آقامیری در گفتوگو با خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) درباره وضعیت کتاب آرایی در دوره کنونی توضیح داد: با وجود این که تذهیب کارانِ بسیار خوبی داریم و می دانیم برای کتابی مانند قرآن ضروری است که نفیس ترین کارها انجام شود اما غالبا سراغی از این هنرمندان گرفته نمی شود و ناشران ترجیح می دهند با همان تعداد معدود هنرمندی که با هزاران مشقّت خود را شناسانده اند، کار کنند. در حالی که اگر قرار باشد این نوع کتابها بیشتر چاپ شوند، لازم است هنرمندانِ متعددی روی این متون کار کنند که فعلا این طور نیست.
وی افزود: اگر علاقهمندان و خریداران این نوع کتابها با تنوع بیشتری مواجه بودند بهتر بود چرا که هنرمندان چیره دست بسیاری هستند که هنوز شناخته نشده اند.
وی افزود: تا کنون کتابهای زیادی را تزیین و تصویر سازی کردهام؛ چندین دیوان حافظ، گلستان، بوستان، شاهنامه فردوسی خمسه نظامی رباعیات خیام دوبیتی های باباطاهر و چندین قرآن ولی به یاد ندارم که قرآن ها برای چه نشرهایی بودند چون ناشرانِ محترم حتی یک جلد از آن ها را هم به خود من ندادهاند! البته سفارش کار در هفت- هشت سال اخیر خیلی کمترشده است و سالهاست که سفارشی نداشته ام. آخرین همکاری ام با انتشارات گویا بود که مجموعه نقاشی هایم را در کتابی با عنوان «آیینه دل» به چاپ رساند. جز این مراجعه دیگری نبوده است.
آقامیری در مورد دستمزد هنرمندان این حوزه گفت: عشق و میل هنرمند این است که کارهایش چاپ شود و در دسترس مخاطبان قرار بگیرد و هنرمندان به همین هم قانع هستند. این هنرها برای این حجم کتابهای قرآنی، حدیث و زندگینامه باید بسیار بیشتر و گسترده تر به کار بروند که متاسفانه این طور نیست، نمی دانم ناشران دوست ندارند یا از وجود چنین هنرهایی بیاطلاعند. هنرهای کتاب آرایی و تصویرگری هنوز برای بسیاری از کتابها جای کار دارد و سبب خواهد شد هنرمندان زیادی جذب این عرصه شوند و رشد کنند.
وی افزود: شاید لازم است به برخی از این موسسات و ناشرانی که در کار چاپ کتابهای نفیس هستند یاد آوری یا پیشنهاد کرد که علاوه بر چاپ قرآنهای نفیس، کتابهای زیادی از زندگی نامه ها و شرح حال های ائمه وجود دارند که باید روی آنها کار شود و برایشان تصویرسازی کرد.
این هنرمند نگارگر و مذهّب درباره بهای بالای این کتاب های نفیس توضیح داد: کم لطفی است اینکه گاهی گفته شود خرید این کتابهای گرانبها برای عموم امکان مقدور نیست و اساسا این آثار در مقوله کتاب قرار نمی گیرند و کالایی تجملی و لوکس محسوب میشوند. فکر می کنم هر کس دارد سنگ خودش را به سینه می زند واِلّا این کتابها نسبت به هزینه هایی که برایشان می شود، بهای زیادی ندارند؛ مثلا انتشارات گویا مجموعه آثار مرا با عنوان «آیینه دل» در 200 صفحه گلاسه نفیس به چاپ رسانده و با قیمت 125 هزار تومان عرضه می کند، با این قیمت مسلما سود زیادی نخواهد داشت.
وی با اشاره به کم لطفیِ برخی کارشناسان در اظهارنظرهایی اینچنینی عنوان کرد: کتابهای چاپ نفیس جایگاه فرهنگی و معنوی خاص خودشان را دارند و این جایگاه را سالیان سال است که در تاریخ داشته اند و خواهند داشت.
تاثیر سرانه مطالعه در نشر کتابهای نفیس
آقامیری رکود هنرهای تذهیب و نگارگری را در کشورمان نمی پذیرد و در این باره گفت: در عرصه کتاب آرایی رکودی وجود ندارد زیرا هنرمندان بسیاری هستند که کار می کنند و از بسیاری رشته های دیگر هنر هم فعال تر هستند. مثلا وقتی که یک بیینال نگارگری گذاشته می شود یک باره می بینید که هزار و 300 هنرمند آثارشان را می فرستند. من حتی روستاهایی را می شناسم که جوانان آنها این هنرها را دنبال می کنند.
وی درباره اینکه چرا این هنرها همواره مختص به متون ادوار گذشته بودهاند توضیح داد: علت اصلی این است که در جامعه ما فرهنگ کتابخوانی به قدرکافی اشاعه داده نشده است. بدیهی است وقتی میزان مطالعه یک کتاب بالا برود، ناشران به ارایه چاپهایی نفیس فکر می کنند. در جامعه ما این آمار پایین است وگرنه من کاملا معتقدم این هنرها قابلیت و ظرفیتِ آن را دارند که به سوی متون جدید پیش بروند که البته این نیاز به مطالعه و تفکر عمیق هنرمند دارد تا کار رشد کند.
نه فقط تزیینِ صرف آیات بلکه مصور سازیِ روایات قرآن
آقا میری به این سوال که در کتاب آرایی چقدر فهم و درک درستِ هنرمند از متن در کارش دخیل و ضروری است؟ نیز پاسخ داد و گفت: بسیار مهم است اما بسیار دشوار نیز هست؛ مثلا برای قرآن غالبا حاشیه ها را تذهیب و تزیین می کنند که به نوعی یک زیباسازیِ صرف است اما اگر امکان داشته باشد که به داستانها و روایات قرآنی برای حضور جدی این هنرها فکر شود، قضیه دشوار می شود چون آن هنرمند باید مطالعه ای دقیق داشته و معنای صحیح کلمات و جملات را بداند تا برداشت صحیحی از موضوع داشته باشد. صرف اینکه فردی نقاش و تذهیب کار است، برای موفقیت در چنین عرصه ای کافی نیست و باید مطالعاتی جدی و شناختی صحیح از متن پیدا شود.
وی تاکید کرد: امروزه احساس می شود این هنرها اگرچه که کتاب را زیبا میسازند اما فاصله مخاطب با متن را خیلی بیشتر کرده اند. هنرمندان این آثار باید چنین متن هایی را خوب فهمیده باشند تا این اتفاق نیفتد،درغیر این صورت تزیینات آنها متن های راز آلودی مانند قرآن را راز آلود تر خواهد کرد چراکه کمتر توانسته از فرمها و تصویرهایی که با محتوا و ساختار متن هم خوان باشند، استفاده کند.
محمد باقر آقامیری دارای مدرک کارشناسی در رشته نقاشی و کارشناسی ارشد در رشته ارتباط تصویری از دانشکده هنرهای زیباست. وی که مدرک دکترای هنر در نقاشی و هنرهای اسلامی را از شورای عالی فرهنگ و هنر دریافت کرده از محضر استادانی مانند محمدعلی زاویه، نصرت الله یوسفی و محمود فرشچیان بهره برده و درحال حاضر خود یکی از چهره های برجسته نگارگری در کشور محسوب میشود. آقامیری تا کنون تصویرسازی، تذهیب و نقاشی بیش از 40 عنوان از کتاب های تاریخی و ادبی و مذهبی را به عهده داشته و بیش از 30 جلد قرآن را تذهیب و ترصیح کرده است.
نظر شما