عزت‌الله الوندي در گفت‌وگو با خبرگزاري كتاب ايران(ایبنا) درباره وضعیت ادبیات کودک در کشور اظهار كرد: با توجه به كارها و مطالعاتي كه در زمينه ادبيات كودك صورت گرفته نسبت به گذشته پيشرفت خوبي داشته‌ايم. اين پيشرفت هم در بحث مخاطب‌شناسي مطرح است و هم در ساير موضوعات مرتبط. بنابركارهاي علمي كه در دانشگاه‌ها در امر مخاطب‌شناسي انجام شده و براساس پيشرفتي كه در این حوزه داشته‌ایم، ذائقه مخاطبان به خوبي شناسايي شده و چشم‌انداز روشنی را پیش روی توليد در ادبيات كودك کشور قرار داده و مشخص كرده كه كودكان از چه كارهايي از نظر ذوقي، ادبي و علمي مي‌توانند، بهره‌مند شوند.
وجود خط قرمزها در انتخاب موضوعات
این شاعر و نویسنده کودک و نوجوان ادامه داد: البته اين‌ها در حد كمال نيست. طي اين سال‌ها، طبق چشم‌اندازي كه وجود داشته، گام‌هايي برداشته شده است اما جاي كار زيادي در زمينه ادبيات كودك وجود دارد تا بتوانيم به مقصد موردنظرمان برسيم. اگر كارهاي توليد شده در ايران را با كارهاي منتشر شده در حوزه كودك در سطح دنيا مقايسه كنيم متوجه مي‌شويم در زمينه‌هاي مختلف عقب هستيم.
الوندی افزود: يكي از مشكلاتي كه نويسندگان كودك و نوجوان در ايران با آن مواجه هستند خط قرمزهايي است كه در جامعه برای انتخاب موضوعات وجود دارد و براساس آن نويسندگان نمي‌توانند به موضوعات مختلف مطرح در جامعه بپردازند. به عنوان مثال موضوعاتي مانند طلاق و جدايي پدر و مادر، اختلافات خانوادگي، مشكلات موجود در نظام آموزشي و ضعف‌هاي نظام تربيتي كودكان در خانواده از جمله مباحثي است كه با نپرداختن به آن‌ها مي‌خواهيم بگوييم كه وجود ندارند در حالي كه به وفور در سطح جامعه به چشم مي‌خورد و تاثير فراواني از نظر روحي و رواني بر روي كودكان و نوجوانان دارند. در حالي كه آثار هنري مخصوصا داستان در جلوگيري از زمينه‌هاي آسيب در خانواده‌ها موثر‌ند، پرداختن به اين موضوعات امكان‌پذير نيست.
بیان مشکلات اجتماعی و خانوادگی به زبان کودکانه
نویسنده «دوباره برمی‌گردد مرد بارانی» افزود: چندی پیش تعدادي كتاب ترجمه در حوزه نوجوان با موضوع آسيب‌هاي اجتماعي و اخلاقي مطالعه كردم، نویسنده در این کتاب‌ها توانسته بود با زبان ساده و كودكانه مسایل و مشکلات را بیان کرده و موضوع را برای بچه‌ها باز کند و تاثيرات خوبی بر مخاطبان بگذارد.
الوندی ادامه داد: ما هنوز براي جاانداختن موضوعی مانند «مرگ» در بين كودكان مشكل داريم در حالي كه حتي در دين مبین اسلام نيز صحبت‌هاي زيادي در اين باره شده اما چون فكر مي‌كنيم با خصوصيات روحي و رواني كودكان و خردسالان هماهنگي ندارد و ممكن است در آن‌ها ايجاد نااميدي و يا ترس كند، درباره اين مسایل با آن‌ها صحبت نمي‌كنيم. سال گذشته يك كتاب خارجي با موضوع مرگ مطالعه کردم که نویسنده توانسته بود كودكی 10 ساله را مجاب كند و اطلاعات جالبي در مورد تجربياتش به كودك منتقل كند. در واقع نويسنده اين كتاب به راحتي توانسته بود با مخاطبش ارتباط برقرار كند و كودك با خواندن اين كتاب با او هم‌ذات پنداري مي‌كرد و بدون هيچگونه ترسي با مفهوم مرگ آشنا مي‌شد.
وی گفت: نويسندگان ما در ايران نسبت به اين مسايل بينش و‌آگاهي لازم را دارند اما متاسفانه جرات و جسارت کافی براي پرداختن به آن را ندارند. با وجود اين‌كه موضوعات ذکر شده ريشه و منشا فرهنگي دارد اما به دليل پيشينه فرهنگي كه داريم ناخودآگاه به سمت يك سري مسايل كه در دوران بچگي در ذهن ما به عنوان «موضوعات نهی شده» نقش بسته، نمي‌پردازيم.
تولید کتاب؛ متناسب با روانشناسي و ذائقه كودك
نویسنده «دیو کوچولو و بچه آدم» یادآوری کرد: البته در سال‌هاي اخير كارهاي بسيار خوب و ممتازی براي کودکان و خردسالان نوشته شده كه اين كارها با دانش‌هاي روز و آگاهي نويسندگان از يكسري مسايل مانند روانشناسي كودك و ذائقه مخاطب همراه بوده است. این شعرها و ترانه‌هاي تولیدی در سال‌هاي اخير در عين حالي كه به زبان ساده بيان شده بسيار جذاب و دربردارنده آموزه‌هاي ديني، اجتماعي و فرهنگي براي بچه‌ها بوده است.
الوندی با اشاره به این‌که ادبيات ما در سال‌هاي گذشته توانسته در حوزه كودك و نوجوان جايزه‌هاي زيادي را در مقايسه با رقباي خود در سطح بين‌المللي كسب كند كه جاي اميدواري فراواني دارد، توضیح داد: متاسفانه ما پايگاه بومي داريم ولي بلندگو نداريم. دقیقا مانند زمانی که بخواهيم سخنراني كنيم اما بلندگو نداشته باشیم كه سخنان ما به گوش ديگران برسد. متاسفانه با وجود كارهاي خوب توليدي در حوزه كودك، آثار ما ترجمه نشده و كتاب كودك تولید شده در ايران به جهان معرفي نمي‌شود. معمولا كتابي كه به زبان فرانسه، انگليسي و اسپانيايي نوشته مي‌شود در اكثر كشورها خوانده و ديده مي‌شود اما چون زبان فارسي جزو زبان‌هايي است كه كشورهاي كمي به آن تسلط دارند، كتاب‌هايي كه به زبان فارسي نوشته مي‌شوند در صورتي كه به زبان‌هاي زنده دنيا ترجمه نشوند مهجور و مغفول باقي خواهند ماند.-
دوشنبه ۱۲ خرداد ۱۳۹۳ - ۰۹:۰۴
نظر شما