به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)-مالک خواجه وند: یکی از ناشرانی که در بخش کتابِ نمایشگاه قرآن امسال (بخش کتاب) در زمینه طرح جلد، متنوع‌ترین کتاب‌ها را ارایه کرده دفتر نشر فرهنگ اسلامی است که سابقه فعالیت‌هایش در انتشار کتاب‌های دینی-مذهبی به سال‌های حتی پیش از انقلاب اسلامی باز می‌گردد. این انتشارات آثار تازه ای در زمینه طراحی جلد برای آثار مرحوم دکتر جعفر شهیدی در دست انجام دارد. به همین بهانه با مهدی باقری قائم مقام دفتر نشر فرهنگ اسلامی گفت و گویی داشته ایم که با هم می خوانیم.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
این موضوع که طرح جلد کتاب‌های مذهبی در قیاس با سایر حوزه‌ها چقدر برای مخاطبان این کتاب ها جذاب است و اساسا چقدر روی آن‌ها تاثیر می گذارد چگونه قابل اندازه گیری است؟ آیا تجربه ملموسی از این مساله داشته‌اید؟
فکر می کنم طرح جلد کتاب چه در کتاب‌های دینی و چه غیر دینی همواره جذابیت های خاص خودش را دارد. شاید نمی توان مرزی قرار داد. طرح جلد در هر کتابی ارزش و جایگاه خاص خودش را دارد از این‌رو در این موضوع میان کتاب های مذهبی و غیر مذهبی تفاوتی نمی بینم.
در نگاهی گذرا به کتاب های نمایشگاه قرآن شاید احساس شود که نوعی یکنواختی و تکرار در طرح جلدهای کتاب‌ها وجود دارند، آیا شما این طور فکر نمی کنید؟
این موضوع تا حدودی درست است. من فکر می کنم دوستان ناشر و طراح در حوزه کتاب‌های مذهبی احتیاط می‌کنند، به واسطه موضوعی که کار دینی مذهبی دارد، یک حساسیت ها و ظرافت های خاصی باید مورد توجه قرار بگیرند. این احتیاط ها سبب می شوند یک سبک معمول و خاص مورد توجه قرار بگیرد. شاید یکی از دلایل این یکنواختی در کتاب های مذهبی این مساله باشد اما بعضی موسسات به طرح جلد کتاب‌های مذهبی اهتمام ویژه داشتند و الان هم دارند؛ مانند دفتر نشر فرهنگ اسلامی که چندسالی است با دقت و حساسیتی بیشتر به طراحی جلد می پردازد. اگر کتاب‌های جدید ما را دیده باشید متوجه خواهید شد که خیلی با کتاب‌های چندین سالِ گذشته ما تفاوت دارند.
چگونه تصمیم به ایجاد این تحول گرفتید؟
اعتقاد ما این است که در کتاب‌های دینی ـ مذهبی طرح جلد حتما باید طرحی زیبا، گویا و مفهومی باشد از این‌رو تصمیم گرفتیم روی کتاب‌های دینی مذهبی کار خیلی ویژه ای انجام بدهیم. حتی من معتقدم باید هزینه بیشتری صرف شود تا کار حرفه ای تر و دقیق تری انجام شود.
آیا برای کار کردن روی طرح جلد کتاب‌های مذهبی به لحاظ تعداد با طراحان محدودی مواجه هستید؟
بله همان‌طور که گفتم به دلیل احتیاط هایی که تصویرگران و گرافیست ها همواره در این کار لحاظ می کنند، دامنه انتخاب در این کار محدود تر است. اما سعی ما بر این است که شناخت مان را از تصویرگران دینی مذهبی بیشتر کنیم و هم این‌که بتوانیم کارهای فاخر انجام دهیم.
