علاوه بر مشکلات عدیده‌ای که ناشران و نویسندگان از جمله نبود سیستم توزیع مناسب، نبود بوجه کافی در این زمینه، نبود حمایت از نویسندگان و ناشران و غیره دارند، معمولا مشکلاتی هم بین نویسندگان و ناشران در حوزه چاپ و نشر کتاب به وجود می‌‌آید که این مساله، خود باعث به وجود آمدن مشکلات دیگری در این زمینه می‌شود. از این‌رو، سعی داریم با مراجعه به نویسندگان مختلف به واکاوی و بررسی این موضوع بپردازیم تا حداقل طرح مساله، موجبات حل این مشکلات را فراهم آورد.
هادی خرسند طالع درباره مشکلات اصلی ناشران و نویسندگان که به نبود نویسنده حرفهای در بازار نشر ایران منجر شده است با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، به گفت‌وگو نشست.
*به نظر شما در شرایط فعلی دغدغه اصلی پدیدآورندگان کتاب چیست؟
پدیدآورندگان دغدغه اصلی‌شان کتاب نیست و اکنون به کارهای دیگر مشغولند و در کنار آن‌ها نیز گاهی به تالیف اثری می‌پردازند. در این شرایط شاید کتاب تولید شود اما از نظر ظاهری و محتوایی شاید خیلی قواعد در آن رعایت نشود.
همچنین اهالی قلم و نشر وضعیت خود را باید مشخص کنند که آیا مشکل اصلی آنان فرهنگ است یا خیر؟ اکنون فرهنگ در زندگی روزمره ما وجود خارجی ندارد.
ما به عنوان ناشر باید مشخص کنیم که چقدر مطالعه می‌کنیم؟، ماهانه چقدر برای خانواده‌مان در حوزه فرهنگ هزینه می‌کنیم؟، آیا هزینه برای فرهنگ موثر است؟ و بازخوردها در این حوزه را برای آینده دور چگونه تعبیر می‌کنیم؟ و نیز هر فردی به عنوان نویسنده، ناشر، عضو اتحادیه و عضو تشکل‌های نشر، مسوولی در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و یکی از متولیان فرهنگی کشور باید مشخص کند که از فرهنگ چه می‌خواهد؟ در حقیقت یک نویسنده جزئی از کل بوده و تاثیرپذیر از عوامل جامعه است.
*یعنی شما با این تعاریف جای خالی نویسنده حرفهای در بازار کتاب را منطقی توصیف می‌کنید؟
من به پدیدآورندگان کتاب حق می‌دهم که در این شرایط مجبورند به شکل‌های مختلف به نگارش دست بزنند زیرا آنان دست‌کم شش ماه وقت خود را برای تالیف اثر می‌گذارند و نیز حدود شش ماه زمان برای نشر آن باید صرف شود. در پایان هم به مولف حدود یک تا دو میلیون تومان دستمزد داده می‌شود. به نظرم نویسنده این زمان را برای هر کاری گذاشته بود چند برابر بیش از آن برایش سودآور بود.
نویسندگان خواسته‌هایی دارند و خود را با اطرافیان قیاس می‌کنند اما به تدریج با این دستمزدها و پس از تالیف چند کتاب، در این مسائل هضم می‌شوند و برای فرهنگ دغدغه‌ای نخواهند داشت.
*لطفا قدری درباره هضم شدن نویسندگان در مشکلات تالیف توضیح دهید.
بسیاری از دانشجویان مقطع دکتری و افرادی که مدرک دکترای خود را به تازگی دریافت کرده‌اند برای تالیف و نگارش اثر، بسیار پر انرژی و فعالند اما این افراد پس از گذشت دو و سه سال با حوزه کتاب کاملا بیگانه می‌شوند. در برخی موارد هم نسبت به قراردادهای تالیف کتاب بیخیال شده و عذرخواهی می‌کنند.
