دکتر فاضل درباره آسیب‌شناسی ترجمه آثار سیاسی در ایران به خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) گفت: بزرگترين مشكلي كه درباره ترجمه كتاب‌هاي سياسي وجود دارد اين است که افرادی كه زبان مي‌دانند، تخصصشان صرفا زبان است و چیزی از دانش متنی که ترجمه می‌کنند ندارند و بالعکس بسياري از مترجمانی كه آثار و کتاب‌های علوم انساني (به‌ویژه علوم سياسي) را ترجمه مي‌كنند مترجم نيستند و بر زبان انگلیسی تسلط و اشراف کافی ندارند.
وی در ادامه افزود: از این رو، ترجمه‌ها بسيار ناقص و دست و پا چلفتي است و ناشر به اين اميد که ترجمه كتاب قرار است ويراستاري شود آن را به ويراستارانی می‌سپارد که آن‌ها هم نیز سوادشان در حد متن كتاب نيست و در نهایت این کتاب‌ها با تغييرات جزيي به چاپ می‌رسند. چنان‌که 95 درصد كتاب‌های علوم سياسي و انساني دارای اشكالات ساختاري و محتوايي است.
این استاد دانشگاه اظهار کرد: من اعتقاد دارم كسي‌كه در حوزه علوم انساني دست به ترجمه می‌زند بايد توانايي ترجمه و فهم زبان مقصد را به حد زبان مادري داشته باشد؛ يعني همان اندازه که فارسي می‌داند، زبان مقصد را نیز بداند و بشناسد.
این مترجم در ادامه با تاکید بر این مساله عنوان کرد: در بسياري از ترجمه‌ها، امانت در ترجمه و محتوا رعايت نمی‌شود و مطالب و پيام‌ها ناقص و غلط انتقال داده می‌شود. حتی بسياري از مترجمان، وقتي به يك جمله يا پاراگرافی می‌رسند که آن را درک نمیکنند، آن را در ترجمه حذف و رها می‌کنند.
فاضل در پاسخ به این سوال که آیا می‌توان گفت یکی از مشکلات این زمینه، محدودیت‌های مترجمان در انتخاب یک منبع رضایت‌بخش برای ترجمه است، ادامه داد: مترجمان در انتخاب کتاب‌ها برای ترجمه محدودیتی ندارند چرا که منابع دست اول در دسترس هستند و تخصص در انتخاب كتاب‌هاي خوب نیز وجود دارد. چنان‌که هر سال در نمايشگاه كتاب، بهترين و به‌روزترين كتاب‌هايي كه در جهان منتشر مي‌شود، ارایه و عرضه می‌شود.
وی در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر این‌که آیا ترجمه در شرایط کنونی در جامعه ایران، فعاليتي در توليد علم است يا بازتوليد علم، توضیح داد: ترجمه در جامعه ایران نوعی باز توليد علم است. نه به دليل خود ترجمه بلکه به این دليل که جامعه ايراني مستعد توليد علم نيست و به دليل وضعیت تاريخي خاص خود، حال و حوصله تعمق و تامل را ندارد؛ جامعه‌اي رفاه‌زده و آسايش‌طلب كه به جاي به کار انداختن فكر و انديشه خود، عادت به استفاده از فكر و انديشه‌هاي ديگران کرده است.
«علوم سیاسی و روابط بین‌الملل در ایران چه خلاءهایی دارد؟» سوال دیگری بود که فاضل در پاسخ به آن گفت: به طور كلي نخستین خلاء، ضعف توليد اندیشه و اندیشه‌ورزی در اين حوزه است. ما نظريه‌پرداز كم داریم؛ چراکه فقط بازتوليد و انديشه‌هاي ديگران را مورد استفاده قرار می‌دهیم. خلا دوم به ناتوانی و ترجمه ناشیانه کتاب‌هایی که ترجمه مي‌كنيم بازمی‌گردد؛ ترجمه‌هایی که امانت محتوایی در آن‌ها به ندرت رعايت مي‌شود و نمی‌توانند فهم درستی از مقصود نویسنده را به مخاطب انتقال دهند. خلاء سوم نیز نداشتن دانش ترجمه كتاب در ایران است؛ شخصي كه کتابی را ترجمه مي‌كند یا فقط زبان می‌داند و با دانش تخصصی آن حوزه بیگانه است یا بالعکس، فقط دانش علوم انسانی و علوم سیاسی را می‌داند و با دانش ترجمه بیگانه و نا آشناست.
درباره رضا فاضل:
رضا فاضل، دارای دکترای جامعه‌شناسی از دانشگاه علوم و تحقیقات است. وی بیش از 25 کتاب تالیفی و ترجمه شده در کارنامه علمی خود دارد.
«روش‌های تحقیق در علوم اجتماعی (نظری - عملی)»، «مبانی جامعه‌شناسی»، «نظریه‌های جامعه‌شناسی محض و کاربردی»، «نظریه‌پردازان بزرگ فرهنگ»، «جامعه‌شناسی تاریخی - تطبیقی جهان سوم»، «میعاد با راما»، «روش‌های پژوهش در علوم اجتماعی»، «جهانی شدن آموزش عالی»، «دانشگاه، سازمانی امروزین» و «شکاف جهانی، سیر شکل‌گیری جهان سوم» برخی از آثار ترجمه شده وی هستند.
