به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، رییس جمهوري در آغاز سخنان خود گفت: با اهل هنر از هنر گفتن بسیار سخت است. معمولا دولتمردان، سیاستمداران و حتی فیلسوفان و روشنفکران چنان با هنرمندان سخن گفته‌اند که گویی قصد تعیین تکلیف برای آن‌ها دارند.

وی افزود:‌ آن‌ها نگاه هنرمندان را چنان در قالب و فرم آن خلاصه دیده‌اند که گویا هنر دستور دادنی و سفارش کردنی است. هنر خلاقیت است. این نوع جلسات هم برای هم‌اندیشی و همفکری اهالی اقلیم‌های متنوع فکری است تا از همدیگر درک نزدیک‌تر و متقابل‌تری داشته باشیم. ذات هنر با مفهوم خیر و نیکی یکسان است. قبل از عصر جدید هنر بسیار فراتر از هنرهای زیبا تفسیر می‌شد. هنر گفت‌و‌گو، هنر معاشرت، هنر دیپلماسی، هنر زندگی مسالمت آمیز، هنر زندگی بدون کینه. هر کار بی‌عیبی هنر است. ما همه باید تلاش کنیم هنرمندانه حرف بزنیم و هنرمندانه عمل کنیم و هنرمندانه با هم تعامل داشته باشیم. یعنی هنر مردم داری.

 تقسیم هنرمندان به هنرمندان «ارزشی» و «غیر ارزشی» بی‌معناست

وی با انتقاد از دسته‌بندی هنرمندان به ارزشی و غیر ارزشی گفت: هنر با ارزش پیوند ذاتی دارد. هنر یعنی عروج فکر از سطح عادی به سطح متعالی. همان‌که در عرفان و فلسفه اسلامی به عالم اعلی تبدیل می‌شود. هر هنرمندی می‌خواهد به معنای جهان و عمق جهان برسد. علاوه بر این‌که هنر به همه جان می‌دهد. این هنرمند است که رودخانه و بلبل و شمع و پروانه را به سخن وا می‌دارد. اگر بگوییم هنر مرده را زنده می‌‌کند، سخنی به گزاف نگفته‌ایم. پس تقسیم هنرمندان به هنرمندان «ارزشی» و «غیر ارزشی» بی‌معناست. هنر یعنی ارزش و هنرمند ارزشمندی است که با کار خلاقانه به تعالی می‌رسد. هنرمند جهان را بازآفرینی می‌کند و کار او در مسیر ارزش‌های الهی است.

وی با تاکید بر آزاد بودن هنرمند در خلق اثر هنری گفت:‌ هنرمند البته در مسیر هنر باید خود را به ذوق و خواست مردم نزدیک کند. هنر بدون آزادی معنا ندارد و خلاقیت تنها در سایه حریت امکان پذیر است اما اعمال محدود کننده‌ای نیز برای هنر وجود دارد. قبل از سانسور و ممیزی، جامعه اولین قرارداد برای هنر است. آداب و رسوم، اخلاق جامعه و فهم‌ها و... مرزبندی‌هایی را برای هنر مشخص می‌کنند. همه هنر همین است که حکیم بزرگ فردوسی گفته است؛ یعنی مردمی بودن و صداقت.

روحانی با اشاره به مقام بالای حافظ در ادبیات و هنر ایران گفت:‌ من گاهی اوج هنر ایرانی را در حافظ می‌بینم. هنرمند ایرانی می‌تواند مقتدایش حافظ باشد. حافظ، حافظه تاریخی و ادبی ملت ایران است. با سینه‌ای مالامال از آموزه‌های دینی و قرآنی اما از جهل و خرافه و ریا بیزار. هنر شاعری یکی از قالب‌های باستانی این سرزمین است. شاعری، هنر ملی ایرانیان است. حافظ با همه نقد و انتقادی که بر حکومت و جامعه داشت در طول تاریخ کتابش قدر دید و بر صدر نشست. گاهی آنچنان تعالی یافته است که جایگاهش در کنار کتاب حق و قرآن مجید قرار گرفته است.

