خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)- در گذشته زغال‌سنگ منبع مناسب شیمی آلی بوده، اما امروزه به مدد ترکیبات نوظ‌هوری که در آزمایشگاه‌ها ساخته می‌شوند، ترکیباتی مانند شیمی ترکیبات کربن با دیگر عناصر به ویژه هیدروژن، اکسیژن، نیتروژن و هالوژن‌ها و فلزاتی نظیر گوگرد و منیزیم نیز دیده می‌شود. الکل‌ها، اترها، هیدروکربن‌ها، آلدئیدها، کتون‌ها، کربوکسیلیک اسیدها و ترکیبات آلیفاتیک حلقوی در کنار کربانیون‌ها و نیز آمین‌ها، فنل‌ها، درشت مولکول‌ها و پلیمرها جزو این مواد آلی محسوب شده و مباحث شیمی آلی را به خود اختصاص داده‌اند.

مخاطرات در آزمایشگاه
بر اساس مباحث مطرح شده در کتاب که به موارد ایمنی در آزمایشگاه شیمی آلی و مفاهیم مهم و روش محاسبات در این شاخه از دانش شیمی اشاره دارد، می‌توان گفت که شیمی آلی شالوده دو علم زیست‌شناسی و پزشکی است. ساختمان موجودات زنده به غیر از آب، به‌طور عمده از مواد آلی ساخته شده‌اند. مولکول‌های مورد بحث در زیست‌شناسی مولکولی، همان مولکول‌های آلی هستند. 

امروزه ما در عصر کربن زندگی می‌کنیم، هر روزه روزنامه‌ها و مجلات، ذهن ما را متوجه ترکیبات کربن نظیر کلسترول، چربی‌های اشباع نشده، هورمون‌ها، استروئیدها، حشره‌کش‌ها و فرومون‌ها می‌کند. در دهه‌های گذشته، به‌خاطر نفت جنگ‌های متعددی راه افتاد. دو فاجعه نازک شدن لایه ازن که به‌طور عمده به‌خاطر وجود کلرو فلوئورو کربن‌ها بوده و پدیده گازهای گلخانه‌ای که ناشی از حضور متان، کلرو فلوئورو کربن‌ها و دی‌اکسید کربن است، زندگی انسان‌ها را به‌خطر انداخته است.

بر این اساس، کتاب توضیح می‌دهد که همه این رخداد‌ها در آزمایشگاه‌های شیمی آلی به وجود آمده است و انواع موادی که امروزه انسان‌ها برای حفظ و مصونیت خود در مقابل تهاجمات و در مقابل خطرات انجام می‌دهند، در آزمایشگاه‌های شیمی آلی به وقوع پیوسته است؛ آزمایشگاه‌هایی که به‌واسطه ساخت این ترکیبات می‌توانند مکانی خطرناک برای شیمیست‌ها تلقی شوند.

پرداخت مناسب خطرات در کتاب
آزمایشگاه‌های شیمی با وجود خطرهای بالقوه موجود و ساخت ترکیبات خاص، مکان‌های خطرناکی نیستند، به شرط آن‌که کارکنان آن‌ها برخی نکات ابتدایی را رعایت کنند و رفتاری معقول و هوشیارانه داشته باشند. نویسندگان این اثر دانشگاهی به نحوی مناسب به خطرات کار در آزمایشگاه شیمی آلی پرداخته‌‌اند که این یکی از نقاط قوت و قابل تامل در کتاب حاضر محسوب می‌شود.

متن کتاب به مخاطب یادآوری می‌کند که کار در آزمایشگاه شیمی هر چه باشد، تعیین سرپرست برای آن الزامی است. البته، رعایت احتیاط و ایمنی، مسوولیت هر شخصی است که در آزمایشگاه کار می‌کند. در صورتی‌که در ایمنی آزمایش پیشنهاد شده‌ای تردید باشد، بهتر است به جای این امید که همه چیز درست از آب در خواهد آمد از راهنمایی‌های فردی باتجربه استفاده شود.

همه کارکنان باید نسبت به کار خود مسوول باشند و از عجله که می‌تواند به تصادف یا صدمه به خود یا دیگران منجر شود، پرهیز کنند. آن‌ها باید همواره از آنچه در اطرافشان می‌گذرد و خطرهای ممکنی که چه در ارتباط با کار دیگران و چه در ارتباط با آزمایش‌های خودشان وجود دارد آگاه باشند.

این کتاب در ادامه به مواردی دیگر از هشدارها و نکات ایمنی برای کار در آزمایشگاه شیمی اشاره کرده و بیان می‌کند که حوادث آزمایشگاهی  اغلب به آن جهت رخ می‌دهد که برای به‌دست آوردن نتیجه بیش از حد عجله می‌شود. لذا، کارکنان آزمایشگاه باید در مورد کاری که انجام می‌دهند، برخوردی عاقلانه، توام با احتیاط و منظم داشته باشند. به‌ویژه تمرکز در کار و حواس‌پرت نبودن توصیه می‌شود. در مورد آزمایش‌ها و عملیات رایج باید توجه داشت که آشنایی زیاد، باعث کم شدن احتیاط نشود.

دانشجویان که کاربران آزمایشگاه‌های شیمی آلی هستند، مخاطبان اصلی این کتاب‌اند. کتاب حاضر، دانشجویان را با موارد و نکات‌ایمنی آشنا می‌کند. نویسندگان پیش از آغاز متن کتاب که به‌طور ‌تخصصی به شیوه کار و ساخت ترکیبات اختصاص دارد، به مقابله با خطرات احتمالی پرداخته‌اند.

شیمی آلی؛ درسی پرکاربرد
کتاب‌های بسیاری در زمینه شیمی آلی و سنتز و ترکیب مواد مختلف به نگارش درآمده است، اما نویسندگان در این کتاب با آگاهی و اذعان به این‌که درس آزمایشگاه‌ شیمی، یکی از اساسی‌ترین و کاربردی‌ترین دروس دانشگاهی برای دانشجویان این رشته است، به تالیف این کتاب پرداخته‌اند، زیرا همه مباحث  شیمی آلی در 17 فصل این کتاب با در نظر گرفتن سرفصل دروس دانشگاهی نوشته شده است.

کتاب «روش‌های سنتز ترکیبات آلی» با شمارگان یک‌هزار نسخه در 338 صفحه و به قیمت 6 هزار و 500 تومان از سوی انتشارات جهاد دانشگاهی واحد تربیت معلم منتشر شده است.