به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) به نقل از مرکز پژوهشی میراث مکتوب، مجالس سخنان، لطایف و اشارات یکی از صوفیان و شاعران دوره ایلخانی به نام جلال‌الدین عتیقی است. ابوالمجد تبریزی که زمانی مرید وی بوده، از سال 712 تا 718 ه.ق برخی سخنان او را یادداشت کرده و در سال 723 ه.ق در سفینه تبریز درج کرده است.
بر اساس تاریخی که در ابتدای هر مجلس آمده تعداد مجالس 22 مجلس است که ابوالمجد بنا به سلیقه خود آن‌ها را در 67 قسمت مجزا گنجانده است. مجالس مملو از صور خیال شگفت‌آور است و به آیات و احادیث و اشعار عربی و فارسی آراسته شده است.
مولانا جلال‌الدین عبدالحمید بن قطب‌الدین ابوالفضل عبدالرحمان بن کمال‌الدین ابوبکر عبدالرحیم عتیق بن عبداللطیف عتیقی تبریزی از صوفیان سرشناس و شاعران برجسته قرن هفتم و هشتم هجری قمری است. برخی منابع نام او را عبدالحمید و بعضی دیگر محمد ذکر کرده‌اند اما قطعا نام وی عبدالحمید بوده است زیرا ابوالمجد تبریزی، کاتب سفینه تبریز که از مریدان عتیقی بوده و از دوران طفولیت در دامان وی بالیده، نام او را همین گونه آورده است. از تاریخ و محل ولادتش اطلاع دقیقی در دست نیست و تذکره‌نویسان تنها به تاریخ درگذشت او اشاره کرده‌اند.
در کتاب مجالس پس از مقدمه مصحح، در فصل نخست کتاب به سوانح و شرح آثار جلال‌الدین عتیقی پرداخته شده و سپس درباره نام و نشان، خاندان، نسب و خرقه، مذهب و معلومات، سفرها و استادان این شاعر توضیحاتی ارایه شده است.
در بخش آثار، آثار منظوم و آثار منثور جلال‌الدین عتیقی بررسی شده است. معرفی معاصران و معاشران عنوان بخش پایانی فصل نخست کتاب است.
فصل دوم این اثر به موقعیت ادیان و وضعیت تصوف در زمان جلال‌الدین عتیقی اختصاص دارد و موضوع‌هایی مانند طلوع و غروب ادیان، دین بودایی، مسیحیت، یهودیت، رونق مسلمانی برای خوانندگان به اجمال توضیح داده شده است. تصوف در آذربایجان نیز عنوان دیگر بخش فصل دوم کتاب است که در این بخش رویکرد صوفیه، گرایش عامه مردم به تصوف، اقبال سلاطین و امرا به تصوف و گسترش خانقاه‌ها اشاره شده است.
مصحح در فصل سوم این اثر به موضوع سیری در مجالس می‌پردازد و مجالس در تاریخ تصوف، طرح کلی مجالس عتیقی، نگاهی از بیرون به مجالس عتیقی و نسخه مجالس و روش تصحیح آن را برای خوانندگان معرفی می‌کند. متن مجالس، توضیحات، نمایه‌ها و منابع عناوین فصل‌های پایانی این کتاب است.
کتاب «مجالس» با شمارگان 500 نسخه و بهای 11 هزار تومان به کوشش مرکز پژوهشی میراث مکتوب و با حمایت مالی یحیی شایسته‌منش منتشر شده است.
یکشنبه ۱۹ خرداد ۱۳۹۲ - ۱۰:۳۸
نظر شما