به گزارش خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا) نشست «كاربرد توابع تحقيقي سامانه‌هاي اطلاعات مكاني GIS در بهينه‌سازي خدمات كتابخانه‌ها و مراكز اطلاع‌رساني» عصر امروز (17 ارديبهشت‌ماه) با حضور دكتر رويا پورنقي و دكتر مهري صديقي از اعضاي پژوهشگاه علوم و فناوري اطلاعات ایران (ایرانداک) و دكتر فهيمه باب‌الحوايجي و عليرضا پيرمرادي، مدرسان دانشگاه تهران در سراي كتاب و رسانه بيست و هفتمين نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران برگزار شد.

در ابتداي اين نشست، پيرمرادي درباره تعريف GIS گفت: GIS يك سامانه اطلاعات مكاني است. در حالت كلي و از نگاه سيستمي GIS سيستمي با مولفه‌هايي مانند داده، نقشه و توضيحات نقشه، نرم‌افزار و سخت‌افزار كامپيوتري و نيروي انساني متخصص است. 

این مدرس دانشگاه افزود: اين مولفه‌ها در جمع‌آوري، ذخيره‌سازي، به‌روزساني و تجزيه و تحليل داده‌ها كاربرد دارد. تمام رشته‌هاي آماري و رشته‌هاي مرتبط با نقشه به GIS نياز دارند. GIS بين داده‌هاي مكاني و توصيفي مديريت مي‌كند، اين سيستم از تصميم‌گيري مديران نيز حمايت مي‌كند. 

GIS جز تبادل اطلاعات نیست
پيرمرادي در ادامه گفت: افرادي كه با GIS سروكار دارند بايد به موضوعاتي مانند نقشه‌برداري و علوم كامپيوتر نيز آگاهي داشته باشند. اين دو حوزه از مهم‌ترين شاخه‌هاي مرتبط با GIS است. GIS نياز به كار گروهي دارد و اعضای اين گروه بايد تلاش كنند تا به يك زبان مشترك دست يابند، چراكه GIS چيزي جز تبادل اطلاعات نيست.

وي بحث اصلي GIS را به‌روزرساني داده‌هاي مكاني و توصيفي دانست و ادامه داد: براي قانونمند شدن تبادل اطلاعات در GIS مبحث جديدي به‌عنوان STI يا زيرساخت داده‌هاي مكاني مطرح شده است. STI به دنبال بسترسازي براي اشتراك‌گذاري آسان اطلاعات است. 

مكان‌يابي ساخت شعبه‌هاي جديد براي كتابخانه‌ها با GIS
در ادامه اين نشست، رویا پورنقي از کارشناسان کتابداری اظهار کرد: در سيستم GIS يك نقشه بيش از يك‌هزار كلمه است. از مهم‌ترين خدمات GIS مي‌توان به مكان‌يابي ساخت شعبه‌هاي جديد براي كتابخانه، بازاريابي فضاي اطراف كتابخانه و حتي مديريت فضاي داخل كتابخانه اشاره كرد.

این عضو پژوهشگاه علوم و فناوري اطلاعات ایران ادامه داد: GIS مي‌تواند به مديريت كتابخانه نيز كمك كند. به عبارتي ديگر مدير يك كتابخانه با استفاده از GIS مي‌تواند نسبت به پرترددترين مسيرهاي كتابخانه آگاهي پيدا كند و برهمين اساس به تحليلي كامل براي چيدمان يك كتابخانه برسد.

پورنقي افزود: بحث GIS در همه جاي دنيا موضوعي جديد است، به‌طوري‌كه از عمر اين مقوله 10 سال نمي‌گذرد. 

اهمیت خلاقيت در كاربرد GIS
در ادامه این بحث فهیمه باب‌الحوائجي، مدرس دانشگاه تهران گفت: با توجه به پتانسيل‌هاي فراوان در كشور، خلاقيت در كاربرد GIS بسيار اهميت دارد كه بايد از سوي دانشگاهيان و فعالان حوزه كتابداري مورد توجه قرار گيرد.

وي افزود: با توجه به ظرفيت‌هاي GIS مي‌توان به پيش‌بيني و آينده‌پژوهي دست زد، چراكه تحولات اجتماعي موجب تغيير رفتار مي‌شود و مي‌توان به وسيله اين نرم‌افزار اين تغييرات را تحليل كرد. پيدا كردن نكات بحراني و مساله‌ساز در كتابخانه‌ها از جمله اين كاربردهاست.

اين مدرس دانشگاه اظهار كرد: مقاومت‌ در برابر IT شامل GIS هم مي‌شود. مشكلي كه بين كشورهاي شبيه ما مشترك است. به همين دليل مديران كتابخانه‌ها مسايل خودشان را بيرون از فضاي كتابخانه حل مي‌كنند، مانند مراجعه به مهندسان كامپيوتر و مهندسان صرف GIS. در حالي‌كه مسايل كتابخانه بايد به دست افراد مسلط به GIS و حاضر در كتابخانه برطرف شود.

باب‌الحوايجي ادامه داد: برآورد هزينه استفاده از GIS يكي ديگر از مشكلات مديران كتابخانه‌هاست كه تمايل آن‌ها را نسبت به آن كاهش مي‌دهد.

پورنقي در ادامه گفت: تامين زيرساخت‌هاي اطلاعات مكاني در عين اهميت هزينه‌بر هستند، اما بايد توجه داشت تقبل يكبار هزينه سنگين كفايت مي‌كند و فقط به‌روزرساني اين نرم‌افزارها يا زيرساخت‌ها براي مديران هزينه‌بر خواهد بود.