به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، جمال‌زاده، نويسنده و مترجم كه از او با عنوان پدر داستان کوتاه فارسی و آغازگر سبک واقع‌گرایی در ادبیات فارسی ياد مي‌شود، 23 دي سال 1374 در خانواده‌ای مذهبی در اصفهان متولد شد. وي نخستين مجموعه داستان کوتاه ایرانی را سال 1300 خورشیدی با نام «یکی بود، یکی نبود» در برلین منتشر كرد. 

جمال‌زاده در سن دوازده سالگي  با خواست پدرش برای ادامه تحصیل به بیروت مهاجرت كرد و در همين سال‌ها، محمدعلی شاه قاجار مجلس را به توپ بست و هر یک از آزادی‌خواهان با مشکلاتی مواجه شدند. پدر جمال‌زاده نيز در اين بحبوحه خود را به همدان رساند تا از آنجا به عراق فرار کند، اما دستگیر و به بروجرد منتقل شد و در نهايت امیر افخم، حاکم بروجرد دستور اعدام او را صادر کرد.

وي سال 1289 برای ادامه تحصیل، از راه مصر عازم فرانسه شد اما با پيشنهاد ممتازالسلطنه، سفیر ایران به لوزان سوئیس مهاجرت كرد. وي پس از يك سال، به شهر دیژون فرانسه رفت و دیپلم حقوق خود را از دانشگاه اين شهر به دست آورد. جمال‌زاده غیر از نويسندگي در مشاغلي مانند همكاري با مجله كاوه، سرپرستی دانش‌آموزان ایرانی در سفارت ایران و عضويت در دفتر بین‌المللی کار وابسته به جامعه ملل حضور داشت.

داستان‌هاي محمدعلی جمال‌زاده كه يكي از سه بنیانگذار اصلی ادبیات داستانی معاصر فارسی همراه با صادق هدایت و بزرگ علوي ا‌ست، انتقادي، ساده، طنزآمیز، سرشار از ضرب‌المثل‌ها و اصطلاحات عامیانه روايت مي‌شود. داستان کوتاه «فارسی شکر است» از کتاب «یکی بود یکی نبود»، پس از هزار سال از نثرنویسی فارسی، نقطه عطفی برای نگارش اين زبان به شمار می‌رود. 

در بخشي از كتاب «یکی بود یکی نبود» آمده است: «مي‌پرسي چطور شد مرد سياسي شدم و سري ميان سرها در آوردم. خودت بايد بداني كه چهار سال پيش مردي بودم حلاج و كارم حلاجي و پينه‌زني، روز مي‌شد دو هزار، روز مي‌شد يك تومان در مي‌آوردم و شام كه مي‌شد يك من نان سنگك و پنج سير گوشته را هر جور بود بخانه مي‌بردم.»

جمال‌زاده در جريان‌هاي فرهنگي ايران، به عنوان عضو وابسته فرهنگستان ايران انتخاب شد. از او در زمان جشن هزاره فردوسي منحصرا مقاله‌اي به نام «نه اندر نه آمد سه اند چهار» در فردوسي‌نامه مهر(1313) منتشر شده است. 

«گنج شایان(چاپ برلین/1335)، «تاریخ روابط روس با ایران»(چاپ برلین/1372)، «پندنامه سعدی یا گلستان نیک‌بختی(1317)، «قصه قصه‌ها»(1321)، «بانگ نای؛داستان‌های مثنوی معنوی(1337)، «فرهنگ لغات عوامانه»(1341)، «طریقه نویسندگی و داستان‌سرایی»(1345) و «سرگذشت حاجی‌بابای اصفهانی»(1348) از آثار اين نويسنده در حوزه تاريخ و ادبيات هستند. 

«یکی بود، یکی نبود»(1300)، «عمو حسینعلی»(1320)، «سر و ته یه کرباس »(1323)، «دارالمجانین»(1321)، «زمین، ارباب، دهقان»، «صندوقچه اسرار»(1342)، «تلخ و شیرین»(1334)، «شاهکار»(1337)، «فارسی شکر است»، «راه‌آب‌نامه»،‌ »قصه‌های کوتاه برای بچه‌های ریش‌دار»(1352)، «قصه ما به سر رسید»(1357)،‌ »قلتشن دیوان»(1325)، «صحرای محشر»،‌ «هزار پیشه»(1326)، «معصومه شیرازی»(1333)، «هفت کشور»،‌ «قصه‌های کوتاه قنبرعلی»(1338)، «کهنه و نو»، «یاد و یاد بود»، «قیصرو ایلچی کالیگولا اطورروم»، «غیر از خدا هیچکس نبود»(1340)، «شورآباد»(1341)، «خاک و آدم»، «آسمان و ریسمان»(1343) و «مرکب محو»(1344) از آثار جمال‌زاده در حوزه داستاني هستند. 

تاليف كتاب‌هاي «آزادی وحیثیت انسانی»(1338)، «خاک وآدم»(1340)، «زمین، ارباب، دهقان»(1341)، «خلقیات ما ایرانیان»(1345) و «تصویر زن در فرهنگ ایران»(1357) همراه با ترجمه «قهوه خانه سورات یا جنگ هفتاد ودو ملت» نوشته «برناردن دو سن پیر»، «شيللر» نوشته «ویلهلم تل»، «داستان بشر» نوشته «هندریک وان لون»، «دون کارلوس» نوشته «مولير»، «خسیس» نوشته «مولیر»، «داستان‌های برگزیده»، «دشمن ملت» نوشته «ایبسن»،‌ «داستان‌های هفت کشور»،‌ «بلای ترکمن در ایران قاجاریه» نوشته «بلوک ویل»، «قنبرعلی جوانمرد شیراز» نوشته «آرتور کنت دوگوپینو»، «سیر وسیاحت در ترکستان وایران» نوشته «هانری موزر» و «جنگ ترکمن» نوشته «آرتورکنت دوگبینو» در کارنامه ادبی این داستان‌نویس دیده می‌شود.

اين نويسنده پاييز سال 1376، پس از انتقال از آپارتمانش در خیابان «رو دو فلوریسان» ژنو به خانه سالمنداني کنار دریاچه لمان، در سن یکصد و دو سالگی درگذشت. مقبره وی در بلوک 22 قبرستان پتی ساکونه در شهر ژنو قرار دارد.