با آنها هم‌سفره و دوست بود و هرچه نویسندگان، مترجمان و ویراستاران نیاز داشتند تا اثرشان  ببالد، برایشان فراهم می‌کرد.

وی عنوان کرد: زهرایی و همکارانش در دفتر نشر کارنامه، روح خود، دانش، هنر، سلیقه و دقت خود را در کارها دمیده بودند. زهرایی با هر اثری که تصمیم به چاپ آن می‌گرفت، زندگی می‌کرد. اراده‌اش بر این بود که آثارش بدون کوچکترین ایراد وارد بازار نشر شود.

میرزایی با بیان این‌که زهرایی در یک کلام، نمونه اعلای کمال‌طلبی بود، اظهار کرد: زهرایی پیوسته در کار ابداع، خلق و نوآوری بود. وی صنعت نشر را به هنر نشر ارتقا داد و حالا کارهایش معیار شده‌اند.

این نویسنده عنوان کرد: زهرایی از انگشت‌شمار ناشرانی بود که کارهایش را پیش از چاپ شاید صدبار مطالعه می‌کرد. وی برای ویراستاری ارزش ویژه‌ای قائل بود؛ کتاب را برمی‌داشت و به گوشه‌ای پناه می‌برد و کار را مورچه‌وار می‌خواند و آن را ارزیابی می‌کرد. زمانی که کتاب را منتشر می‌کرد اگر اثرش از سوی افراد مختلف نقد می‌شد، با مهربانی، متانت و آرامش نقد وارده را می‌پذیرفت.

وی با بیان این‌که زهرایی می‌گفت کتاب باید شلاق بخورد تا صیقل یابد، افزود: اکنون به همسر و فرزندان زهرایی می‌گویم اگر می‌خواهید روح وی از شما راضی و خشنود باشد، باید فعالیت‌های نشر کارنامه را با همان جُنب و جوش، سلیقه و سبک دنبال کنید. امیدورام به میراث ارجمند همسر و پدر خود به دیده احترام بنگرید و در توسعه و تکامل آن بکوشید. اگر می‌خواهید نام زهرایی فراموش نشود، باید نشر کارنامه بماند، ببالد و اوج بگیرد.

فیروزان: زهرایی سرآمد ناشران است
مهدی فیروزان، مدیرعامل شهر کتاب از دیگر سخنرانان این مراسم بود. وی اظهار کرد: صحبت کردن درباره زهرایی کار بسیار دشواری است. وی ابعاد گوناگونی داشت؛ در حوزه‌های کاری، انسانی و آموزش بی‌نظیر بود. ‌

مدیرعامل شهر کتاب با بیان این‌که توسعه از جمله دغدغه‌های شخصی من و شهر کتاب است، افزود: اصلاً امکان ندارد که انسان به توسعه بی‌توجه باشد؛ در دنیای امروز اگر توسعه را پیشه راه خود قرار ندهیم یا منزوی می‌‌شویم یا منفعل که هر دو بسیار خطرناک هستند.

وی با بیان این‌که زهرایی بنیانگذار توسعه بود، گفت: در بزرگداشت‌ها ناگزیریم به صفات انسان‌‌ها اشاره کنیم اما زهرایی از جمله افرادی است که در یادبود وی علاوه بر بیان صفاتش، باید به این موضوع بپردازیم که چگونه می‌توان زمینه توسعه انسانی‌هایی مانند وی را فراهم کرد.

فیروزان با اشاره به این نکته که توسعه در گرو یادگیری است، اظهار کرد: انسان به عنوان موجود زنده ناگزیر از حرکت است؛ زهرایی در جایگاه خود، در حوزه تفکر و معرفت نقش داشت و این نقش بسیار ماندگار است.

مدیرعامل شهر کتاب با بیان این‌که آن‌هایی که فرهنگ را ماندگار می‌کنند، تمدن‌ساز می‌شوند، گفت: زهرایی سرآمد ناشران است. زهرایی در مسیر توسعه حضور داشت به همین دلیل خود و کارهایش ماندگار است. زهرایی از جمله افرادی به شمار می‌آید که یادگیری در کارهایش مستمر بود.

وی با بیان این‌که تنوع کتاب‌های زهرایی قابل ستایش است، اظهار کرد: زهرایی هیچ‌گاه در هیچ مشکلی وانمی‌ماند؛ به خاطر دارم زمانی که کاغذ کمیاب شده بود، از کاغذهای باطله، طرح روی جلد می‌ساخت. گذراندن نشر در آن دوران بسیار دشوار بود اما زهرایی در مشکلات هرگز نمی‌ایستاد بلکه به صورت مستمر در حرکت بود بنابراین، آیا امروز می‌توانیم زهرایی را با فوت متوقف کنیم؟!

