به هر سو که نظر می افکنی آثار ادبی و دانشگاهی متنوع، علاقمندان به شعر، بازدید کنندگان بی هدف اما طرفدار کتاب، بچه مدرسه ای هایی که سرود های مردمی و مذهبی می خوانند ، کودکانی که به شکل مرد عنکبوتی گریم شده اند و البته کافی شاپ و بستنی و جمعیت عظیم بازدیدکنندگان دیده می شود.

در نمایشگاه کتاب امسال تهران، ده ها هزار کتاب در زمینه های متنوع در 7000 غرفه و توسط بیش از 3000 ناشر و غرفه دار عرضه می گردد.

نمایشگاه کتاب تهران با وجود 500 هزار بازدید کننده روزانه و برگزاری مجموعه متنوعی از کارناوالها، جشنواره و بحث های جدی، مکانی برای جشن گرفتن ادبیات، تاریخ و دانش کهن ایرانی است که به شکلی جدی آرمان های ایران مدرن را بازتاب میدهد. فضای تغییر در همه جا به چشم می خورد و امسال ممنوعیت کمتری برای حضور ناشران در نمایشگاه وجود داشته است .
حسن روحانی، رئیس جمهور منتخب ایرانیان، نمایشگاه را در روز نخست افتتاح کرد. وی در روز افتتاحیه گفت: به همان اندازه که اندیشه و خرد محترم است، کتاب، نشر دهنده آن و خواننده کتاب نیز دارای حرمتند. ما باید تلاش کنیم که راه برای نوشتن و خواندن کتاب باز شود. اگر می خواهیم کتاب جایگاه اصلی خود را بیابد باید برای آفریننده، ناشر و عرضه کننده کتاب، امنیت و آزادی را تضمین کنیم. وی افزود: نمایشگاه های بین المللی نوعی دیپلماسی عمومی هستند.

حسام، یک دانشجوی بازاریایی تهرانی، که برای خرید کتابهایی در زمینه مدیریت سیستم های اطلاعاتی به نمایشگاه امسال آمده می گوید: ایران درهای خود را به روی جهانیان گشوده است، این بزرگترین نمایشگاه در ایران است و به لحاظ سیاسی، آزادی کامل در آن برقرار است. با روی کار آمدن روحانی فضای نمایشگاه نیز تغییر کرده است. جوانان ایرانی، روحانی را دوست دارند و معتقدند که او و وزیر امور خارجه اش ، محمد جواد ظریف در حال تغییر دادن شرایط هستند.

حسام ادامه می دهد: شاید اروپایی ها و آمریکایی ها از این شرایط خوشحال نباشند، چون آنها نمی خواهند ما تغییر کنیم و نمی خواهند که درهای ایران به سوی جهانیان باز شود اما من نمی دانم چرا!

سمانه، یکی از معلم های مدراس ابتدایی تهران نیز برای پیدا کردن کتاب نویسندگان مورد علاقه اش به نمایشگاه آمده، وی می گوید: جین آستن و ادگار آلن پو را بیش از سایر نویسندگان دوست دارم و تا کنون حس و حساسیت (Sense and Sensibility) و غرور و تعصب (Pride and Prejudice) را خوانده ام . حالا دنبال کتاب اِما می گردم .

با وجودیکه نمایشگاه لقب بین المللی بودن را یدک می کشد ، حضور ناشران و کتب خارجی و به ویژه غربی به شدت محدود باقی مانده است. رضا معصومی، مسئول روابط رسانه ای نمایشگاه کتاب تهران، این نمایشگاه را بزرگترین نمایشگاه کتاب جهان توصیف کرده و علت غیبت ناشران آمریکایی را تحریم های اقتصادی می داند. وی افزود: ناشر آمریکایی مک گرو هیل (McGraw Hill)، بر خلاف سالیان گذشته امسال غرفه ای در نمایشگاه تهران ندارد. بیشتر کشورهای اروپایی نیز در نمایشگاه امسال حضور نیافته اند.

کشورهای دوست و همسایه ایران مثل روسیه، چین و افغانستان،در نمایشگاه امسال نیز حضوری پر رنگ داشتند. ژاپن و ترکیه هم همینطور. تنها ناشر انگلیسی نمایشگاه امسال نیز به نظر پیرسون لانگمن (Pearson Longman) است که کتاب های آموزشی در غرفه یکی از کارگزاران ایرانی به نام انتشارات غزال جوان در معرض بازدید عموم گذاشته شده است.

آلمان استثنای امسال نمایشگاه است. کلودیا دوبری، مدیر پروژه بین المللی نمایشگاه کتاب فرانکفورت گفته که این دو رویداد سالانه، همیشه ارتباط خوبی با یکدیگر داشته اند. دو ناشر آلمانی کتاب های خود در نمایشگاه کتاب امسال عرضه کرده اند و غرفه آلمان در نمایشگاه کتاب امسال تهران توسط وزارت امور خارجه برلین تاسیس شده است. در نمایشگاه امسال قرار است آثار نویسندگان آلمانی زبان معروفی چون دیوید واگنر به صورت ترجمه همزمان خوانده شود.

با این همه، دوبری تاکید کرده که فروش کتاب در این غرفه محدود خواهد بود اولا بدین خاطر که سالانه تنها دو یا سه کتاب آلمانی زبان به فارسی ترجمه می شود و همچنین با توجه به مقررات سهل انگارانه ایران مشکل کپی رایت همچنان باقی است. تصویر روی جلد کتاب در ایران خیلی مهم است و همین می تواند برای ما مشکل ساز باشد.

ترجمه از: ماندانا سجادی