نویسندگان کتاب‌های حقوقی، وکلا و مشاوران حقوقی‌اند که با دو جلسه مشاوره می‌تواند دستمزد یک سال تالیف یک کتاب را بدست آورند. البته افرادی هم هستند که در این شرایط هضم نمی‌شوند و در صدشان محدود است. این افراد برای ثابت قدم ماندن و رسیدن به اهداف‌شان، خود را از کارهای روزمره بر حذر کرده و نسبت به گرفتن پروانه وکالت خودداری کرده‌اند.
*به نظر شما برای داشتن نویسندگانی حرفهای، جامعه باید چه کاری انجام دهد؟
اگر نویسنده‌ای با مدرک دکترا یک سال از زمان خود را به تالیف کتاب اختصاص می‌دهد، جامعه باید این تلاش او را درک کند و کمتر به موضوعات ظاهری که وی چی پوشیده و چه ماشینی سوار شده بپردازند. اگر این‌گونه نباشد، نویسندگان در جامعه هضم می‌شوند.
اکنون دانشجویان نخبه‌ای در حوزه حقوق دست به نگارش زده‌اند و موفق به کسب جوایز از جشنواره‌های گوناگون شده‌اند اما این افراد تا چه زمانی می‌توانند با این شرایط به تالیف کتاب‌های جدید بپردازند. کتاب‌هایی که هر یک از آن‌ها حرفهای جدیدی برای مخاطبانش دارد.
همچنین در شرایط کنونی فعالیت افراد غیر حرفهای را نمی‌توان نادیده گرفت. آنان با موجه جلوه دادن خود در حوزه نگارش، بیشتر به دنبال کسب سودند. این افراد وجاهت علمی ندارند و کتابسازی می‌کنند و ارزش کارشان آن‌گونه که باید باشد، نیست.
انتشارات خرسندی برای برون رفت از این مسئله کوشیده، نخست کتاب‌ها را داوری کرده و سپس دست به نگارش آنان بزند.
چرا ناشران تخصصی بیشتر به انتشار کتاب‌های نویسندگان با تجربه علاقه دارند؟
کار کردن با نویسندگان خبره و با تجربه برای ناشران مطلوب‌تر و به صرفه‌تر است زیرا مخاطبان، نام آن‌ها را می‌شناسند و کتاب‌هایشان با استقبال خوبی روبه‌رو خواهد شد. همچنین استادانی که قبلا کتاب نوشته‌اند از روند انتشار کتاب آگاه‌اند.
انتشار کتاب نویسندگان تازه‌کار و نوقلم هزینه‌ها را دو یا سه برابر می‌کند و نیز زمان نشر آن در برخی موارد سه برابر زمان عادی به طول می‌انجامد.
برای کمتر شدن مشکلات نشر و سرعت بخشیدن به روند آن، به مولفان چه پیشنهادی می‌دهید؟
افرادی که دست به قلم می‌شوند ابتدا باید بدانند که دغدغه فرهنگ را دارند یا خیر؟ و نیز چشم‌داشت مالی به این حرفه نداشته باشند.
همچنین نویسندگان پس از بررسی تمایلات خود و چگونگی مشکلات تالیف کتاب، باید قرارداد خوبی با ناشران منعقد کنند. مولفان در قراردادهای خود باید نسبت به زمان تالیف اثر، زمان تحویل آن به ناشر، موعد چاپ، نوبت‌های چاپ و هزینه‌های ویراستاری دقت کنند و همواره آن‌ها را در قراردادهای خود قید کنند.
ناشران هم پیش از انتشار کتاب باید تایید نهایی مولفان را بگیرند که در غیر این صورت کار آن‌ها تبعاتی دارد. همچنین ناشر بر پایه قرارداد باید کتب اهدایی، حق مولف و مسایل حقوقی را رعایت کند. در این شرایط مشکلات میان ناشران و نویسندگان حل خواهد شد.
چهارشنبه ۹ بهمن ۱۳۹۲ - ۰۰:۰۰
نظر شما