به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) ـ آیین رونمایی از کتاب «الموسیقی الکبیر» اثر فارابی و ترجمه و شرح زنده‌یاد مهدی برکشلی، بعد از ظهر امروز، سه‌شنبه 27 خرداد با حضور، رضا داوری اردکانی، رئیس فرهنگستان علوم، عبدالله انوار، پژوهشگر حوزه فلسفه و نسخه‌شناس، امیرحسین ذکرگو، محقق، مترجم و عضو هیات علمی دانشگاه اسلامی مالزی، مهدی فضائلی، مدیرعامل انتشارات سروش و خانواده زنده‌یاد برکشلی در سالن اجتماعات انتشارات سروش برگزار شد. 

داوری اردکانی در این مراسم با اشاره به جایگاه موسیقی از منظر فارابی، گفت: من نزدیک به 50 سال پیش، پس از چند سال تفکر و تحقیق در کتابی نوشتم که ابونصر فارابی موسس فلسفه اسلامی است. بسیاری از شرق‌شناسان بر این سخن من اشکال گرفتند و بیان کردند که فلسفه اسلامی صرفا رونوشتی از فلسفه یونان باستان است و موسس نداشت. 

وی افزود: ویژگی مهم فارابی جامع بودن او در تمام علوم است و کسی که در تمام علوم روزگار خود سرآمد باشد، قطعا انسان ممتازی است. دانشمندان قدیم همه جامع العلوم بودند. مسئله تخصص صرفا متعلق به دنیای جدید است. جامع بودن را می‌توان به تاریخ علم و فلسفه در ایران نیز اطلاق کرد، چرا که ما به‌جز یونان باستان، انواع علوم و حکمت در چین و هند را هم اخذ کردیم. 

داوری اردکانی در ادامه با اشاره به وجوه جامعیت فارابی در انواع علوم گفت: فارابی فلسفه و علوم یونانی را با حکمت و دیگر علوم اسلامی و دانش‌های رایج در زمانه خودش، را در یک وحدتی جمع کرده است. اگر در جایی از سیاست سخن گفته، سیاست را از فلسفه جدا نکرده و این مسئله نشان دهنده فهم تمام و کمال او از فلسفه یونانی است. سیاست به هیچ عنوان از فلسفه جدا نبوده است. 

رئیس فرهنگستان علوم با اشاره به عدم جدایی علم موسیقی از دیگر علوم، گفت: فارابی موسیقی را از علوم دیگر جدا نمی‌کند و از منظر او موسیقی در علومی مانند ریاضیات قرار دارد. 

وی همچنین اظهار کرد: فارابی موسیقی را به سه نوع تقسیم کرده است؛ موسیقی لذت‌بخش، موسیقی متاثرکننده و موسیقی خیال‌انگیز. سخت‌ترین نوع موسیقی نیز همین موسیقی خیال‌انگیز است. 

داوری اردکانی در بخش دیگری از سخنان خود به کیفیت و اهمیت ترجمه و شرح زنده‌یاد مهدی برکشلی از کتاب «الموسیقی الکبیر» اشاره کرد و گفت: مخاطبانی که می‌خواهند ارزش کار علمی استاد برکشلی را در راه برگردان این کتاب به چشم خود ببینند، ترجمه فارسی آن را با ترجمه‌های فرانسه و انگلیسی آن مقایسه کنند.
29 سال برای انتشار این کتاب صبر کردیم. 

امیرحسین ذکرگو، استاد دانشگاه اسلامی مالزی و داماد زنده‌یاد برکشلی نیز در این مراسم گفت: من امروز کاملا به سوره «والعصر» فکر می‌کردم، چرا که این کتاب از 29 سال پیش در دست ناشر بود و انتشار آن تا به امروز طول کشید. 

وی در ادامه با اشاره به خدمات زنده‌یاد برکشلی به موسیقی ایرانی گفت: مرحوم استاد برکشلی چه در کسوت کاری در کمیسیون ملی یونسکو و چه به عنوان یک هنرمند و محقق حوزه موسیقی، خدمات بسیاری به فرهنگ و هنر ایران کرد. یکی از این خدمات بزرگ، اثبات ابداع گام «12 نیم پرده» از سوی فارابی بود. 

ذکرگو همچنین اظهار کرد: گام 12 نیم‌پرده مبنای موسیقی غربی است و به نام باخ ثبت شده است. مرحوم برکشلی در مجامع بین المللی ثابت کرد که 800 سال قبل از باخ، ابونصر فارابی آن را کشف کرده بود. ایشان توصیه کرد که اسم این گام را «فاراباخ» بگذارند که مورد قبول قرار گرفت. 

عبدالله انوار نیز در این مراسم متنی را که درباره «موسیقی کبیر» فارابی بود برای مخاطبان خواند. در بخشی از متن او آمده بود: در موسیقی صحبت از نغمه نیست، بلکه این نسبت میان نغمات است که اهمیت بسیار دارد. از این منظر موسیقی، بخشی از ریاضیات است. 

وی افزود: مرحوم برکشلی در ترجمه این کتاب به برگردان فرانسوی آن که توسط مترجمی به نام «اورلانژه» انجام شده بود، توجه داشت و البته اشکالات این ترجمه فرانسوی را نیز مشخص کرد. 

همچنین مهدی فضائلی، مدیر انتشارات سروش نیز در این مراسم دقایقی را درباره اهمیت کتاب «الموسیقی الکبیر» و مولف و مترجم آن برای مخاطبان صحبت کرد.