به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا) نشريه الكترونيكي «گذرستان» در اين شماره، موضوع محوري خود را با 17 مقاله به قيام مسجد گوهرشاد اختصاص داد.
«ریشه‌های اصلی قیام مسجد گوهرشاد را باید در سیاست‌های مذهبى، فرهنگی و اجتماعی عصر رضاشاه جست‌وجو کرد. رضاشاه در سال‌های آغازین ورود به صحنه سیاست ایران، سیاست مذهبی خود را چنان تنظیم کرد که فردی دین‌دار و مقید به شعائر و احکام اسلامی و حفظ آن‌ها به نظر می‌رسید. زمانی که وی پله‌های ترقی را می‌پیمود، خود را مسلمانی متعصب معرفی کرد؛ زیرا از ریشه‌دار بودن مذهب در میان مردم ایران و نیز پیامدهای منفی مقاومت و مخالفت در برابر روحانیان و نیروهای مذهبی به خوبی آگاه بود. رضاشاه بعد از سفر به ترکیه و دیدار با آتاتورک، پادشاه سکولار ترکیه، تأثیر زیادی از اندیشه‌های غربی گرفت و یگانه راه پیشرفت را تقلید از غرب می‌پنداشت.»
اين بخشي از «سخن نخست» اين شماره به قلم «عفاف، حریم عاشقى» درباره ریشه‌های اصلی قیام مسجد گوهرشاد است.
عناوين مقالات اين شماره را «درنگى در پیدایش زمینههاى قیام گوهرشاد»، «نقش خانواده رهبر انقلاب در قیام مسجد گوهرشاد»، «خاطرات يک شاهد در واقعه گوهرشاد قيام»، «غم گوهرشاد»، «کشتار مسجد گوهرشاد»، «تاملی بر یک سند به مناسبت حمله رضا خان به مسجد گوهرشاد» و «كتابشناسي گزيده واقعه كشف حجاب و قيام مسجد گوهرشاد» تشكيل مي‌دهند.
«آن همه استبداد، آن همه بدعهدي»، «قیام مسجد گوهرشاد به روایت اسناد»، «واقعه گوهرشاد؛ قیام برای حفظ عفاف و حجاب»، «گوهرشاد حماسهاى در دفاع از حجاب»، «قیام گوهرشاد»، «قیام خونین مردم در ماجرای مسجد گوهرشاد»، «قیام مسجد گوهرشاد و پیامدهای آن»، «اعدام محمد‌ولي خان اسدي پس ازواقعه مسجد گوهرشاد» و «روحانیت و قیام گوهرشاد» برخي ديگر از اين مقالات اين شماره هستند كه در اين شماره درج شده است.
در مقاله‌اي با عنوان «واقعه گوهرشاد؛ قیام برای حفظ عفاف و حجاب» كه توسط «اسفنديار طبسي» گردآوري شده است، نظرات موسی حقانی، مسوول موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران چنين منعكس شده است: «در آن زمان در نشریه ایران جوان عکس زن‌های چادری را انداختند و زیر آن نوشتند، کلاغ سیاه. اجرای این سیاست چون تبعاتی برای حکومت داشت، آن را در مرحله آخر سیاست تغییر لباس قرار داد. در همان سال‌های اولیه حکومت برای رواج بی‌حجابی، رضاخان مقرر کرده بود تا زنان بی‌حجاب مورد حمایت قرار گیرند و اگر اعتراض به آنان شد از آن‌ها حمایت کنند.
کشف حجاب از برنامه‌های اولیه رضاخان بود که تلاش می‌کرد به تدریج آن را عملی کند و به همین دلیل وقتی علما و مردم از این سیاست او آگاه شدند، در مناطق مختلف ایران به مخالفت با آن برخاستند و هنگامی که مردم و علما دیدند حکومت در راه کشف حجاب جدی است، اعتراض و مخالفت خود را افزایش دادند که به واقعه گوهرشاد منجر شد.
در هر دوره‌ای مردم با مستمسک قرار دادن یک مساله‌ای نارضایتی و اعتراض خود را نسبت به سیاست‌های فرهنگی رضاخان ابراز می‌کردند. در زمان واقعه گوهرشاد نیز، هم سیاست تغییر لباس مردان که تحت عنوان «قانون لباس متحدالشکل» اجرا می‌شد، مورد اعتراض بود و هم سیاست‌هایی که هنوز اعلام نشده بود اما کم و بیش اجرا می شد مانند کشف حجاب.»
سي و دومين شماره نشریه الکترونیکی «گذرستان» در پایگاه اطلاع‌رسانی موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی به نشانی http://gozarestan.ir قرار گرفته است.
نظر شما