جامعه‌شناسی ادبیات به دنبال شناخت قانون‌های حاکم بر زیبایی و معنای کار است. عنصر‌هایی را در متن جامعه و درون اثر می‌جوید که به کار ادبی معنای زیبا‌شناختی می‌دهند و این اثر را از دیگر نوشته‌ها جدا می‌کنند.
هدف مجموعه حاضر نزدیک کردن دو حوزه علمی و ادبی به یکدیگر است. ادبیات مقوله‌ای است که به شدت اجتماعی است و نمی‌توان آن را بدون توجه به روابط انسان‌ها خواند، تحلیل کرد یا حتی ارزشیابی کرد.
جامعه‌شناسی میدان باز و وسیعی برای این است که قوانین خود را محک بزند، از سویی درستی روابط، شخصیت‌های رمان را توضیح دهد و از سویی وسیله‌ای علمی در اختیار ادبیات قرار دهد و جامعه‌شناسی را به ادبیات و ادبیات را به جامه‌شناسی نزدیک کند.
در این کتاب که مولفان دست به تحلیل رمان«جای خالی سلوچ» زده‌اند از دیدگاه جامعه‌شناسی سعی شده است روی جامعه‌شناسی دوره خاصی از زندگی انسان‌ها در مکان خاصی در حوزه جغرافیایی ایران تلاش‌های یک زن درون فرهنگ مردسالار یک روستای کوچک،«زمینج» عالم صغیر، که نماینده عالم کبیر«زمین» است، بررسی شود.
در ادامه این کتاب و در بررسی این اثر محمود دولت‌آبادی، زندگی زن داستان و این‌که در غیاب همسر خود باید زندگی اقتصادی خانواده را به سامان برساند و کودکان خود را بزرگ کند و برای سلامت محدود خانه خود، با حریم تن خود بستیزد از منظر اجتماعی بررسی شده است.
مولفان کتاب حاضر را در پنج فصل تالیف کرده‌اند. در فصل نخست، کلیاتی از طرح قابل بررسی گنجانده شده است. در فصل دوم، ادبیات پژوهش در جهان و نظریه های اندیشمندانی مانند لوسین گلدمن، میشل بوتور، جورج لوکاچ و از متفکران ایرانی نظریه‌های امیرحسین آریان‌پور در کنار تئوری محمد‌رضا شفیعی کدکنی و مسعود کوثری از نظر خوانندگان می‌گذرد.
پس از تدوین روش پژوهش در فصل سوم می‌توان به مبحث اصلی کتاب در فصل چهارم رسید. در این فصل، مولفان به بستر پیدایی رمان و زندگی محمود دولت‌آبادی پرداخته‌اند.
در بخش دیگری از این فصل پاره‌ای از فعالیت‌های هنری این داستان‌نویس مطرح بررسی شده است.
یافته‌های پژوهش عنوان فصل پنجم از این کتاب است، در این فصل ساختار اقتصادی و فلسفی رمان«جای خالی سلوچ» گنجانده شده است و در کنار آن مباحث روانشناختی و هویت مکانی مرگان(شخصیت داستان) به سلوچ و برعکس در این بخش تدوین شده است.
دولت‌آبادی داستان‌نویس مطرح ایرانی است که داستان‌ها و رمان‌های بسیاری را در جامعه ادبیات ایران تالیف کرده است، «جای خالی سلوچ» و«کلیدر» از جمله کتاب های دولت‌آبادی است که پرده داستان به روی یک زن باز می‌شود.
کتاب«پژوهشی در جای خالی سلوچ» از سوی انتشارات برنا، در292 صفحه، به بهای 13 هزار و 500 ریال منتشر شده است.
نظر شما