گنجی، یکی از مصاحبه‌کنندگان بخش پایانی کتاب «پايی در كوی ايران» در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، درباره موضوع‌ها و محتوای این اثر گفت: کتاب برآمده از علاقه، مطالعات و تاملات حاتم قادری، پژوهشگر ایرانی حوزه علوم سیاسی ایران است و نگاهی هدفمند به تاریخ و سیاست ایران دارد.
این کارشناس ارشد علوم سیاسی افزود: در «پايي در كوی ايران» نگارنده در پی آن است که مهم‌ترین گزاره‌های معطوف به امر سیاسی - اجتماعی حیات گذشته و معاصر ایرانیان را بررسی کند و با بازخوانی تحولات گذشته و بررسی تاثیرپذیری ایران از همسایگان خود به چالش‌هایی که امروز در امر پژوهش سیاسی و اندیشه‌ورزی با آن مواجهند، پاسخ داهد و بر آن‌ها فایق آید.
وی ادامه داد: در واقع این کتاب، موقعیت‌مندی‌های تمدنی، اجتماعی و ارتباطی ایران را با فرهنگ‌های همجوار و موثر خود در طول تاریخ ترسیم می‌کند و تبادلات و تاثیرات اندیشه‌‌های آن‌ها را در ارتباط با ایران به خوبی نمایش می‌دهد چراکه با شناخت موقعیت‌مندی‌های گذشته است که می‌توان موقعیت‌مندی‌های امروز را شناخت و با «آشنازدایی» از برخی مولفه‌ها و موقعیت‌مندی‌های پیشین و بازخوانی تاریخ به شناخت بيشتري از هویت فکری و فرهنگی امروز ایران پی برد.
گنجی با اشاره به این‌که امر سیاسی در ایران میراث‌بر موقعیت‌مندی‌های چندگانه‌ای از جمله موقعیت جغرافیایی، تاثیر و تاثرات با یونان، حضور اسلام در ایران و ارتباط ایران با غرب بوده و حال در مواجهه با غرب و مدرنیته، جدی‌ترین چالش‌ها را پیش رو دارد به بخش‌های مختلف این کتاب اشاره کرد و گفت: با توجه به مباحث یادشده و موقعیت‌مندی‌های چندگانه ایران، این اثر از سه بخش کلی «ایران باستان»، «اسلام» و «گفت‌وگو‌هایی درباره مولفه‌های مدرن موثر در موقعیت‌مندی کنونی» تشکیل شده است.
وی ادامه داد: بخش دوم این اثر مربوط به اسلام و اندیشه‌ورزان آن است، اسلام به عنوان یکی از محورهای عمده حاضر در منظومه اندیشگی ایرانیان تاثیر بسیار پررنگی در تاریخ فکری، اجتماعی و سیاسی این مرزو بوم داشته است و در این کتاب با پرداختن به چند تن از چهره‌های تاثیرگذار، بررسی تامل‌برانگیزی در این جنبه از موقعیت‌مندی ما صورت گرفته است.
این پژوهشگر سپس به بخش «گفت‌وگو» که فصل پنجم این کتاب را تشکیل می‌دهد، اشاره کرد و گفت: این بخش به موضوع‌های مدرن‌تر و مولفه‌هایی نظیر هویت، مشکله قدرت و مباحث دیگری که اکنون جامعه ایران با آن درگیر است، پرداخته و دلیل این‌که این بخش در قالب گفت‌وگو انجام شده، آن است که به نظر دکتر حاتم قادری یکی از مشکلات جامعه ما نپرداختن به گفت‌وگو و نبود تبادل نظر است. حاتمی گفت‌وگو را یک امر حیاتی برای جامعه در حال گذار ما می‌داند و همواره دغدغه‌های فلسفی، سیاسی و فرهنگی خود را در قالب گفت‌وگو‌هایی زنده مطرح کرده است. گفت‌وگوهای این کتاب نیز منتخبی از گفت‌وگوهای وی درباره تاریخ معاصر ایران است.
این دانش‌آموخته علوم سیاسی نقطه قوت کتاب را این‌گونه بیان کرد: در مجموع این کتاب، اثر بنیادین و مهمی است که با روایتی جدید از اندیشه‌ورزی در امر سیاسی ایران از گذشته تا امروز و همچنین نگاه جامع به گذشته فرهنگی، فکری و تاریخی ایران، چگونگی گذار فکری، فرهنگی و اجتماعی ایران را بررسی می‌کند چرا که با بازشناسی و بررسی تاریخ و دیدن موقعیت‌مندی امروز در پرتو این شناخت است که می‌توانیم بسیاری از مسایل و چالش‌های امروز را بهتر درک کنیم.
