محمد خامه‌یار در گفت‌‌و گو با خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، با بیان این‌که چاپ پنجم کتاب «اولین‌های دفاع مقدس» کامل شده است، گفت: با توجه به توصیه مقام معظم رهبری مبنی بر این‌که «خاطرات جنگ گنجینه تمام‌نشدنی برای آیندگان است، از همه نگارندگان حوادث جنگ درخواست می‌کنم از ثبت و ضبط جزئیات این دوران غفلت نکنند.» نگارش این کتاب را آغاز کردم.
وی با اشاره به نخستین جلد از کتاب «اولین‌های دفاع مقدس» که در 400 صفحه به چاپ رسید، گفت: این اثر به مرور در مجلدات بعدی کامل‌تر شد و قرار است مجلد پنجم «اولین‌های دفاع مقدس» در حدود هزار صفحه منتشر شود.
به گفته خامه‌یار، اولین‌های پزشکی، اولین‌های روحانیت، اولین آزاده‌‌ها و اولین‌های خرمشهر بخشی از مباحث این کتابند که در 15 فصل به چاپ می‌رسد.
وی درباره دیگر اهداف انتشار این کتاب توضیح داد: با فاصله گرفتن از دفاع مقدس برای نسل‌های آینده ابهام‌ها و پرسش‌هایی به وجود می‌آید. برای مثال ممکن است ایستادگی ما در برابر عراقی‌ها برادرکشی مطرح شود. در این کتاب با آوردن نخستین‌هایی، مانند این‌که نخستین بیانیه درباره جنگ تحمیلی از سوی کدام آیت‌آلله صادر شد، یا این‌که اولین مرجع تقلیدی که استفاده از سهم امام را برای حمایت از جبهه‌ها مجاز دانست که بود، کوشیدم به رفع ابهام‌هایی که در آینده ممکن است پدید آید بپردازم.
خامه‌یار در پاسخ به این سوال که با توجه به تعدد موضوعی در قشر‌ها و عملکرد‌های نیروهای حاضر در جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، چگونه به دسته‌بندی مشخصی در این زمینه دست یافته است؟ گفت: در نخستین مجلد دسته‌بندی خاصی وجود نداشت اما با اضافه‌شدن موضوع‌هایی مانند آزادگان، شامل نخستین اسیر، نخستین بانوی اسیر و... تصمیم گرفتم موضوع‌بندی کنم که هر موضوع شامل زیرمجموعه‌هایی هم می‌شود.
وی درباره دشواری‌های ثبت نخستین‌های دفاع مقدس اظهار کرد: در سایر کشور‌هایی که در قرن اخیر نبردی داشته‌اند، بسیاری از اولین‌ها ثبت شده‌اند. مانند این‌که نخستین هواپیمای دشمن چگونه و کجا سرنگون شد، یا این که نخستین بالگرد خودی در کجا و چگونه سقوط کرد. امکان بازیابی اطلاعات درباره بسیاری از این‌ها موضوع‌ها، به این دلیل که در نخستین روزهای جنگ توجهی به ثبت آن‌ها نشد، دشوار است.
خامه‌یار درباره نحوه نگارش کتاب توضیح داد: کوشیدم تا نقش همه نیرو‌ها را در کتاب «اولین‌های دفاع مقدس» ببینم. در چاپ چهارم کتاب، نیروی انتظامی 23 مورد از نخستین‌هایش را به من ارایه کرد که به 21 مورد از آن‌ها پرداختم. کوشیدم که به نقش ارتش، سپاه، جهاد سازندگی و سایر نیروهای نظامی در این کتاب به صورت یکسان توجه کنم.
وی ادامه داد: پژوهش‌های میدانی بسیاری برای نگارش کتاب انجام داده‌ام. برای مثال برای ثبت نخستین تمبر دفاع مقدس، آرشیو وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات را جست‌و جو کردم. همچنین به نامه‌هایی که از سوی ارتش درباره این کتاب ارسال شده بود هم توجه داشته‌ام و کوشیدم تا آن‌جا که امکان دسترسی به منابع را داشتم، نخستین‌های این نیرو را هم ثبت کنم.
این پژوهشگر در پاسخ به این سوال که چرا از تصویری در این کتاب استفاده نکرده است، گفت: تصاویر تمام نخستین‌ها را در اختیار نداشتم و کیفیت برخی از تصاویر هم مناسب نبود. همچنین ممکن بود حجم کتاب به دلیل تصاویر افزایش یابد. البته صفحه‌آرایی اثر را انتشارات «دارالحدیث» بر عهده داشته و کتاب با کیفیت مناسبی منتشر شده است. اگر با ناشر بهتری برای چاپ پنجم کتاب به توافق برسم، ممکن است تصاویر را هم در دل کتاب بگنجانم.
خامه‌یار با بیان این‌که کوشیده است از نظر محتوایی در چاپ پنجم چیزی جا نماند، درباره امکان کامل‌تر شدن کتاب در ششمین مجلد گفت: در پنجمین مجلد «اولین‌های دفاع مقدس» به موضوع‌های امروز دفاع مقدس هم توجه داشته‌ام. مانند این‌که «اولین شهید گمنام در کجا خاکسپاری شد؟» یا این‌که «ایده خاکسپاری شهیدان گمنام را در دانشگاه چه کسی مطرح کرد،؟» با تعدُد موضوع‌های این‌چنین ممکن است کتاب «اولین‌های فاع مقدس» به جلد ششم هم برسد.