هنرمند نه قرار است زینت مجالس باشد و نه اپوزیسیون
وی درباره نقش هنرمند در جامعه گفت: حافظ رند روشنفکر زمان خود بود. در عین ایمان و اعتقاد هرگز از ایمانش دست برنداشت و هرگز از انتقادش پشیمان نشد. هنرمند نه قرار است زینت مجالس باشد و نه قرار است اپوزیسیون باشد. هنرمند نه قرار است نوک پیکان اصلاحات باشد و نه گوشه نشین خانه. هنرمند قرار نیست هر چه جامعه و روشنفکران می‌گویند به تصویر بکشد، بلکه برداشت خود را دارد و قرار نیست با جامعه در ستیز باشد. هنرمند انسان اهل فکر و اهل دل است. 

روحانی با تاکید بر سفارشی کار نکردن هنرمند گفت: در سال 1359 که با آقای جنتی به صدا و سیما رفتیم تا ادامه کار آقای علی حاتمی را مشخص کنیم. هنوز کار مونتاژ نبود و ما قطعه قطعه فیلم را می دیدیم. معنای آن نیست که اگر هنرمندی سفارشی را دریافت کند ذوق هنری او محدود شود و از خلاقیت خود بهره نبرد. شاهنامه نیز از سوی سلطان محمود سفارش داده شد اما آن یک سفارش ملی بود. آثار تاریخی نیز سفارشی بودند اما الان جزو میراث تاریخی ما محسوب می‌شوند. هنر و آزادی رابطه مستقیم دارند. در فضای غیر آزاد هنر واقعی خلق نخواهد شد. ما در بخش هنر نمی‌توانیم با دستور هنر را بیافرینیم و خلق کنیم.

هر گونه فضای امنیتی می‌تواند فضای هنر را بخشکاند
وی با تاکید بر برداشتن فضای امنیتی از روی هنرمندان گفت: هر گونه فضای امنیتی می‌تواند فضای هنر را بخشکاند. ما باید فضای مناسب را برای هنر فراهم کنیم. دولت برای خود رسالت ترویج را برعهده می‌گیرد نه هنر فرمایشی را. البته برخی  موضوعات ملی مانند فرهنگ ایران و اسلام دولت موظف است از آن‌ها حمایت بیشتر کند زیرا هویت ما را نگه می‌دارد و تعالی می‌بخشد.

وی افزود: ای‌کاش می‌شد افتخارات هنری ما به نمایش در می‌آمدند. ای کاش می‌شد داستان‌هایی که در شاهنامه فردوسی و مثنوی مولوی که هر دو آن‌ها آکنده از داستان‌های دینی و ایرانی است به صورت رمان و فیلم در می‌آمد. دولت خود را موظف می‌داند در این گونه امور قدم‌های تشویقی و حمایتی بردارد.

روحانی با اشاره به نقش انقلاب در فرهنگ ایرانی گفت: نکته دیگر نقش انقلاب اسلامی بر تاریخ و هنر است. قبل از پیروزی انقلاب، بخش بزرگی از جامعه ما از هنر فاصله داشت. امام(ره) به عنوان احیاگر قرن که آزادی را برای این سرزمین به ارمغان آورد. یکی از خدماتش این بود که بین مردم متدین و هنرمندان آشتی برقرار کرد.

وی افزود: در دوره او بود که حلیت موسیقی ایرانی با سرودهای انقلاب رواج یافت. در تاریخ مرجعیت شیعه امام (ره) تنها فقیهی بود که از یک فیلم و فیلمساز روشنفکر به نیکی یاد کرد و زمینه را برای ارتقای هنر فراهم کرد. انقلاب موسیقی سنتی و ملی ایران را احیا کرد. قبل از انقلاب موج موسیقی‌های خارجی و پاپ، موسیقی سنتی را ویران می‌کرد. اما امام موقعیتی را مهیا کرد که تیراژ موسیقی ما را افزایش داد. در حوزه سینما نیز همه منتقدان نیز اشاره دارند که دهه 70 دهه اوج سینمای ایران بود و آثار موفقی عرضه شدند تا جایی که ایران مدعی یکی از جوایز جهانی اسکار شد. در دوره بعد از انقلاب زنان نیز در کارگردانی و بازیگری رشد کردند در حالی که قبل از انقلاب خانواده‌ها اجازه ورود دخترانشان را به عرصه هنری نمی‌دادند. 

