مدیر خانه کتاب از سلایق ادبیاش گفت
لزوم اندیشیدن نویسندگان ایران به جهانی شدن/ به جای تفکر محدود بومی به وحدت اندیشه برسیم
نجفعلی میرزایی، رییس خانه کتاب گفت: نویسندگان ایرانی باید در عین توجه به بومی بودن، به جهانی شدن بیندیشند. وی علت کم مطرح بودن آثار نویسندگان ایرانی را خلق آثار صرفا بومی و دور بودن از وحدت در اندیشه دانست.
ادبیات جهان عرب را به طور جدی دنبال کردهام. دلیل اینکه نویسندهای مثل نجیب محفوظ نوبل میگیرد، اما کار نویسندگان ما در جهان دیده نمیشود این است که ما از تکثر ادبی به نوعی وحدت در اندیشه نرسیدهایم و اغلب آثارمان هنوز بومی است.
مولف کتاب «فرهنگ اصطلاحات عربی به فارسی» در پاسخ به این پرسش که «آیا جهانی بودن همان محلی بودن بدون مرز نیست؟» افزود: معادله بومی شدن و جهانی شدن، درست مثل وحدت و کثرت در فلسفه است؛ وحدت در عین کثرت و کثرت در عین وحدت. نویسندگان ما در عین حال که باید بومی باشند، باید جهانی بیندیشند و جهانی زندگی کنند.
این پژوهشگر توضیح داد: ارزشی که در محیط ما اعتبار دارد و در جهان از جذابیت میافتد یک جای کارش میلنگد. جهانی شدن روی دیگر سکه فطریسازی است. اگر ما میگوییم باید ادبیات جهانی تولید کرد یعنی مطابق طبع و فطرت نوشت. ادبیات و شعر و رمان ایران برای جهانی شدن به پیمودن مسافت از کثرت به وحدت نیاز دارد. نویسندگان ما متکثرند و در این کثرت نتوانستهاند به وحدت وجودی برای ادبیات برسند.
مدیرعامل خانه کتاب یادآور شد: اگر به ادبیات ایتالیا، جهان عرب، چین و غرب نگاه کنید، در خواهید یافت که روحی مشترک میان کالبد همه این آثار دیده میشود. در واقع جوامع باید کالبدهای متکثری باشند که روح واحد و یکپارچه در همه آنها دمیده میشود. اگر ایرانیها به ادبیات جهانی موضع مقاومتی نشان دهند، به طور طبیعی نشانگر آن است که تعامل و ارتباط با فطرت جهانی نداریم. البته منظورم این نیست که از هر رمان و شعری استقبال کنیم. در دنیا به نام شعر و ادب و موسیقی و هنر به ویرانگری جوامع هم میپردازند که اینها شعر و ادب واقعی نیست و باطل است. در واقع ادبیات حقیقی نمیتواند غیر انسانی باشد.
این نویسنده در پاسخ به این پرسش که «آیا حمایت نهادهای بینالمللی و به ویژه پشتیبانی امریکا سبب ترجمه آثار برخی نویسندگان عرب و فرضاً نوبل گرفتن نجیب محفوظ میشود؟» گفت: اعتقادی به نظریه توطئه در مسیر جهانی شدن ادبیات ایران ندارم. البته منکر نمیشوم که خیلیها حتی از اینکه در زمینه ورزش هم پرچم ما بالا برود غصه میخورند. اما اکنون دنیا حافظ و سعدی و مولانا را میشناسد، چون میدانند رودکی و عطار و این بزرگان، روح تاریخی ایران هستند. معتقدم دنیا منتظر است که ادبا و شعرای امروز هم کاری کنند تا مانند آثار سعدی و رودکی و حافظ ماندگار شوند.
میرزایی تصریح کرد: کتابهایی که امسال در سالن ترجمه وجود دارند 50 درصدشان شعر است. یعنی عربها و ترکها خودشان ادبیات ایران را ترجمه کردهاند. پرسشم این است که نهادهای شعر و ترجمه ایران چه قدر از چنین اقدامهایی حمایت کردهاند.
ادبیات داستانی و شعر عرب
میرزایی گفت: رمانهای مختلفی میخوانم. به گمانم آثار تولستوی و داستایفسکی دورانسازی کردهاند. بسیاری از آثار نویسندگان ایرانی و ادبیات داستانی ترجمه شده را هم مطالعه کردهام. اما به دلیل ارتباطم با فضاهای عربی بیشتر آثار نویسندگان جهان عرب را خواندهام. نویسندگانی مثل نجیب محفوظ، مصطفی منفلوطی و دیگران. رمانهای منفلوطی نماد درخشان برای الهامگیری در رمان نویسی ارزشی و دینی است. این آثار در اوج ادبیات و جذابیت و در اوج ارزش محوری و هنجار محوری نوشته شدهاند. «آن روزها»ی طه حسین را به زبان عربی خواندهام که در واقع زندگی خود طه حسین است.
آثار محمود درویش آیینه رنج دیدگان جهان
مدیر عامل خانه کتاب دیدگاههایش را درباره آثار نزار قبانی نیز اینگونه بیان کرد: عربها به نزار قبانی میگویند «شاعر مرأه» یعنی شاعر زنان. قبانی سراینده جمال الهی بر زمین است.
میرزایی افزود: محمود درویش، سراینده دردها و رنجها و مظلومیت تاریخی انسان است؛ رنج فلسطین و به تاراج رفتن کرامت. درویش حکایتگر مظلومیت بشریت در طول تاریخ است. او توانست با تمام رنجدیدگان دنیا پل ارتباطی برقرار کند. وقتی اشعار او را میخوانید متوجه می شویم که آثار او فقط حکایت درد مردم فلسطین نیست.
وی در ادامه توضیح داد: تأکیدات مقام معظم رهبری و راهکارهای ایشان برآمده از آرمانها و درد دلهای ایشان در حوزه ادبیات است. باید به توصیههای ایشان در زمینه ادبیات و رمان توجه ویژه داشت. مقام معظم رهبری در ضرورت تعمیق و زیباسازی و توانمندسازی حوزه شعر و هنر بیانات فراوان و گوهرباری دارند. ایشان از کارشناسان برجسته داستاننویسی و شعرند.
نجغفلی میرزایی مدیر عامل خانه کتاب، کارشناس ارشد رشته فلسفه اسلامی و دانشجوی دکترای جریانشناسی اسلامی است. از او کتاب «فرهنگ اصطلاحات عربی به فارسی» از سوی انتشارات فرهنگ معاصر منتشر شده است. «اخلاق دانشجویی در اسلام»، «شگفتیهای آفرینش از زبان امام صادق (ع)»، «ابوهریره و احادیث ساختگی»، «درآمدی بر برنامهریزی آموزش عالی دین»، «فرهنگ اصطلاحات معاصر: عربی - فارسی: سیاسی، مطبوعاتی و اجتماعی و فلسفه» «مرجعیه القرآن المعرفیه» از جمله کتابهای وی هستند.
از میرزایی تاکنون مقالات بسیاری به زبانهای مختلف در نشریات به چاپ رسیده است.
نظر شما