فرزاد ادیبی، طراح، گرافیست و مدرس دانشگاه در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، در پاسخ به این سوال که «مهم‌ترین مشکلاتی که آموزش آکادمیک گرافیک در ایران دارد چیست؟» گفت: یکی از مهم‌ترین مشکلات آموزش گرافیک، به روز نشدن طرح درس‌هاست. جوهره و هسته دروس همان است که در حدود 45 سال پیش نوشته شده و تنها به تغییر پوسته آن‌ها اکتفا شده است. اصل این شرح درس‌ها به زمان ایجاد رشته‌ گرافیک در ایران باز می‌گردد.

وی افزود: جالب است که پس از انقلاب فرهنگی سعی کردند با افزودن واژه اسلامی و گاهی ایرانی به بیشتر سرفصل‌ها، از منظر محتوا جهت‌دهی خاصی به این دروس بدهند، اما در این حال هم به کارآمد بودن و به روز بودن درس‌ها توجه چندانی نشد و امروزه مدرسان در حال آموزش همین شرح درس‌های قدیمی و منسوخ هستند، بدون آن‌که مسوولان آموزشی وزارت علوم به تغییرات جامعه و اجتماع و ناکارآمد بودن این دروس توجهی داشته باشند.

ادیبی همچنین در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر این‌که «آیا تاکنون متولیان برنامه‌ریزی‌های آموزشی از استادان فن در این حوزه برای تغییرات و به روز کردن شرح درس‌ها نظرخواهی کرده‌اند یا خیر؟» گفت: چند سال پیش در دانشکده هنرهای زیبا از ما خواستند نظرات و پیشنهادهای خود را درباره به روز کردن شرح درس‌ها و کارآمد کردن آن‌ها بنویسیم. ما اصلاحات مدنظرمان را نوشته و ارایه کردیم که خوشبختانه سبب ایجاد تغییرات اندکی در این طرح درس‌ها شد که البته کافی نیست.

این مدرس گرافیک در توضیح بیشتر گفت: البته این روند کُند تغییر، منطقی هم هست و این تغییرات کارِ کارشناسی گسترده‌ای می‌طلبد و از جهتی هم هرگونه تغییری در درس‌های دانشکده هنرهای زیبا منجر به تغییر در آموزش گرافیک ایران خواهد شد؛ چرا که معمولا پردیس هنرهای زیبای دانشگاه تهران به عنوان دانشگاه مادر، الگوی مراکز آموزشی دیگر قرار می‌گیرد.

ادیبی در ادامه نظرش درباره مدرسان و معلمان گرافیک در ایران را این‌گونه بیان کرد: به طور کلی یکی دیگر از مشکلات آموزشی گرافیک در ایران کمبود مدرسِ کار بلد است؛ معلمی که هم دانش و هم تجربه کافی در گرافیک داشته باشد و هم بتواند به خوبی و زیبایی دانسته‌هایش را به دانشجو انتقال دهد. گرافیک، هنری کاربردی است و نوع تدریس معلم، باید بوی تجربه داشته تا دانشجو متوجه عمق و گستردگی دروس شود.

وی در ادامه با اشاره به مشکلاتی که مدرسان ضعیف در حوزه آموزش گرافیک ایجاد کرده‌اند، گفت: تاویل‌ها و تفسیرهای شخصی مدرسان و معلمان دانشگاه‌ها از شرح دروس، امروزه تبدیل به یکی از مهم‌ترین معضلات نظام آموزشی گرافیک در ایران شده است. گاه دیده شده که مدرسان از تفسیر به رأی نیز فراتر رفته و حتی اصل درس را عوض کرده‌اند و همچنین در برخی دانشگاه‌ها نیز می‌توان دانشجویانی را دید که مثلاً دو ترم واحد پوستر گذرانده‌اند‌ اما هنوز چیزی درباره «نشانه» نمی‌دانند چرا که آموزشی در این باره به آن‌ها داده نشده بود.

این هنرمند همچنین به مشکل دیگری اشاره کرد و گفت: عدم رعایت توالی منطقی دروس را نیز باید به معضلاتی که پیش‌تر عرض کردم، اضافه کرد. به عنوان مثال دیده شده در دانشگاهی واحد درسی «صفحه آرایی» را پس از واحد بسته‌بندی ارایه کرده‌اند که این بسیار غیر منطقی است.

ادیبی در پایان با اشاره به این نکته که معضلات و نواقص برنامه‌های آموزشی گرافیک در ایران به سرعت حل نخواهد شد، گفت: برای حل این معضلات باید ساعت‌ها و بلکه روزها تحقیق و پژوهش و همچنین کار کارشناسی توسط کارشناسان حوزه برنامه‌ریزی آموزش انجام شود. لازم به ذکر است که ارایه راهکار برای حل این مشکلات در تخصص من طراح گرافیست نیست. 

فرزاد ادیبی فارغ التحصیل رشته گرافیک از دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران است. او هم‌اکنون عضو رسمی انجمن صنفی طراحان گرافیک ایران است و به عنوان استاد مدعو در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران، دانشگاه سوره، دوره‌های آموزش ضمن خدمت وزارت آموزش و پرورش، دانشگاه تربیت دبیر فنی انقلاب اسلامی، دانشگاه ایالتی وارونژ در روسیه و هنرستان هنرهای تجسمی پسران تدریس می‌کند. 

ادیبی به دلیل طراحی‌های بسیارش در زمینه جلد کتاب و نشریه و همچنین صفحه‌آرایی و تصویر‌سازی مطبوعات به عنوان یکی از طراحان پرکار در زمینه گرافیک فرهنگی به شمار می‌رود.