وی در پاسخ به این سوال که آیا مباحث مطرح شده در این کتاب، مسایل جدیدی است یا قبلا در کتاب‌های دیگر چاپ شده، گفت: اگرچه تاثیرات فرهنگی گذشته بر امروز در کتاب‌های دیگری مطرح شده است اما این کتاب برای نخستین‌بار با طرح منظومه فکری جدید و ارايه نظریه موقعیت‌مندی جغرافیایی، تمدنی، تاریخی و فرهنگی ایران سعی در شناخت موقعیت‌مندی فرهنگی و سیاسی ایران معاصر دارد.
کتاب «پایی در کوی ایران» نوشته حاتم قادری موضوع‌های محوری اسلام، سیاست، تاریخ و روابط خارجی ایران را دربردارد. این کتاب شامل یک درآمد و سه بخش است. در قسمت درآمد با عنوان «گزاره‌هایی درباره پیوند امر سیاسی و موقعیت‌مندی تمدنی- تاریخی ایران»، نویسنده سعی کرده زیست-جای در ایران را در مقاطع مختلف تمدنی-تاریخی و به ویژه قلمرو سیاسی-اجتماعی را که دغدغه اصلی کتاب است از یکسو و مواجهه کنونی با غرب و مدرنیته از سوی دیگر را در قالب گزاره‌هایی به علاقه‌مندان معرفی کند.
بخش نخست این کتاب شامل پنج فصل است. فصل نخست به بحث هویت ایرانی و نقش عنصر پارسی، فصل دوم به شاکله نظریه و امر سیاسی که سویه‌های آن فارغ از بحث عینیت یافته در قالب‌های مشخص پارسی و اهورامزدایی است، می‌پردازد. تعلیم و تربیت و امر سیاسی در ایران و تاثیر اندیشه‌ورزان یونان بر آن‌ها، جنبه‌های مهم مواجهه ایران و یونان، فهم شاه آرمانی و عنصر پهلوانی در تاریخ ایران با استفاده از شاهنامه فردوسی در فصل سوم تا پنجم کتاب آمده است.
در بخش دوم این کتاب، شش فصل گنجانده شده است که نویسنده روایتی فشرده از متفکرانی که همگی متعلق به اندیشه‌‌پردازی سده‌های چهارم و پنجم هجری قمری(به جز روایت ابن طقطقی) هستند، آمده است. «ایستجای سیاسی ابن حزم»، «ناصرخسرو»، «اندیشه سیاسی غزالی»، «سیاست و فرهنگ در قابوس‌نامه»، «اندیشه سیاسی ماوردی»، «اندیشه سیاسی ابن طقطقی» به ترتیب فصل‌های این بخش را تشکیل می‌دهند.
بخش سوم، برخلاف بخش یک و دو، مشتمل بر پنج گفت‌وگوی نویسنده با افراد مختلف است. «اسطوره و واقعیت»، «ایران و مشکله قدرت»، «انقلاب ایران »، «30 سال اندیشه معاصر» و «خوانش تاریخ معاصر» عناوین پنج گفت‌وگوی این بخش است که به مباحثی چون درهم تنیدگی قدرت و امر سیاسی، رابطه پیچیده قدرت با اسطوره، نوع نگاه به قدرت در ایران(در پیوند با فضای مدرنیته)، کندوکاو در انقلاب اسلامی، بررسی جریان‌های فکری در فاصله زمانی پیش و پس از انقلاب اسلامی ایران و مقوله اندیشه‌ورزی و ادبیات و فلسفه معطوف به انقلاب با اشاره به نام‌هایی چون آل‌احمد، شریعتی، فردید و طبری پرداخته شده است.
نویسنده در این کتاب اعتقاد دارد در هیچ برهه‌ای از تاریخ ایران، پژوهش درباره امر سیاسی این میزان زمینه‌های گسترده و ژرفناهای بسیار پیش رو نداشته و ناتوانی و سردرگمی به این شدت و گستردگی نبوده است. امر سیاسی در ایران از یکسو میراث‌بر موقعیت‌مندی‌های چندگانه‌ای از جمله جغرافیا، اسلام در ایران، مساله ترکان، مساله روسیه و ... است و حال براساس مواجهه با غرب، جدیدترین، عمیق‌ترین و گسترده‌ترین چالش‌ها را پیش روی دارد.
چاپ نخست کتاب «پایی در کوی ایران» اثر حاتم قادری در 600 صفحه، با شمارگان هزار و 100 نسخه و به بهای 28 هزار و 500 تومان به کوشش نشر علم چاپ و وارد بازار نشر شده است.
شنبه ۲۱ دی ۱۳۹۲ - ۱۰:۳۸
نظر شما