دکتر حسین نبوی، عضو هیات علمی دانشگاه خوارزمی، در آغاز این نشست ابتدا به بررسی و پیشینه جامعه‌شناسی فرهنگ در دنیا اشاره کرد و گفت: مطالعه فرهنگ از دوره کانت در غرب آغاز شد و همزمان با وی کشاکشی در میان آرا روشنفکران آلمان نیز به وجود آمد که عده‌ای را علاقه‌مند به فرهنگ و عده دیگر را تنها مرفهانی می‌دانستند که از فضایل انسانی کمتری برخوردار بودند.
آزاد‌ارمکی و انتظار علمی
این جامعه‌شناس که کتاب «جامعه‌شناسی فرهنگ» دکتر ارمکی را برای بررسی انتخاب کرده بود، با اشاره به سوابق علمی وی اظهار کرد: ارمکی در بحث تحلیل فرهنگ تعاریف گوناگونی از فرهنگ را جمع‌آوری کرده و در این بخش گنجانده است اما متاسفانه به این دستاوردها و تعاریف اهتمام کامل و دقیقی نداشته است، شاید اگر چنین کتابی را شخصی غیر از دکتر ارمکی به رشته تحریر در می‌آورد، محل اشکال و نقد نبود اما از فردی مانند آزاد ارمکی که سال‌ها کرسی استادی در رشته علوم اجتماعی را برعهده داشته است انتظار فراتر از این است.
ایده‌ای در حد و مرز طرح
نبوی در ادامه با اشاره به بخش دیگری از کتاب «جامعه‌شناسی فرهنگ» گفت: ایده‌های مناسب و اصولی که از سوی نویسنده در کتاب مطرح شده است، می‌تواند به نوبه خود یکی از مزایای بارز این کتاب به‌شمار آید، چرا که نگارنده در این بخش تلاش کرده است تا ایده‌هایی را مطرح کند که با زندگی ایرانی مطابقت دارد.
وی با بیان این که متاسفانه این ایده‌ها در کتاب در حد طرح باقی مانده است، اظهار کرد: به نظر می‌رسد ایده‌هایی که از سوی دکتر ارمکی در کتاب مطرح شده است نیاز به بررسی و واکاوی از سوی مولف داشته است اما وی از پردازش ایده‌ها در کتاب صرف‌نظر کرده و از آن عبور کرده است.
تعلق خاطر به سنت وبری
نبوی، با اشاره به تعلق خاطر دکتر آزاد‌ارمکی به سنت وبری گفت: در مقدمه این کتاب تعلق خاطر و علاقه آزاد ارمکی به سنت وبری و تغییرات فرهنگی مطرح شده از سوی وبر به خوبی واضح و روشن است اما نویسنده تنها دو صفحه به بیان آرا وبر و بررسی اندیشه‌های وی در این کتاب اختصاص داده است.
دکتر جعفر خورسندی دیگر جامعه‌شناسی بود که سال‌ها در مقام شاگردی دکتر آزاد ارمکی در کلاس‌های درس وی حضور داشته است. وی کتاب «جامعه‌شناسی تغییرات فرهنگی در ایران» آزاد ارمکی را برای بررسی در نشست انتخاب کرده بود، و در آغاز یکی از مشخصه‌های این کتاب را تالیف آن بر اساس داده‌های بومی و ایرانی دانست و گفت: جای خوشحالی است در کشور که تمام مولفان آن به ویژه جامعه‌شناسان از مستندات غربی برای تالیف استفاده می‌کنند، آزاد ارمکی با همکاری احمد غیاثوند از داده‌هایی ایرانی که حاصل کار پیمایشی و پرسش‌نامه‌ای است دست به تالیف این کتاب زده است.
وی شجاعت دکتر آزاد ارمکی در بیان مساله تغییرات فرهنگی و ذکر آن در مقدمه کتاب ستود و ابراز کرد: وی به خوبی موفق شده است تغییرات فرهنگی را به مثابه یک مساله اجتماعی بشکافد و آن را واکاوی و نتایج آن را منتشر سازد.
خورسندی در ادامه بررسی کتاب «جامعه‌شناسی تغییرات فرهنگی» گفت: یکی از نقدهای وارد بر این کتاب این است که نویسنده باید برای مساله مهمی مانند تغییرات فرهنگی از مولفان و پژوهشگران بسیاری بهره‌مند می‌شد.
دکتر احمد غیاثوند به عنوان مولف همکار در تالیف کتاب «جامعه‌شناسی تغییرات فرهنگی» در پاسخ به سوالات و نقدهای صورت گرفته گفت: این کتاب، گزارش پژوهشی از یک پروژه تحقیقاتی است که با هزینه شخصی دکتر آزاد ارمکی تهیه شده است.
وی ادامه داد: در تهیه پرسشنامه‌ها و تفسیر داده‌ها پژوهشگران زیادی با آزاد ارمکی همکاری کرده‌اند.
نشستی برای اجتماع علمی
هاشم واعظی، مدیر جهاد دانشگاهی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران نیز، درباره تاریخچه برگزاری این نشست‌ها گفت: از سال 89 تا 91 سلسله نشست‌هایی با عنوان «مختصات جامعه‌شناسی ایرانی» برگزار شد که در آن نشست‌ها، استادان به‌نام عرصه جامعه‌شناسی به دو سوال اساسی «جامعه‌شناسی ایرانی چرا؟ جامعه‌شناسی ایرانی چگونه؟» پاسخ گفتند که متن آن نشست‌ها در قالب کتابی با همین عنوان زیر چاپ است.
وی با بیان این‌که در این جلسات بیشتر جامعه‌شناسان و استادان درباره مشکلات حوزه جامعه‌شناسی به ایراد دیدگاه‌های خود می‌پرداختند گفت: از آن زمان ضرورت تشکیل سلسله نشست‌هایی با عنوان «جامعه‌شناسان ایرانی و جامعه ایرانی» احساس شد تا با شرکت متخصصان امر و نقد آثار جامعه شناسان ایرانی به سوالات و مشکلات این عرصه پاسخ داده شود.
واعظی با اشاره به این‌که دور نخست این نشست‌ها با بررسی آثار و اندیشه‌های دکتر تقی آزاد‌ارمکی آغاز شده است، اظهار کرد: نشست اول بررسی آثار وی در سال گذشته با نقد کتاب «جامعه‌شناسی جامعه‌شناسی در ایران» توسط دکتر محمد فاضلی و نشست دوم نیز با نقد کتاب «جامعه‌شناسی خانواده ایرانی» توسط دکتر ساروخانی برگزار شده است.
وی ادامه داد: پس از پایان این دوره از نشست‌ها و بررسی آثار دکتر تقی آزاد‌ارمکی، در خرداد‌ماه سال جاری بزرگداشتی برای این استاد جامعه‌شناسی برگزار می‌شود.
نشست «جامعه‌شناسان ایرانی و جامعه ایرانی» عصر روز گذشته در محل جهاد دانشگاهی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران برگزار شد.-
نظر شما