به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) به نقل ستاد خبری بیست و ششمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران، مراسم رونمایی از «دانشنامه هنر و معماری ایرانی» ظهر امروز پنجشنبه، 19 اردیبهشت با حضور احمد سمیعی گیلانی، مترجم کتاب صالح طباطبایی، مهدی مقیسه و علیرضا اسماعیلی، معاون پژوهشی و مدیر انتشارات فرهنگستان هنر در سالن اصلی سرای اهل قلم بیست و ششمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران برگزار شد.
احمد سمیعی گیلانی، نویسنده، مترجم و عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب پارسی در این مراسم گفت: نهضت دانشنامه نویسی در قرن 18 و در کشور فرانسه آغاز شد. اصحاب دایرةالمعارف مهم‌ترین هدفشان این بود که دانش و فرهنگ را عامیت ببخشند و قلمرو هنر و دانش را وسیع تر کنند.
وی افزود: یکی دیگر از مهم‌ترین اهداف اصحاب دایرةالمعارف کم کردن فاصله بین عامه مردم و نخبگان جامعه است. پس از انقلاب اسلامی خوشبختانه جنبش دانشنامه نویسی در ایران رونق بسیاری گرفت.
این عضو فرهنگستان زبان و ادب پارسی در ادامه با اشاره به ویژگی‌های اصلی «دانشنامه هنر و معماری ایرانی» گفت: این دانشنامه صرفا یک ترجمه نیست، بلکه ترجمه، تحقیق، گزینش و تالیف است. این دانشنامه از نظر مکانی به فرهنگ ایرانی و از نظر زمانی نیز از باستان تا معاصر را دربر می‌گیرد. از آپادانا شروع می‌شود و به یزد خاتمه می‌پذیرد.
سمیعی گیلانی گفت: واژه‌نامه‌ای که در انتهای کتاب درج شده نیز برای مترجمان، محققان و فرهنگ‌نویسان بسیار مفید است.
وی همچنین درباره برخی مباحث ترجمه شده در این منبع گفت: زمانی که قصد داریم یک اثر خارجی را برای ترجمه انتخاب کنیم، باید بسنجیم که مخاطبان کتاب اصلی در خارج از کشور چه کسانی بوده‌اند و همچنین مخاطبان ایرانی چه کسانی هستند؟ برای مخاطبان خارجی که آشنایی چندانی با فرهنگ ایرانی ندارند، توضیحات و حواشی بسیاری لازم بوده، که مخاطب فارسی نیازی به این مباحث ندارد. همچنین برخی اطلاعات جغرافیایی هم در این کتاب درج شده که نیازی به ترجمه آن‌ها نبوده است.
این محقق و مترجم در پایان گفت: از نظر زبان، این ترجمه بسیار مناسب و راحت‌خوان است. مترجم کتاب، واقعا انسانی فرهیخته و دانشمند بوده که این چنین اثری را توانسته کار کند.
مهدی مقیسه دیگر سخنران حاضر در این مراسم گفت: عموم مستشرقان در تحقیقات خود پیرامون فرهنگ و هنر ایرانی اشتباهات بسیاری داشته‌اند. در فرهنگ گروو نیز که این کتاب از آن اخذ شده، این اشتباهات وجود داشته است، اما دکتر صالح طباطبایی حواشی و تعلیقات بسیاری بر این ترجمه نوشته و این دایرةالمعارف را بسیاری غنی ساخته است.
وی افزود: فاصله فرهنگ‌ها نسبت به همدیگر بسیار زیاد است و مترجم ناچار است پا را از ترجمه متعارف بیشتر بگذارد و تحقیق، تحشیه و تعلیقه نویسی بسیاری داشته باشد. این مساله در فرهنگ غربی چندان رایج نیست. دکتر طباطبایی احاطه کاملی بر فرهنگ، فلسفه و هنر ایرانی دارد و از این منظر حتی در بسیاری از موارد از نویسندگان این مجموعه بسیار بادانش‌تر بوده است.
همچنین صالح طباطبایی، مترجم این کتاب در این مراسم گفت: در پایان هر مدخل در این کتاب یک کتابنامه درج شده که همه آن منابع اغلب غربی است. برای نگارش یک دانشنامه آن هم در حوزه هنر و معماری باید تحقیقات بسیار گسترده و بنیادین صورت گیرد. تحقیقات و کاوش در مناطق باستانی ایران نیز اکثرا توسط غربی‌ها صورت گرفته است. بنابراین ما تحقیق ایرانی بسیار کم داریم و نمی‌توانستیم دانشنامه بنویسیم.
وی افزود: ما در ایران برای تحقیقاتمان نیز باید به منابع غربی رجوع کنیم. به عنوان مثال در حوزه تحقیق و پژوهش درباره مسکوکات هیچ منبعی در زبان فارسی نداریم. بنابراین ترجمه این کتاب برای من حالت جبر داشته است. ما به این دانشنامه بسیار نیاز داشتیم و خود نمی‌توانستیم آن را بنویسیم.
این مدرس دانشگاه در ادامه با اشاره به برخی نقص‌ها در این منبع گفت: فرهنگ گروو به هنرمندان معاصر ایرانی خیلی محدود پرداخته است که در نخستین انتشار این مجموعه ما نمی‌توانستیم تغییری در آن صورت دهیم، اما قرار ما با انتشارات فرهنگستان هنر این است که در نوبت‌های بعدی انتشار این ترجمه یک کتابچه‌ای حاوی اطلاعات به روز شده از خود فرهنگ گروو و برخی نکات اضافه شده توسط خودمان، همراه کتاب منتشر کنیم.
طباطبایی گفت: اطلاعات این دانشنامه بسیار به روز و کامل است. همچنین به ایران بزرگ از باستان تا اکنون می‌پردازد.
بیست و ششمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران تا 21 اردیبهشت در مصلی امام خمینی(ره) برپاست.
پنجشنبه ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۲ - ۱۷:۳۲
نظر شما