ممیزی باید در چارچوب قانون و هدفمند باشد

روحانی با تاکید بر انجام ممیزی در چارچوب قانونی گفت: این دولت قصد ندارد ممیزی را در فرهنگ و هنر به صورت راه و مسیری که مانع کار هنرمندان باشد، ادامه دهد. ممیزی باید در چارچوب قانون و هدفمند باشد. اگر قانون ما ایراد دارد، باید قانون شفافی را ارایه دهیم . کار وزارت ارشاد باید یک کار اداری باشد. اگر ما می‌خواهیم کار ممیزی را انجام دهیم باید گروهی از عالمان را قرار دهیم تا بر کارهاي آن‌ها نظارت کند و هنرمند می‌تواند بر هنر نظارت کند. کارمند دولتی نمی‌تواند ناظر خوبی برای هنر باشد. چرا نظارت بر سینما، کتاب و موسیقی را به اهلش واگذار نکنیم. چه اشکال دارد که انجمن‌های صنفی بخشی از بار مسوولیت وزارت ارشاد را بر دوش گیرند. به هم اعتماد کنیم. دوران دوران اعتماد است. 

وی افزود: وظیفه دولت مداخله در هنر نیست. وظیفه ذاتی دولت، اراده و تامین مسایل مهم و ملی است. مانند سیاست خارجی، امنیت، سیاست خارجی و اعمال دیپلماسی که صرفا از طریق دولت صورت می گیرد و نهاد دیگری حق مداخله ندارد. البته خطوط قانون اساسی در این زمینه مشخص است. 

هیچ دولتی نتوانسته‌ است اثر خوب هنری خلق کند
رییس جمهوري کشور با تاکید بر واگذاری مسولیت‌های فرهنگی از دولت به صنف‌های هنری گفت: در حوزه‌های اقتصاد و فرهنگ باید تصدی‌گری دولت به حداقل برسد. در موقعیتی نیستیم که دولت بتواند آثار هنری خلق کند و هیچ دولتی نتوانسته‌ است اثر خوب هنری خلق کند. دولت کتاب نمی‌نویسد، فیلم نمی‌سازد و موزیک نمی‌سازد. دولت باید تسهیل‌گر راه برای اصحاب فکر و هنر باشد. هنر خطر نیست و هنرمند امنیت کشور را به مخاطره نمی‌اندازد. به هنر و هنرمند اعتماد باید کرد. 

نگاه امنیتی به هنر بزرگترین اشتباه امنیتی است
روحانی با اشاره به حذف نگاه امنیتی از دولت گفت: نگاه امنیتی به هنر بزرگترین اشتباه امنیتی است. در امنیت اولین قدم تشخیص منابع تهدید است. در جامعه امروز ما، تهدیدهای ما آسیب‌های اجتماعی است؛ از فقر و فحشا گرفته تا فساد اقتصادی. این آسیب‌هاست که رابطه صحیح دولت و ملت را می‌خشکاند. تهدید آسیب‌ها است نه هنرمندی که می‌تواند منشا امید و همبستگی ملی باشد. 

وی افزود: صدا و توانایی در نمایش و ساخت یک اثر تجسمی می‌تواند دردها را کاهش دهد و گاهی می‌تواند آرزوهای یک ملت را محقق کند. هنرمند است که با آثار خود راه آینده را مشخص کند. اگر به هنر و هنرمند با نگاه امنیتی نگاه کردیم اولا تهدیدهای خود را فراموش کرده‌ایم و او را از وظیفه یادآوری بازداشته‌ایم. 

