به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، محمدکریم پیرنیا، 25 شهریور سال 1299 شمسی در یزد متولد شد. او یکی از مهم‌ترین معماران و نظریه‌پردازان معماری معاصر و نویسنده چندین جلد از کتاب‌های درسی و آکادمیک در این حوزه است. به او لقب پدر معماری سنتی ایران داده‌اند.
پیرنیا در دبیرستان در رشته ادبیات تحصیل می‌کرد و در این زمینه موفقیت‌هایی نیز به دست آورد، اما به دلیل علاقه‌ای که به هنر و معماری داشت در کنکور نخستین دوره دانشکده هنرهای زیبا تحصیل کرد و به دلیل بی‌توجهی استادان این دانشکده به معماری ایرانی، تحصیل خود را نیمه تمام گذاشت و خود تحقیق و آموزش در این حوزه را آغاز کرد. این هنرمند در این راه با بسیاری از استادان و معماران شیوه‌های سنتی معماری به همکاری پرداخت.
پیرنیا در همکاری و مباحثات خود با معماران شیوه‌های سنتی به تدریح به اصول کلی و ریزه‌کاری‌های معماری ایرانی دست یافت و حاصل این تحقیقات را در قالب مقالات و کتاب‌هایی در اختیار عموم علاقه‌مندان قرار داد.
این معمار خبره از سال 1344 تا مدتی پیش از انقلاب اسلامی ایران به عنوان معاون فنی سازمان حفاظت آثار باستانی در زمینه ترمیم، تعمیر و احیای بناها و آثار باستانی مشغول به کار بود و مدتی نیز در دانشکده هنرهای زیبا و دانشگاه شهید بهشتی به تدریس معماری ایرانی و تربیت شاگرد در این حوزه اشتغال داشت.
استاد پیرنیا در نهم شهریور 1392 درگذشت. بنا به وصیتش او را در خانه رسولیان یزد به خاک سپردند. در حال حاضر دانشکده هنر و معماری یزد در این مکان واقع است.
کتابشناسی استاد پیرنیا
استاد محمدکریم پیرنیا، کتاب‌ها و مقالات زیادی در مورد سبک‌شناسی و معماری اصیل و سنتی ایرانی تالیف کرده است. به همین دلیل است که او را پدر معماری سنتی ایران می‌دانند. مهم‌ترین تحقیقات او بر طاق‌ها در معماری ایرانی و انواع و سبک‌های آن بود.
از میان آثار منتشر شده او که هم‌اکنون به عنوان منابع درسی و آکادمیک مورد استفاده دانشجویان و محققان معماری ایرانی است، می‌توان به «تحقیق در معماری گذشته ایران»، «راه و رباط» به همراه افسر کرامت‌الله، «شیوه‌های معماری ایران» و «آشنایی با معماری معاصر ایران» هر دو با تدوین غلامحسین معماریان، «نظری اجمالی بر شهرنشينی و شهرسازی ايران»، «گنبد در معماری ایران» و «هندسه در معماری» هر دو با تدوین زهره بزرگمهری، تالیف «کتاب‌های هنر معماری در دبیرستان‌ها و هنرستان‌ها» و «مصالح ساختمانی» اشاره کرد.
از این میان، کتاب‌های «آشنايی با معماری اسلامی ايران؛ ساختمان‌های درون شهری و برون شهری» و «سبک‌شناسی معماری ايرانی» به ترتیب به چاپ 18 و 10 خود رسیده‌اند.
«سبک‌شناسی معماری ایران» در مجله باستان‌شناسی و هنر ایران، 1347، «بیماری بلوار» در مجله هنر و مردم، 1347، «بازار ایران» در مجله باستان‌شناسی و هنر ایران 1348، «درگاه و کتبیه آستان حضرت عبدالعظیم» باستان‌شناسی و هنر ایران، 1348، «اصول معماری سنتی ایران» در نشریه کیهان فرهنگی، 1364 و «مردم‌واری در معماری ایران»، در نشریه فرهنگ و زندگی، 1355 نام برخی مقاله‌های منتشر شده مرحوم استاد پیرنیاست.
تاریخ انتشار برخی مقاله‌ها در سال‌هایی است که معماری غربی در ایران بیداد کرده و چهره شهر تهران از یک شهراسلامی با معماری اسلامی در حال تبدیل به یک شهر مدرن، بدون توجه به مقتضیات و بایدها و نبایدهای اسلام در معماری و خانه سازی بود. که این مساله نشانگر تلاش و همت استاد پیرنیا در زنده نگه‌داشتن معماری اسلامی و ایرانی است.
با توجه به مقاله‌های بسیار استاد پیرنیا جای خالی کتاب مجموعه مقالات و نوشتارهای ایشان به چشم می‌خورد، امید است که با همت محققان بزرگ معماری امروز این کتاب نیز منتشر شود.
شنبه ۹ شهریور ۱۳۹۲ - ۱۲:۱۱
نظر شما