فیروزان در پایان سخنانش، گفت: بیایید در مراسم نخستین سالگرد زهرایی با خود عهد ببندیم که همه ما به توسعه، یادگیری و کیفیت بیندیشیم.

کیائیان: زهرایی زمینه ارتقای سطح کتابفروشی در کشور را فراهم کرد
سخنرانی «حسن کیائیان» مدیر نشر چشمه و رئیس سابق اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران، بخش دیگر این مراسم را به خود سخنرانی خود اختصاص داد. اگر بپذیریم که ارزش انسان‌ها به میزان تأثیر مثبتی است که در زمان حیاتشان بر جامعه می‌گذارند، از این حیث می‌توان زهرایی را بابت دو موضوع تحسین کرد و ارج نهاد؛ نخست، ارتقای سطح کتابفروشی در سطح شهر تهران و کشور و دوم، کیفیت فیزیک کتاب‌ها تا جایگاه یک اثر هنری.

مدیر نشر چشمه افزود: زهرایی پس از آشنایی با بزرگان عرصه چاپ به دلیل استعداد فراوانی که در این عرصه داشت، خودش صاحب سبک در چاپ کتاب شد. با وسواسی کم‌نظیر به مهندسی کتاب‌های در دست چاپش می‌پرداخت.

وی ادامه داد: به گمانم پاکیزگی فیزیک کتاب‌های زهرایی که نتیجه تجربه او در این زمینه بود، خواه یا ناخواه در افزایش سطح توقع اهل قلم، ناشران و کتابفروشان تاثیر بسزایی داشت.

«منوچهر انور» کارگردان، نویسنده، تهیه‌کننده، گوینده و مترجم از دیگر سخنرانان این مراسم بود، وی اظهار کرد: در مدتی که با محمد زهرایی همکاری می‌کردم متوجه شدم که وی در همه کارهایش درگیر می‌شد و حرکتی رو به جلو با هدف بهتر شدن دارد.

انور عنوان کرد: اغراق نکرده‌ام اگر بگویم برای کتاب «ماجراهای پینوکیو» 150 ساعت محاوره تلفنی باهم داشتیم. دو نمونه از کتاب‌هایی که در گذشته منتشر شده‌اند و زهرایی در هر دو آن‌ها سهم بسزایی داشت عبارت‌اند از کتاب‌های «آشپزی» اثر نجف دریابندری و «حافظ: به سعی سایه» نوشته هوشنگ ابتهاج.

تندروصالح: زهرایی در نشر مدرن ایران نقش داشت
از دیگر سخنرانان این مراسم می‌توان به «شاهرخ تندروصالح» نويسنده، شاعر و منتقد ادبی اشاره کرد. وی در این آیین اظهار کرد: با از دست دادن زهرایی جامعه نشر ایران دچار دو اندوه شد؛ نخست، اندوه درک عمیق این مسیر و دوم، اندوه درک تداوم در آموزش.

این نویسنده بیان کرد: امیدوارم این دانشکده بزرگ نشر (نشر کارنامه) و تولید کتاب شریفی که زهرایی راه انداخته است، ادامه پیدا کند چرا که کتاب شاهرگ حیاتی خون ماست؛ ما برای حضور در جامعه جهانی امروز نیازمند این شاهرگ هستیم. زهرایی همواره از این شاهرگ تیمارداری می‌کرد.

بخش پایانی این مراسم به سخنرانی ساعد مشکی، عضو هيات مديره‌ و خزانه‌دار انجمن‌ صنفی طراحان‌ گرافیک ايران و مديرمسئول‌ نشريه‌ نشان‌ اختصاص یافت. وی از ابداع فونت جدید در عرصه فرهنگ و نشر به همت زهرایی خبر داد و گفت: زهرایی وسواس عجیبی به فونت حروف و جنس حروف و مسائل مربوط به نوشتار داشت.

مشکی با اشاره به فونتی که به همت زهرایی ابداع شده است، گفت: این فونت بسیار کامل است و برای نخستین بار 10 پایه از آن در ایران ارائه خواهد شد. این فونت به نام زهرایی بعد از چاپ نخستین کتاب نشر کارنامه، به صورت رایگان در اختیار عموم و ناشران قرار خواهد گرفت.

«نجف دریابندری»، «محمدرضا شفیعی کدکنی»، «امیرهوشنگ ابتهاج»(سایه)،  «منوچهر انور»، «مهدی فیروزان»، «حسن کیائیان»، اهالی فرهنگ و قلم  و مشاوران وزیر ارشاد و معاون فرهنگی وزیر ارشاد که به نمایندگی از «علی جنتی» و «سید عباس صالحی» در این آیین شرکت کرده بودند همه از جای خالی بنیانگذار نشر کارنامه در یک سال گذشته اظهار تأسف و برای شادی روحش دعا کردند.