وی در ادامه افزود: از این رو، ترجمه‌ها بسيار ناقص و دست و پا چلفتي است و ناشر به اين اميد که ترجمه كتاب قرار است ويراستاري شود آن را به ويراستارانی می‌سپارد که آن‌ها هم نیز سوادشان در حد متن كتاب نيست و در نهایت این کتاب‌ها با تغييرات جزيي به چاپ می‌رسند. چنان‌که 95 درصد كتاب‌های علوم سياسي و انساني دارای اشكالات ساختاري و محتوايي است.
این استاد دانشگاه اظهار کرد: من اعتقاد دارم كسي‌كه در حوزه علوم انساني دست به ترجمه می‌زند بايد توانايي ترجمه و فهم زبان مقصد را به حد زبان مادري داشته باشد؛ يعني همان اندازه که فارسي می‌داند، زبان مقصد را نیز بداند و بشناسد.
این مترجم در ادامه با تاکید بر این مساله عنوان کرد: در بسياري از ترجمه‌ها، امانت در ترجمه و محتوا رعايت نمی‌شود و مطالب و پيام‌ها ناقص و غلط انتقال داده می‌شود. حتی بسياري از مترجمان، وقتي به يك جمله يا پاراگرافی می‌رسند که آن را درک نمیکنند، آن را در ترجمه حذف و رها می‌کنند.
فاضل در پاسخ به این سوال که آیا می‌توان گفت یکی از مشکلات این زمینه، محدودیت‌های مترجمان در انتخاب یک منبع رضایت‌بخش برای ترجمه است، ادامه داد: مترجمان در انتخاب کتاب‌ها برای ترجمه محدودیتی ندارند چرا که منابع دست اول در دسترس هستند و تخصص در انتخاب كتاب‌هاي خوب نیز وجود دارد. چنان‌که هر سال در نمايشگاه كتاب، بهترين و به‌روزترين كتاب‌هايي كه در جهان منتشر مي‌شود، ارایه و عرضه می‌شود.
وی در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر این‌که آیا ترجمه در شرایط کنونی در جامعه ایران، فعاليتي در توليد علم است يا بازتوليد علم، توضیح داد: ترجمه در جامعه ایران نوعی باز توليد علم است. نه به دليل خود ترجمه بلکه به این دليل که جامعه ايراني مستعد توليد علم نيست و به دليل وضعیت تاريخي خاص خود، حال و حوصله تعمق و تامل را ندارد؛ جامعه‌اي رفاه‌زده و آسايش‌طلب كه به جاي به کار انداختن فكر و انديشه خود، عادت به استفاده از فكر و انديشه‌هاي ديگران کرده است.
«علوم سیاسی و روابط بین‌الملل در ایران چه خلاءهایی دارد؟» سوال دیگری بود که فاضل در پاسخ به آن گفت: به طور كلي نخستین خلاء، ضعف توليد اندیشه و اندیشه‌ورزی در اين حوزه است. ما نظريه‌پرداز كم داریم؛ چراکه فقط بازتوليد و انديشه‌هاي ديگران را مورد استفاده قرار می‌دهیم. خلا دوم به ناتوانی و ترجمه ناشیانه کتاب‌هایی که ترجمه مي‌كنيم بازمی‌گردد؛ ترجمه‌هایی که امانت محتوایی در آن‌ها به ندرت رعايت مي‌شود و نمی‌توانند فهم درستی از مقصود نویسنده را به مخاطب انتقال دهند. خلاء سوم نیز نداشتن دانش ترجمه كتاب در ایران است؛ شخصي كه کتابی را ترجمه مي‌كند یا فقط زبان می‌داند و با دانش تخصصی آن حوزه بیگانه است یا بالعکس، فقط دانش علوم انسانی و علوم سیاسی را می‌داند و با دانش ترجمه بیگانه و نا آشناست.
درباره رضا فاضل:
رضا فاضل، دارای دکترای جامعه‌شناسی از دانشگاه علوم و تحقیقات است. وی بیش از 25 کتاب تالیفی و ترجمه شده در کارنامه علمی خود دارد.
«روش‌های تحقیق در علوم اجتماعی (نظری - عملی)»، «مبانی جامعه‌شناسی»، «نظریه‌های جامعه‌شناسی محض و کاربردی»، «نظریه‌پردازان بزرگ فرهنگ»، «جامعه‌شناسی تاریخی - تطبیقی جهان سوم»، «میعاد با راما»، «روش‌های پژوهش در علوم اجتماعی»، «جهانی شدن آموزش عالی»، «دانشگاه، سازمانی امروزین» و «شکاف جهانی، سیر شکل‌گیری جهان سوم» برخی از آثار ترجمه شده وی هستند.
نظر شما