به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، مراسم بازگشایی مرکز اسناد و کتابخانه سازمان میراث فرهنگی یکشنبه (24 فروردین‌ماه) با حضور مسعود سلطانی‌فر،‌ رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، سیدرضا صالحی امیری، رییس کتابخانه ملی ایران و جلیل گلشن، رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در سالن آمفی تئاتر سازمان میراث فرهنگی، برگزار شد.

مسعود سلطانی‌فر، رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در این مراسم اظهار کرد: بخشی از هویت فرهنگی این سازمان در طول هشت سال اخیر به‌دلیل تصمیمات اشتباه دچار آسیب‌های جدی شده بود که خوشبختانه با تلاش‌های پیگیرانه همکاران ما بخشی از آسیب‌های وارد شده به مرکز اسناد و کتابخانه سازمان برطرف شده و با احیای دوباره آن آرزوی پژوهشگران، محققان و علاقه‌مندان به میراث فرهنگی برآورده خواهد شد و این مرکز از امروز آماده خدمتگزاری به این افراد است. 

وی با بیان این‌که سازمان میراث فرهنگی نیازمند ثبات است، عنوان کرد: در سازمان میراث فرهنگی با توجه به تلاطم و فرازونشیب‌هایی که در طول این سالیان بوده است، بیش از هر چیز نیاز به آرامش و ثبات احساس می‌شود. بنا داریم با همکاری پژوهشگران و همکارانمان در سازمان این مجموعه را به‌عنوان یک مجموعه فرهنگی جامع‌نگر و تاثیرگذار در عرصه مسایل فرهنگی کشور معرفی کنیم. 

معاون رییس جمهوری ادامه داد: افتتاح مرکز اسناد و کتابخانه میراث فرهنگی آغاز و طلیعه خوبی است برای این‌که امسال بتوانیم گام‌های موثری در حفظ هویت فرهنگی، تاریخی و تمدنی ایران برداریم. 

سلطانی‌‌فر با اشاره به این‌که در سال 93 اتفاق‌های مثبت و سازنده‌ای در هر سه عرصه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری رخ خواهد داد، افزود: با توجه به فرمایشات مقام معظم رهبری که سال 93 را سال اقتصاد و فرهنگ، با عزم ملی و مدیریت جهادی نامگذاری کردند، سازمان میراث فرهنگی از ظرفیت بسیار بالایی در هر دو عرصه توسعه فرهنگی و توسعه اقتصادی برخوردار است. 

وی با تاکید بر ظرفیت‌های اقتصادی و فرهنگی این سازمان گفت: همه باید عزممان را جزم کنیم تا سازمان میراث فرهنگی به شان و جایگاه اصلی خود برسد. حوادثی که در طول 8 سال گذشته در این سازمان رخ داده بر هیچ‌کس پوشیده نیست، امیدواریم بتوانیم با دلسوزی، همگرایی و همراهی همه دوستداران فرهنگ و میراث فرهنگی کشور آینده خوبی را برای این سازمان رقم بزنیم.

رییس سازمان میراث فرهنگی با اشاره به حکم دادگاه فدرال شیکاگو مبنی بر تعلق الواح هخامنشی به جمهوری اسلامی ایران، بیان کرد: با این حکم مسیر بازگشت بسیاری از اشیای تاریخی و گرانبهای کشور باز می‌شود. 

هنر، فرهنگ، میراث تاریخی و کتاب عرصه‌های ماندگارند

سیدرضا صالحی امیری،‌ رییس مرکز اسناد و کتابخانه ملی ایران نیز در این مراسم درباره اهمیت حوزه فرهنگ گفت: عرصه هنر، فرهنگ، میراث تاریخی و کتاب عرصه‌های ماندگاری هستند که حوادث و وقایع آنها را از یاد نخواهد برد. آن‌چه که در چند سال اخیر اتفاق افتاد در مقابل وقایع مغول ناچیز است. ملتی با تاریخ کهن توانسته است مغول را در خود هضم کند و فرهنگ ایرانی را در آن شرایط سخت تداوم بخشد، این ملت می‌تواند همه حوادث را پشت سر گذارد. 

وی ادامه داد: هنگامی‌که متوجه شدم امسال از سوی مقام معظم رهبری سال فرهنگ نامگذاری شده است،‌ بسیار خوشحال شدم. فرهنگ، رود جاری و چشمه خروشان و مخزن بزرگ طلا است که ما همه به آن محتاجیم. در جامعه ما از آلودگی‌های زیستی و محیطی زیاد صحبت می‌شود اما از آسیب‌های فرهنگی سخنی به میان نمی‌آید. جای بسی تاسف است که از همه چیز بحث می‌شود به جز حوزه فرهنگ که حیات همه ما به این حوزه گره خورده است. واقعیت این است که اگر روزی در این کشور نفت قطع شود، آن زمان ارزش حوزه فرهنگ و میراث فرهنگی و همچنین حوزه نشر و هنر و موسیقی و تئاتر روشن خواهد شد. این در حالی است که توسعه یک کشور بدون توسعه فرهنگی ابتر و ناقص است. اگر در نظام اقتصادی ایران یک‌بار در حوزه فرهنگ و میراث فرهنگی سرمایه‌گذاری شود، می‌توان کشور را با آن‌ اداره کرد. چرا که ایران فرهنگی زیباست اما با کمال تاسف تصویر ما امروز در جهان تصویر سیاسی است نه فرهنگی چراکه دیپلماسی ما سیاسی است. 

