خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)- امروز دوم مرداد برابر با سالروز دومین انتخابات ریاست جمهوری است که مردم با دیدن حضور پرشورش در مدت کوتاهی که بر صندلی نخست‌وزیری نشست، وی را به کسوت ریاست جمهوری برگزیدند؛ سیاستمدار خستگی‌ناپذیری که با چهره‌ای ساده و صمیمی در تقویم سیاسی ایران ماندگار شد. 

محمدعلی رجایی، یکی از نیروهای صادق و خدمتگزار انقلاب اسلامی بود که با اندیشه انقلابی در مدت زمان کوتاهی در صحنه سیاسی ایران درخشید و بعدها به الگو و اسوه‌ای تبدیل شد که سیاستمداران زیادی سعی کردند از منش و شخصیت سیاسی او تقلید کنند. 

تشکیل یک دولت متحد و یک جامعه یکدست با انتخاب رجایی

پس از برکناری ابوالحسن بنی صدر، وظایف ریاست جمهوری به طور موقت به عهده شورای موقت ریاست جمهوری متشکل از محمدعلی رجایی(نخست وزیر)، آیت الله بهشتی (رئیس دیوان عالی کشور) و علی اکبر هاشمی رفسنجانی (رئیس مجلس) گذارده شد. تاریخ انتخابات جدید دوم مرداد ماه تعیین شد که به نظر می‌رسید نقطه اتفاق و وحدت و حمایت در اعتقاد عمیق به محمدعلی رجایی ختم می‌شد و این امیدواری وجود داشت که با انتخاب رجایی یک دولت متحد و یک جامعه یکدست تشکیل شود. 

پس از انتخاب شدن رجایی به عنوان دومین ریاست جمهوری در نطقی که ایراد کرد نشان داد مردم در انتخاب خود اشتباه نکردند. سجاد راعی در کتاب «زندگینامه سیاسی شهید رجایی» درباره سخنان وی در مراسم تحلیف آورده است: «رجایی گفت: به عنوان رئیس جمهور امیدم این است که نظام اسلامی در این جامعه پیاده شود. امیدی که شاید از سنین 7 سالگی که به مدرسه رفتم با مسجد آشنا شدم. همیشه آرزو می‌کردم که آن چه این گویندگان مسلمان می‌گویند و تصور می‌کنند از یک جامعه اسلامی، هر چه زودتر در ایران و جهان پیاده بشود. نظام اسلامی که قادر هست در تمام ابعاد بشریت را اداره کند آن نظام از لابه‌لای اصول قانون اساسی بیرون بیاوریم و به کمک همدیگر پیاده کنیم ... قانون اساسی و اجرای اصل 44 آن، جامعه را از این نابرابری از این ناهمگونی و نابرابری را که در رابطه با تجارت‌های غلط به وجود آمده ان شاء الله از بین ببریم.» آن چه از سخنان وی استنباط می‌شود این است که برای داشتن جامعه پویا و برابر و سپس پیاده کردن قانون اساسی در جامعه‌ای که تازه از یک دیکتاتوری مزمن نجات یافته امید داشته است. 

انتخاب دکتر محمدجواد باهنر به عنوان نخست وزیر

نخستین کاری که رجایی پس از تحلیف و تنفیذ انجام داد به تدریج نشان‌دهنده شیوه فکری و برنامه‌هایی بود که می‌خواست در آینده انجام بدهد؛ از جمله مهره‌هایی که به عنوان وزیر در دولتش گنجاند که به نوعی سمت و سوی فکری و منش سیاسی وی را تا حدودی مشخص می‌کرد. در کتاب «شهید محمدعلی رجایی» اثر شجاع الدین میرطاووسی درباره ترکیب کابینه دومین رئیس جمهوری ایران می‌خوانیم: «رجایی در روز دوازدهم مرداد 1360 در جلسه علنی مجلس، مراسم تحلیف را به جا آورد و رسما رئیس جمهور شد اولین اقدام رئیس جمهور جدید معرفی دکتر محمدجواد باهنر به عنوان نخست وزیر به مجلس شورای اسلامی بود که در روز دوازدهم مرداد صورت گرفت. باهنر در چهاردهم مرداد از مجلس رای اعتماد گرفت و وزیران کابینه‌اش نیز در جلسه علنی 26مرداد از مجلس رای اعتماد گرفتند و بدین ترتیب یک دولت تمام عیار انقلابی و مکتبی قوه مجریه را در اختیار گرفت.» 

از طرفی شرایطی که محمدعلی رجایی عهده دار سمتی مهم و پرمسئولیت شده است، شرایط عادی و عاری از مشکل و تنش نیست. در کتاب «زندگی نامه سیاسی شهید رجایی» درباره تصویری که از آن روزها ترسیم شده است، نوشته شده است: «شرایط زمانی که رجایی به عنوان دومین رئیس جمهور انتخاب شد به دلیل وقوع حوادث بسیار مهمی همچون عزل بنی صدر، اقدامات مسلحانه و براندازانه مخالفان نظام، ترورهای پی در پی، جنگ تحمیلی و محاصره اقتصادی یکی از بحرانی‌ترین مقاطع تاریخی کشور بوده است که رجایی توانست از عهده آن برآید.» 

دوره كوتاه مدت رياست جمهوري رجايي (28 روز)

رجایی در چنین موقعیتی ریاست جمهوری انقلابی نوپا را به عهده گرفت و در همین مدت کوتاه با ارائه کارنامه‌ای قابل قبول نشان داد که در صورتی که بر این مسند بماند می‌تواند نماینده‌ای کارآ و مثمرثمری از قشر پایین جامعه باشد؛ قشری که در دوران گذشته فرصت نشان دادن کارآیی و تعهد خدمت خالصانه به جامعه را نداشته است. شهید رجایی در دوره کوتاه ریاست جمهوری خود (28 روز) راه و خط مشی انقلابی را در پیش گرفت و کابینه‌ای داشت که با وی همراهی تمام داشتند. همراهی که به بدخواهان انقلاب اسلامی گران آمد و در 8 شهریورعمر این رئیس جمهوری و یار دیرینش در یک بمب‌گذاری به پایان رسید.