وی با اشاره به نخستین جلد از کتاب «اولین‌های دفاع مقدس» که در 400 صفحه به چاپ رسید، گفت: این اثر به مرور در مجلدات بعدی کامل‌تر شد و قرار است مجلد پنجم «اولین‌های دفاع مقدس» در حدود هزار صفحه منتشر شود.
به گفته خامه‌یار، اولین‌های پزشکی، اولین‌های روحانیت، اولین آزاده‌‌ها و اولین‌های خرمشهر بخشی از مباحث این کتابند که در 15 فصل به چاپ می‌رسد.
وی درباره دیگر اهداف انتشار این کتاب توضیح داد: با فاصله گرفتن از دفاع مقدس برای نسل‌های آینده ابهام‌ها و پرسش‌هایی به وجود می‌آید. برای مثال ممکن است ایستادگی ما در برابر عراقی‌ها برادرکشی مطرح شود. در این کتاب با آوردن نخستین‌هایی، مانند این‌که نخستین بیانیه درباره جنگ تحمیلی از سوی کدام آیت‌آلله صادر شد، یا این‌که اولین مرجع تقلیدی که استفاده از سهم امام را برای حمایت از جبهه‌ها مجاز دانست که بود، کوشیدم به رفع ابهام‌هایی که در آینده ممکن است پدید آید بپردازم.
خامه‌یار در پاسخ به این سوال که با توجه به تعدد موضوعی در قشر‌ها و عملکرد‌های نیروهای حاضر در جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، چگونه به دسته‌بندی مشخصی در این زمینه دست یافته است؟ گفت: در نخستین مجلد دسته‌بندی خاصی وجود نداشت اما با اضافه‌شدن موضوع‌هایی مانند آزادگان، شامل نخستین اسیر، نخستین بانوی اسیر و... تصمیم گرفتم موضوع‌بندی کنم که هر موضوع شامل زیرمجموعه‌هایی هم می‌شود.
وی درباره دشواری‌های ثبت نخستین‌های دفاع مقدس اظهار کرد: در سایر کشور‌هایی که در قرن اخیر نبردی داشته‌اند، بسیاری از اولین‌ها ثبت شده‌اند. مانند این‌که نخستین هواپیمای دشمن چگونه و کجا سرنگون شد، یا این که نخستین بالگرد خودی در کجا و چگونه سقوط کرد. امکان بازیابی اطلاعات درباره بسیاری از این‌ها موضوع‌ها، به این دلیل که در نخستین روزهای جنگ توجهی به ثبت آن‌ها نشد، دشوار است.
خامه‌یار درباره نحوه نگارش کتاب توضیح داد: کوشیدم تا نقش همه نیرو‌ها را در کتاب «اولین‌های دفاع مقدس» ببینم. در چاپ چهارم کتاب، نیروی انتظامی 23 مورد از نخستین‌هایش را به من ارایه کرد که به 21 مورد از آن‌ها پرداختم. کوشیدم که به نقش ارتش، سپاه، جهاد سازندگی و سایر نیروهای نظامی در این کتاب به صورت یکسان توجه کنم.
وی ادامه داد: پژوهش‌های میدانی بسیاری برای نگارش کتاب انجام داده‌ام. برای مثال برای ثبت نخستین تمبر دفاع مقدس، آرشیو وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات را جست‌و جو کردم. همچنین به نامه‌هایی که از سوی ارتش درباره این کتاب ارسال شده بود هم توجه داشته‌ام و کوشیدم تا آن‌جا که امکان دسترسی به منابع را داشتم، نخستین‌های این نیرو را هم ثبت کنم.
این پژوهشگر در پاسخ به این سوال که چرا از تصویری در این کتاب استفاده نکرده است، گفت: تصاویر تمام نخستین‌ها را در اختیار نداشتم و کیفیت برخی از تصاویر هم مناسب نبود. همچنین ممکن بود حجم کتاب به دلیل تصاویر افزایش یابد. البته صفحه‌آرایی اثر را انتشارات «دارالحدیث» بر عهده داشته و کتاب با کیفیت مناسبی منتشر شده است. اگر با ناشر بهتری برای چاپ پنجم کتاب به توافق برسم، ممکن است تصاویر را هم در دل کتاب بگنجانم.
خامه‌یار با بیان این‌که کوشیده است از نظر محتوایی در چاپ پنجم چیزی جا نماند، درباره امکان کامل‌تر شدن کتاب در ششمین مجلد گفت: در پنجمین مجلد «اولین‌های دفاع مقدس» به موضوع‌های امروز دفاع مقدس هم توجه داشته‌ام. مانند این‌که «اولین شهید گمنام در کجا خاکسپاری شد؟» یا این‌که «ایده خاکسپاری شهیدان گمنام را در دانشگاه چه کسی مطرح کرد،؟» با تعدُد موضوع‌های این‌چنین ممکن است کتاب «اولین‌های فاع مقدس» به جلد ششم هم برسد.
نظر شما