شرح دیگری بر «التنقیح» ملاصدرا نوشته شد. به زعم «عسکری سلیمانی» نوبسنده این شرح، ملاصدرا یک منطق دان قدر است، همانطور که یک فیلسوف تمامعیار قلمداد میشود._
وی افزود: پس از تدریس این اثر، تصمیم به تدوین شرح آن در یک کتاب 300 صفحهای گرفتم. در شرح این نوشتار، از سایر نوشتههای منطقی ملاصدرا نیز برای تبیین هرچه بهتر آنچه در «التنقیح» به آن اشاره میکند کمک گرفتم. این اثر با وجود اختصار، مباحث کلیدی منطق به ویژه در حوزه استدلال و برهان را در خود دارد و به اختصار، مباحث مهم منطق را تا حدود قرن هشتم بازگو کرده و نظرات منطقی ملاصدرا را نیز دربر میگیرد.
سلیمانی امیری درباره نوآوریهای ملاصدرا در منطق گفت: شرح این نوآوریها در چند دقیقه ممکن نیست و به بحث نیاز دارد، ضمن آنکه این نوآوریها را در چند مقاله شرح دادهام. به اجمال میتوان گفت نوآوریهای منطقی ملاصدرا مربوط به مبانی منطق است و نه صورت آن، ابداعاتی که تا اندازهای جهت منطق را تغییر داد.
وی منطق در جهان اسلام را خارج از دایره منطق ارسطویی ندانست و گفت: ابن سینا و فارابی این منطق را تا اندازهای بومیسازی کردند و بسط دادند. پس از آنها شیخ اشراق تحول اشراقی در منطق ایجاد کرد و منطق اشراقی را بنا نهاد. این منطق در عین حال که همان منطق ارسطویی و سینوی است، ضوابط اشراقی را نیز لحاظ میکند. شیخ اشراق قصد داشت ضمن مختصر کردن منطق، آن را با فلسفه اشراقی خود نیز هماهنگ کند.
این مدرس فلسفه اسلامی افزود: ملاصدرا نیز در بخشی از منطق اشراقی متاثر از سهروردی است اما مبانی ویژه خود را دارد که نه در منطق ابن سینا و نه در منطق شیخ اشراق وجود ندارد. با مبانی منطقی ای که او ایجاد کرد، میتوان گفت گام جدیدی در حوزه منطق برداشت که معطوف به مبانی و فلسفه منطق است.
سلیمانی امیری تاکید کرد: به نظر من ملاصدرا یک منطقدان قدر است، همانطور که یک فیلسوف تمامعیار قلمداد میشود. او همچنین یک منطقدان صاحب نظر است، اما در عین حال باید بدانیم که منطق چه در هر سه دستگاه فکری سینوی، اشراقی و صدرایی در پرتو منطق ارسطویی است و ضوابط کلی استدلال آن بر اساس این منطق است. با وجود این شاخههای خاصی با ایدههای خاصی ایجاد شده که آنها را به اسم منطق سینوی، اشراقی و صدرایی میشناسیم. به هر حال معتقدم صدرالمتالهین بسیاری از گرههای فلسفی را با مبانی ویژه منطق گشود.
شرح «التنقیح» قرار است از سوی مجمع عالی حکمت اسلامی منتشر شود.
نظر شما