به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، به نقل از روابط عمومی خانه فرهنگ دکتر عظیمی، نشست «آسیب‌شناسی رسانه‌های نوظهور بر ادبیات داستانی» عصر دیروز، 30 مهرماه، با حضور شیوا مقانلو، امیر مافی و حمید بابایی در خانه فرهنگ دکتر عظیمی برگزار شد.
شیوا مقانلو در این نشست گفت: سهم خلق خواننده و مولف در آثار پست‌مدرن مساوی است. نویسنده، فهم خواننده را برای دریافت مفاهیم تا حدودی باز نگه می دارد اما در ادبیات دیجیتال سهم مخاطب تا 100 درصد نیز افزایش می‌یابد.
این نویسنده و مترجم با اشاره به رمان «گمشده در شهر بازی» نوشته جان بارت گفت: این نویسنده پست مدرن برای ارتباط برقرار کردن با نوشته‌اش از مخاطبانش می‌خواهد که برخی با صدای خود، عده‌ای با صدای نویسنده، برخی دیگر با صدای دیگران و بعضی‌ها با متن اصلی ارتباط برقرار کنند؛ در واقع هرکس از دریچه‌ای متغیر به اثر نگاه کند و می‌تواند برداشت متفاوتی داشته باشد.
مقانلو با بیان اینکه مفاهیم ادبی در فضای دیجیتالی تغییر مفهوم یافته‌اند تصریح کرد: ادبیات و نوع مخاطب دیجیتالی دنیای ادبیات را عوض کرده؛ زیرا نوع خواندن، نوع نشر و عمر ادبیات تغییر کرده و فرایند تولید، عرضه و تحلیل‌ها متفاوت شده است. این نوشتار در فضای دیجیتالی متولد و در همین فضا می‌میرند. پایان و آغاز قصه‌ها در همین فضا شکل می‌گیرد و به پایان می‌رسد، مثلا با وارد شدن ویروسی از سوی نویسنده، فضای داستان شکل دیگری پیدا می‌کند و با خواندن و عبور از آن سطر به صورت خودکار محو می‌شود.
وی قصه‌گویی و شنیدن تعاملی(اینتراکتیو فیکشن)، دنیای هزار تو، آغاز و پایانهای چندگانه و همچنین وجود صدا، موسیقی و تصویر را از دیگر خصوصیات این نوع ادبیات دانست و گفت: دهه 70، دهه مهمی در خلق آثار هنری در جهان است و در ادبیات اتفاقات مهمی افتاده است.
مقانلو اظهار کرد: در این ادبیات نویسنده لزوما باید برنامه‌نویس باشد، موسیقی و فیلم را بشناسد و با هنرمندان مفهومی نمایشگاه و اجرا داشته باشد.
وی در پایان افزود: امروزه در ادبیات به سمت بافت موزاییکی رسیده‌ایم، کلمه «معاصر» سال به سال تغییر معنا می‌یابد و نو می‌شود، در عصر «پساانسان» مفاهیم دائم تغییر می‌کند. این ادبیات در همان لحظه تولد، به ادبیات کلاسیک می‌پیوندند و حس نوستالژی و دلتنگی می‌آورند. در این نوشتار به جای اینکه خواننده با داستان مواجه باشد با تلاش برای داستان‌پردازی روبه‌روست و در فرآیند نوشتن «متافیکشن» مهم است، نه ذات داستان.
در ادامه امیر مافی، نویسنده و پژوهشگر رسانه، با بیان اینکه فهم امروز نسبت به رسانه فهم درستی نیست، اظهار کرد: امروز رسانه‌ها مفاهیم خارجی را در ذهن متبادر می‌کنند و با ادراک تمایز، ایجاد مفهوم می‌کنند. «زبان» نخستین شکل رسانه‌ای است که به مثابه رسانه عمل می‌کند و بالعکس، جهان بینی به وجود می‌آورد.
این کارشناس رسانه با بیان اینکه آنچه می‌بینیم پدیدار است، نه حقیقت، با مطرح کردن پرسشی، تصریح کرد: آیا رسانه واقعیت است یا حقیقت؟ رسانه به ما حقیقت را می‌گوید؟ نسبت واقعیت با حقیقت چیست؟ آنچه می‌بینیم واقعیت است یا حقیقت یا نمودی از حقیقت؟
وی با بیان اینکه رسانه می‌خواهد به صاحب خود مرجعیت ببخشد، یادآور شد: امروز رسانه یعنی جهان پیرامونی انسان، همین انسان در این عصر گرفتار رسانه است، رسانه می‌خواهد سازنده ایدلوژی و خط فکری باشد. با این حال واقعیت در رسانه از آن کیست؟
مافی با بیان اینکه نویسنده‌ها هم درگیر رسانه شده‌اند گفت: مصادیق جدیدی وارد ادبیات شده‌اند، به گونه‌ای که در هایپرتکس‌ها واقعیات را از بین می‌بریم و خواننده واقعیت می‌سازد.
این کارشناس ادبی با اشاره به اینکه رسانه یعنی رابطه، افزود: انسان‌ها بدون رسانه نمی‌توانند زندگی کنند. در حوزه ادبیات با هایپرتکس‌ها می‌توان از رسانه استفاده مجدد کرد.
حمید بابایی، منتقد ادبی، نیز در این نشست، با بیان اینکه وقتی درباره فضای مجازی صحبت می‌کنیم هویت زیر سوال می‌رود افزود: «من» در این فضا جای ابهام دارد، چه تعریفی از خود داریم وقتی هویت فرد زیر سوال است؟ جهان رسانه در حال مفهوم‌سازی است و هویت‌سازی می‌کند و فرهنگ سایبری و کامپیوتر به تدریج همه امور را در دست گرفته است.
بابایی در پایان ادبیات وبلاگی را به ادبیات رسانه‌های نوظهور از نظر فرم و محتوا نزدیک دانست و گفت: باید برای خلق آثار جدید از مضامین عشق و مهاجرت که در وبلاگ‌ها جاری است فاصله گرفت.
نشست آسیب‌شناسی رسانه‌های نوظهور با پرسش و پاسخ میان حاضران در خانه فرهنگ دکتر عظیمی به پایان رسید.
چهارشنبه ۱ آبان ۱۳۹۲ - ۱۲:۴۳
نظر شما