این نویسنده در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، با اشاره به اهمیت جنبش روشنگری در فرهنگ غرب و جهان گفت: ریشه این جنبش را که موافقان و مخالفان بسیار دارد، می‌توان در اواخر قرون وسطی مسیحی و حتی پیش‌تر از آن جست‌وجو کرد. ایمانوئل کانت فيلسوف آلماني قرن نوزدهم که در قالب نقدهای سه یا چهارگانه و رساله‌های سیاسی‌اش، وضع مدرن، صورت‌بندی مفهومی و فلسفی خود را یافته و در روشنگری مدرنیته به خود آگاهی می‌رسد.
وی رساله «روشنگری چیست» کانت را آغازگر روشنگری به معنای اخص دانست و گفت: سیر این جنبش در ایده‌آلیسم آلمانی و اوج آن در فلسفه هگل و بعدها در آثار کسانی چون مارکس، نیچه، مکتب فرانکفورت و اندیشه پست‌مدرن قابل پی‌گیری است. میشل فوکو، فيلسوف پست‌مدرن فرانسوي به گواهي آثار خود، نقاد رادیکال مدرنیته و روشنگری محسوب می‌شود اما با وجود اين وي در اواخر عمرش تلقی نسبتا همدلانه‌ای از روشنگری کانت ارایه داد که موجب اعجاب شارحان و مفسران شد.
شجاعی جشوقانی ادامه داد: در این کتاب سعی کردم به زمینه تاریخی و مولفه‌های فکری روشنگری بپردازم و ضمن اشاره کوتاه به جریان‌های منتقد روشنگری، زمینه را برای ورود به بحث روشنگری نزد کانت و فوکو مهیا کنم. در بخش دوم، با اشاره به تنوع روشنگری اروپایی مثلا در انگلیس، فرانسه و آلمان به روشنگری آلمانی و جایگاه کانت در آن پرداخته‌ام. بحث از اومانیسم در نقدهای کانتی و مضامین رساله‌های دوران مابعد نقادی کانت و پرداختن به اهمیت مضامین رساله روشنگری، از مهم‌ترین مباحث این بخش به حساب می‌آید. بخش سوم به خوانش فوکویی از رساله روشنگری اختصاص دارد و در آن از منابع فکری، روش‌شناسی فوکو، جستارهای سه‌گانه او در باب روشنگری کانت و مضامین مهم آن به تفصیل سخن گفته شده است.
رضا داوری‌اردکانی رییس فرهنگستان علوم و استاد فلسفه دانشگاه تهران نیز مقدمه‌ای بر این کتاب نوشته است. وی در بخشی از این مقدمه می‌گوید: «حقیقت این است که دکارت و کانت، مظاهر جهان جدیدند و چون پیش‌آمد تاریخ را روشن‌تر و زودتر از دیگران در زبان یافته‌اند، آموزگار تجدد شده‌اند. آنها مسوول پیش‌آمدهای تاریخ نیستند و بدی‌ها و خوبی‌ها به آنها و به افلاطون و ارسطو و حکیمان قدیم ربطی ندارد، پس بیابیم اگر اهل فلسفه‌ایم با همه فیلسوفان قدری مدارا کنیم و بکوشیم که گفته‌های آنان را به جان دریابیم و اگر عیبی در کار آنان می‌بینیم آن را نشان دهیم و مخصوصا بکوشیم خود از آن عیب پرهیز کنیم.»
این استاد باسابقه فلسفه همچنین درباره کتاب شجاعی جشوقانی معتقد است این رساله با سعی در فهم کانت برای نشان دادن جوهر فلسفه او یا لااقل شان مهمی از آن نوشته شده است و این شان همان منورالفکری است که جان فلسفه کانت و تمام تفکر قرن هیجدهم اروپاست. این شان تا این اواخر متروک و مهجور بود، اکنون هم در نظر کسانی که فلسفه را امری انتزاعی و بیرون از تاریخ می دانند، یادداشت کوچک کانت درباره اوفکلرونگ در جنب نقادی‌های بزرگ او وزنی ندارد، اما فلسفه کانت بیرون از تاریخ نیست.
چاپ نخست کتاب «درآمدی فلسفی ـ تاریخی به روشنگری از کانت تا فوکو» با شمارگان هزار و 500 نسخه در 210 صفحه و به بهای 9هزار و 500 تومان از سوی نشر علم منتشر شد.
سه‌شنبه ۱۷ بهمن ۱۳۹۱ - ۱۰:۱۲
نظر شما