به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، خاطرات اسیران جنگی بخش مهمی از خاطرات جنگ تحمیلی عراق علیه ایران است و ناگفته‌های بسیاری را در بردارد.
اکبر خوش‌زاد در کتاب «اسارت فرحبخش» خاطرات اسیری را نوشته که سال‌های 1361 تا 1369 را در اردوگاه‌های ارتش صدام در عراق سپری کرده است.
اکبر فرحبخش، داوطلبانه در جبهه‌های دفاع مقدس حضور یافت. وی که پیش از اسارتش در عملیات متعددی چون آزادسازی خرمشهر حضور داشت، در عملیات رمضان به اسارت عراقیها در آمد و در مدت هشت ساله اسارتش، وقایع بسیاری را مشاهده و به ذهنش سپرد.
خوش‌زاد در مقدمه این کتاب، بارزترین ویژگی اکبر فرحبخش را نکته‌بینی، پرهیز از بزرگنمایی و نگاه دقیق او به اوضاع پیرامونش می‌داند و می‌نویسد:«بسیاری از جزییات وقایع آن دوران، در ذهن او حک شده و اکنون پس از بیست و پنج‌سال بازگشت از اسارت، در کتاب حاضر ثبت شده است. او به نکاتی اشاره می‌کند که کمتر در خاطرات دیگر گفته شده است.»
خاطرات کتاب «اسارت فرحبخش» به صورت موضوعی و با عنوان‌های جزیی تیتربندی شده و فقط شامل رفتار عراقیها با اسیران نیست، بلکه تمام مسایلی را دربر می‌گیرد که یک اسیر ایرانی در مدت یک شبانه‌روز در زندان‌های عراق با آن‌ها روبه‌رو بوده است.
«دهه فجر»، «پول ماهیانه»، «عکس یادگاری»، «اسرای ثبت‌نام نشده» و «صنایع دستی» از موضوع‌هایی است که خاطرات اسارت فرحبخش در طول آن‌ها بازگو شده است.
خوش‌زاد خاطرات تلخ و شیرین فرحبخش را در پنج فصل در کنار هم آورده است. نخستین فصل کتاب «اسارت فرحبخش» به خاطرات دوران کودکی تا پیروزی انقلاب اسلامی اختصاص یافته است. این فصل خاطراتی از خانواده راوی، وضعیت اجتماعی آن‌ها در یک محله فقیر نشین، دوران کودکی و تحصیل را شامل می‌شود.
نویسنده در دومین فصل به خدمت سربازی فرحبخش و اعزام او به جبهه‌های جنگ پرداخته و توصیف راوی از زندگی عشایر در مناطق عملیاتی و حضور او در عملیات‌های گوناگون تا عملیات رمضان را بیان می‌کند.
خاطرات دوران اسارت فرحبخش در دو فصل سوم و چهارم کتاب آمده است. فصل سوم توضیحات جالبی از پادگان «جیش‌الشعبی» بصره، «استخبارات» بغداد و زندان‌های موصل‌های یک و دو ارایه کرده است.
ماجرای شورش اسیران در موصل دو و فرار موفق دو اسیر از موصل یک، از موضوع‌های جذاب فصل سوم است. بنا بر اعتقاد خوش‌زاد، راوی مانند کاشناسی تیزبین، موقعیت جغرافیایی اردوگاه‌ها و بخش‌های مختلف اردوگاه را شرح داده است.
چهارمین فصل «اسارت فرحبخش» که از انتقال فرحبخش و دیگر اسیران اردوگاه‌های شهر الانبار در شرق عراق آغاز می‌شود، تمامی فعالیت‌های اجتماعی، فرهنگی و کار‌های روزمره مانند آشپزی، فعالیت‌های هنری، ورزشی و... را در برگرفته است.
همچنین این فصل شامل خاطراتی از فعالیت‌های مذهبی و گرامیداشت دهه فجر می‌شود و از رفتار عراقیها نسبت به اسیران در بازجویی‌ها و شکنجه‌ها و... می‌گوید.
بخشی از خاطرات دوران اسارت، روزهای دهه فجر را شامل می‌شود که برای اسیران ایرانی یادآور لحظات شیرین پیروزی انقلاب اسلامی بوده است. راوی کتاب هم در صفحه 283 گرامی داشت روزهای «دهه فجر» را این گونه شرح داده است: «ما برنامه‌های دهه فجر را خیلی با شکوه برگزار می‌کردیم. معمولا روز 22 بهمن، صبح ساعت نه برنامه‌های اتاق‌ها شروع می‌شد. البته نگهبان‌هایی می‌گذاشتیم تا مواظب باشند. آن‌ها نوبتی عوض می‌شدند... ما در یک اتاق، نمایشگاه تشکیل داده بودیم و همه می‌رفتند از نمایشگاه بازدید می‌کردند. کار‌های هنری شامل نقاشی، طراحی و شعر بود که به دیوار آویزان کرده بودند.»
در بخش دیگر خاطرات گرامیداشت روزهای دهه فجر و به نقل از فرحبخش آمده است: «شب‌های آن ایام هم درباره پیروزی انقلاب، هرکسی داستانی به نظرش می‌رسید، تعریف می‌کرد. بچه‌هایی که کارگردان تئاتر بودند از همان داستان، نمایشنامه کوتاهی می‌نوشتند و بعد‌ها آن را اجرا می‌کردند.»
نگاه راوی در بیان خاطراتش به نوعی روانشناختی و جامعه‌شناختی است، به‌گونه‌ای که رفتار نگهبانان و شرایط زمانی حاکم را با تجزیه و تحلیل بیان کرده و مخاطب را از سرنوشت اسیران هم آگاه می‌کند.
واپسین بخش کتاب «اسارت فرحبخش» به خاطرات پس از جریان پذیرش قطعنامه 598 سازمان ملل متحد در میان اسیران ایرانی، سفر اسیران به عتبات عالیات، رحلت امام خمینی(ره) و آزادی اسیران اختصاص یافته است.
متن کتاب، صرف‌نظر از مواردی که برای سلیس شدن از سوی نویسنده اصلاح یا اطلاعاتی بر اساس منابع اضافه شده، دچار تغییر چندانی نشده است. نویسنده در مقدمه کتاب یادآور شده است: «سعی شده است تا حد امکان لحن و گفتار گوینده حفظ شود و ساختار مطالب تغییری نکند.»
همچنین در پایان اثر تصاویری از راوی و حضورش در صحنه‌های گوناگون گردآمده است. بیشتر این تصاویر مربوط به زمان اسارت فرحبخش است.
کتاب «اسارت فرحبخش» را انتشارات آل احمد(ع)، با شمارگان سه‌هزار نسخه در 364 صفحه قطع رقعی روانه بازار نشر کرده است.
یکشنبه ۲۲ بهمن ۱۳۹۱ - ۰۹:۳۸
نظر شما