روحانی با اشاره به نقش هنرمند در مبارزه با تهاجم فرهنگی عنوان کرد: اگر بحث تهاجم فرهنگی داریم و می‌گوییم دیگران برای یکسان سازی فرهنگی تلاش می‌کنند، در حقیقت باند فرود را برای هواپیماهای دشمن مهیا کرده‌ایم. وقتی مردم ما نتوانند قهرمانان خود را در آثار هنری ببینند، به آن سوی آب‌ها نگاه می‌کنند و قهرمانان خود را می‌جویند. 

ممكن است وزير باز هم كارت زرد بگيرد

وي افزود: برخی هنرمندان ما را به غربزدگی متهم می‌کنند. استدلال آن‌ها این است که بدنه هنری ما را فساد و فحشا گرفته است. برخی اقداماتی در این زمینه انجام شد و قصد داشتند از کارهای بنیادین در این حوزه انجام دهند اما باید توجه داشت که در هر جامعه‌ای خطا و فساد وجود دارد و نمی‌توان یک مجموعه بزرگ را زیر سوال برد. این قضاوتی نابحق و ظالمانه است. اصحاب هنر مشکلات فراوانی دارند.  می‌دانم درد و دل‌های شما بخش کوچکی بود از آنچه در دل داشتید. دولت وظایف خود را در چارچوب قانون اساسی انجام خواهد داد و در حد توانش از هنرمندان حمایت خواهد کرد. از این‌که ارکستر ملی به تعطیلی کشیده شده است، واقعا متاسفم و حتما این دولت در ماه های آینده ارکستر را احیا خواهد کرد. اگر چه ممکن است وزیر بار دیگر هم کارت زرد بگیرد. 

روحانی بر عمل به شعارهای انتخاباتی تاکید کرد و گفت: این دولت به تمام تعهداتی و قول‌هایی که به مردم داده است عمل خواهد کرد. کارت زرد برای این دولت نگرانی نیست. ما از امثال آقای جنتی‌ها به عنوان مدافع حقوق هنرمندان دفاع می‌کنیم. در هر مسیری مشکلاتی هست اما «سوختن و هیچ نگفتن هنر است». 

وی در پایان سخنانش از سه اقدام دولت خبر داد و گفت: هر نظامی خطوط قرمزی دارد اما این خطوط باید صریح و شفاف و قانونی باشد تا از اعمال سلیقه جلوگیری شود. در این زمینه تمام قدم‌های لازم را خواهد برداشت. هنرمندان از کارمندان وزارتخانه بهتر کار خواهند کرد و بیشتر عاشق کشور هستند. باید این موقعیت را تسهیل کنیم. 

روحانی ادامه داد: دومین نکته مهم این است که باید اقتصاد فرهنگ را تسهیل کنیم. البته روشن است که در تولید باید تقاضا را تحریک کرد. مردم ما باید کالای فرهنگی را ارج بنهند و در این زمینه باید کار زیادی کرد. این‌که شمارگان کتاب پایین است و بقیه آثار هنری ما مشتری ندارد و گیشه‌های سینماهای ما خالی است باید اجازه دهیم خلاقیت هنرمند شکوفا شود. دولت تلاش خواهد کرد تا اقتصاد فرهنگی و هنری فعال شود و حتی باید بتوانیم بازارهای منطقه‌ای و جهانی را به تصرف خود درآوریم. 

رییس جمهوری با تاکید بر همکاری هنرمندان با دولت گفت: دولت برای اهدافش به سوی شما دست نیاز دراز می‌کند. از شما می‌خواهم آثار امیدبخش و نشاط آفرین تولید کنید. آثار یاس آور کافی است. دولت در فکر وحدت ملی و آشتی ملی است و می‌خواهد کینه‌ها از سینه‌ها برداشته شود. دولت می‌خواهد اعتدال برقرار شود. دولت با خشونت و افراط مخالف است. ما می‌خواهیم با تمام تلاش افراطیون را به انزوا برانیم. برخی هنوز صدای ملت را نشینده‌اند. پنبه‌ها را از گوش درآورند. هنر همیشه خوب است چون هنر همان خوبی است.