وی افزود: ما برای اصلاح این تصویر نیازمند دیپلماسی فرهنگی هستیم و فهم این نوع دیپلماسی نیازمند تخصص است و خاستگاه اصلی آن نیز سازمان میراث فرهنگی است. متاسفانه در کشور در بین مجموعه نهادهای فرهنگی انسجام کافی وجود ندارد. اگر این انسجام به‌وجود آید، یک انقلاب فرهنگی صورت می‌گیرد. امیدواریم حداقل در گام نخست میان مرکز اسناد و کتابخانه ملی ایران و سازمان میراث فرهنگی این اتفاق بیافتد و تفاهم منجر به هم‌افزایی و روابط بیشتر شود به این معنا که ظرفیت بزرگی در این سازمان خوابیده است که سرمایه بی‌نهایتی است و باید از آن بهره برد. تفکر حاکم بر مدیریت کشور فرهنگی نیست و تا زمانی که این تفکر حاکم نباشد امکان توسعه فرهنگی نیز وجود نخواهد داشت. ما با صنعت و تجارت می‌توانیم معیشت مردم را تامین کنیم اما فضیلت، اخلاق و ادب و روابط انسانی را نمی‌توان با این‌ها تامین کرد. فرهنگ آن مجموعه بزرگ و ارزشمندی است که فضیلت‌ها و اخلاقیات را تعیین می‌کند. 

رییس مرکز اسناد و کتابخانه ملی با بیان این‌که نگرش حاکم بر جامعه نگرش فرهنگی نیست، ‌اظهار کرد: برای ایجاد نگرش فرهنگی در کشور،‌ سه نیاز اساسی داریم. نخستین نیاز انسجام میان نهادهای فرهنگی و هم‌افزایی روابط هم‌پوشان آن‌هاست. این کار سختی است اما شدنی است. نکته بعدی تغییر نگرش در رویکرد مدیریت کشور از نقطه محض اقتصادی به فرهنگ است و نکته سوم که اهمیت بسیاری دارد، این است که ما نیروی انسانی کارآمدی را که در سراسر کشور داریم در حوزه فرهنگ به‌کار گیریم. 

صالحی‌امیری با اعلام آمادگی همکاری مرکز اسناد و کتابخانه ملی ایران با سازمان میراث فرهنگی ‌عنوان کرد: به‌عنوان سازمان اسناد که میراث‌دار مکتوب هستیم آمادگی کامل خود را برای همکاری با این سازمان بیان می‌کنیم تا بتوانیم نشست‌‌ها و همایش‌های تخصصی مشترک را با ایجاد ظرفیت‌ها و پایگاه اطلاع‌رسانی مشترک ایجاد کنیم. تشابه جنسی این دو مجموعه فرهنگی، انگیزش لازم برای همکاری و اعتقاد به بنیادی بودن توسعه فرهنگی در کشور می‌تواند ما را به مراحل جدید وادار کند.

آسیب‌هایی ناشی از انتقال آثار پژوهشگاه میراث فرهنگی از تهران به شیراز 

براساس گزارش‌هایی که در طول سال‌های پس از انتقال مرکز اسناد میراث فرهنگی به شیراز از سوی رسانه‌های مختلف و به نقل از باستانشناسان و کارمندان سابق سازمان میراث فرهنگی، ‌صنایع دستی و گردشگری منتشر شد، هنگام انتقال پژوهشگاه و مرکز اسناد سازمان میراث فرهنگی به شیراز در دوران مدیران قبلی سازمان میراث فرهنگی 47 هزار جلد کتاب تخصصی در موضوعات میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری کشور به همراه هزاران قطعه از عکس‌های تاریخی موجود در این مرکز آسیب جدی دید و به گفته برخی از کارشناسان این سازمان، بخشی از عکس‌های دوره پهلوی که دارای مهر مرکز اسناد بوده است در خیابان منوچهری تهران به فروش رسید.

اما در این میان جلیل گلشن، رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری معتقد بود؛ آن‌چه درباره مفقود شدن 47 هزار کتاب گفته شده است صحت ندارد زیرا همه کتاب‌های موجود در مرکز اسناد و مدارک سازمان میراث فرهنگی معادل همین تعداد بوده است و نمی‌توان پذیرفت که کتاب‌ها یک‌جا مفقود شده باشند. البته وی این وعده را به کارشناسان، باستانشناسان و دوست‌داران میراث فرهنگی داد که به محض آن‌که فضای مناسب برای استقرار مرکز اسناد و مدارک در اختیار قرار بگیرد تحقیق در این باره آغاز شود و سازمان حتی نسبت به مفقود شدن چند نسخه کتاب یا چند برگ سند نیز حساسیت فراوان دارد.

مرکز اسناد و مدارک سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در سال 1389 و در زمان ریاست حمید بقایی بر این سازمان در قالب آن‌چه طرح انتقال سازمان‌های دولتی از تهران به شهرستان‌ها خوانده می‌شد از تهران به شیراز و تخت جمشید منتقل و در همان زمان نیز با اعتراض کارشناسان و دوست‌داران میراث فرهنگی روبه‌رو شد. به‌ویژه جامعه باستانشناسی کشور بر این باور بودند که اسناد در شرایط نامطلوبی نگهداری می‌شوند و آسیب‌های زیادی متوجه آن‌ها است. تا این‌که سرانجام در دوره ریاست گلشن بر پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری و با انتقال آخرین اسناد میراث فرهنگی و باستانشناسی از شیراز، شبانگاه 22 مهر 92 به ساختمان مرکزی سازمان میراث انتقال مرکز اسناد و مدارک سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور به طور کامل به تهران پایان گرفت. سرانجام پس از چند ماه ساماندهی، یک‌شنبه (24 فروردین‌ماه) طی مراسمی با حضور ریاست سازمان میراث فرهنگی، ریاست مرکز اسناد و کتابخانه ملی ایران و جمعی از باستانشناسان و پژوهشگران پیشکسوت بازگشایی شد./