در مورد نشر خودتان بگویید، آیا برای انتخاب طراح مورد نظر برای طراحی جلد یک کتاب مذهبی، از حق انتخاب کمتری برخوردار هستید؟
خیر ما محدود نیستیم چرا که یک شورای گرافیک در مجموعه مان داریم که کار در آن شورا طرح موضوع می شود و شاید یک کار بیش از چهار بار مطرح و اصلاح شود تا به آن ایده‌الی که مطلوب دفتر نشر اسلامی است برسد.
در مورد هزینه طراحی جلد کتاب‌های مذهبی بگویید. آیا ناشران در درجه اول مایل به صرف هزینه کمتری برای این کار هستند یا اصولا به این موضوع عادت کرده اند؟
همه ناشران دنبال این هستند که قیمت تمام شده‌شان کمتر شود اما باور خود من بر این است که در کار هنر اصلا نباید با این نگاه پیش رفت. به ویژه در مورد آثار مذهبی و دینی باید به سمت کیفی شدن رویکردها پیش برویم. جلد کتاب‌های مذهبی اغلب یا در قالب خطاطی و خوشنویسی یا به سوی به کار گرفتن یک یونیفرم رفته است؛ یونیفرم هایی که تنها تفاوتشان در عنوان کتاب ها بوده و نه بیشتر. از این‌رو فکر می کنم ما ساده‌انگارانه به سوی کتاب‌های مذهبی رفته ایم و نیاز است که به لحاظ طراحی، تفکر و تعقل در این کتاب ها خیلی بیشتر کار شود و از نیروهای حرفه ای هم بهره بیشتری گرفته شود. من معتقدم کار کتاب‌های دینی را به لحاظ گرافیکی، صفحه‌آرایی، حروف‌چینی حرفه‌ای باید دید تا مخاطب حس خوبی پیدا کند.
شما مجموعه کتاب‌هایی از دکتر شهیدی با موضوع زندگی معصومین که دفتر نشر سال‌ها پیش چاپ کرده بود دوباره با شکل و شمایل جدیدی در دست چاپ دارید. مختصری در این مورد بفرمایید.
حدود چهار یا پنج کتاب از آثار دکتر جعفر شهیدی در دفتر نشر فرهنگ اسلامی چاپ شده است. ما دیدیم این کتاب‌ها پُرمخاطب و پُر خواننده هستند اما چون حدود 25 سال پیش تدوین و تنظیم شده اند،به لحاظ ظاهری نیاز جدی به بازنگری در زمینه های حروف چینی، صفحه‌آرایی، رسم الخط و طراحی جلد دارند. از شش ماه قبل به طور قطعی تصمیم گرفتیم برای این کتاب‌ها اصلاحاتی انجام دهیم. برای این مجموعه یونیفرم طراحی شد و این کتاب‌ها الان در مرحله آماده سازی و چاپ هستند. به طور کلی قصد ما این بود که باید سراغ کتاب‌های دینی مذهبی که به هر حال جایگاه ویژه و شاخصی دارند برویم و روی این محور کار و فکر کنیم.
این تصمیم خود دفتر نشر بود یا به شکلی نتیجه بازخوردها و نظراتی بود که از جانب مخاطبان و خوانندگان به شما می رسید؟
می توانم بگویم که پیش از هر چیز ادای دِینی بود که باید در قبال آثار زنده یاد دکتر شهیدی انجام می دادیم. چون واقعا کارهای ایشان به لحاظ تاریخ تحلیلی اسلام یکی از بهترین هاست. من فکر می‌کنم این کار ما شبیه به انتشار چاپ اول چنین کتاب‌هایی است. با وجود این‌که این آثار تاکنون چهل بار تجدید چاپ شده اند، به دلیل رسالت و جایگاه و سابقه‌ای که دارد، لازم است که در حوزه چنین کارهایی ورود کنیم و حضور بسیار خوبی داشته باشیم. این موضوع فقط به آثار دکتر شهیدی محدود نخواهد شد و باید برای آثار دیگر بزرگان نیز در قالب هایی نو و مدرن انجام شود تا با ذائقه و سلیقه‌های جوانان همخوانی بیشتری داشته باشد.
نظر شما