ارتباط کامل انتزامی در گیلکی با ساخت‌های مشابه در فارسی میانه 

شاید برای فارسی زبان‌ها و حتی گیلک‌زبان‌ها و به طور کلی برای افرادی که از دریچه زبان فارسی امروز به موارد مذکور در زبان گیلکی می‌نگرند جای تعجب باشد که چرا در این زبان به جای «گذشته استمراری» از «کامل التزامی» بهره برده می‌شود. بسیاری بر پایه شباهت صوری میان کامل التزامی و گذشته کامل در زبان گیلکی و با رجوع به زبان فارسی که در آن می‌توان به جای گذشته استمراری از گذشته کامل بهره برد، چنین پنداشته‌اند که در گیلکی نیز ساخت فعلی مربوطه را در ساختارهایی از پیش ذکر شده، می‌بایست «گذشته کامل»، «ماضی بعید» و یا حتی «ماضی بعید تمنایی» دانست و حتی جالب آن است که در برخی منابع از آنجا که در فارسی، گذشته استمراری حائز نمود استمراری است، کامل التزامی را نیز در گیلکی (البته به تصور آنکه با «ماضی بعید» مواجه هستند و این ساخت نیز می‌تواند با گذشته استمراری جایگزین گردد) نوعاً حائز نمود استمراری دانسته، وقتی به فارسی ترجمه می‌نمایند از وند تصریفی «می» در ساخت گذشته کامل استفاده می‌نمایند، مثلاً ساخت فعلی «خورده باشم / buxordә bim» را که در ساختارهای تمنایی با شرطی قرار می‌گیرد به صورت «می‌خورده بودم» یا «خورده می‌بودم» ترجمه می‌نمایند. غافل از اینکه به هر زبانی اساساً بایستی از دریچه مربوط به همان زبان نگریست. زبان‌های متفاوت می‌توانند برای بیان کارکردهای مربوطه از صور کاملاً متفاوتی بهره گیرند، که در طول تاریخ ـ امکان تغییر این صورت‌ها نیز وجود دارد. مطمئناً اگر در فارسی امروز نیز با فرض ثابت بودن سایر شرایط زبانی و غیرزبانی، از ساخت فعلی ماضی التزامی یا هر فعل دیگری به جای گذشته استمراری یا بعید در ساختارهای مربوطه استفاده می‌شد اکنون با اظهارنظرهای متفاوتی از سوی محققین زبان گیلکی مواجه بودیم.

صفحات 121 و 122/ نمود کامل در زبان گیلکی/ سید حنان میرهاشمی/ انتشارات پیام فرهنگ / چاپ اول/ سال 1391/ 166 صفحه/ 3500 تومان