به گزارش خبرگزاری کتاب ایران ( ایبنا) نشست نقد و بررسی کتاب پژوهشی «تئاتر و سینما در قزوین» نوشته مهدی نورمحمدی با حضور حمید دهقانپور، بابک شاه‌علیزادگان و محمد آسیابانی عصر دیروز، 11 دی در سرای اهل قلم برگزار شد.

نورمحمدی در آغاز این نشست درباره روند انتشار و روش پژوهش کتابش گفت: این کتاب را در پنج فصل تنظیم کرده‌ام. این اثر درباره تاریخچه هنر تئاتر از دوران صفویه تا انقلاب اسلامی است.

وی با اشاره به این که نمایش در دوران صفویه شامل ورزش‌‌های رزمی و بازی‌های سرگرم کننده مردمی، میدانی بوده است، گفت: مقوله‌ای به نام تئاتر و نمایش در دوران صفویه وجود نداشته و البته مستندات تاریخی در این حوزه نیز بسیار اندکند. 

نویسنده کتاب «تئاتر و سینما در قزوین» با اشاره به کمبود مستندات تاریخی از شهر قزوین گفت: متاسفانه با وجود آن که از سال 900 قمری تا سال 1006 قمری شهر قزوین پایتخت ایران بوده است، ولی بیشترین مستندات تاریخی مربوط به شهر اصفهان است و مورخان بیشتر به اصفهان پرداخته‌اند.

وی ادامه داد: در فصل دوم، کتاب به بررسی نمایش در دوران قاجار پرداختم و بحث تعزیه و شبیه‌خوانی، تاتر‌های سنتی و روحوضی، نقالی ، شاهنامه‌خوانی و شهر فرنگ را مطرح کرده‌ام. 

نورمحمدی در ادامه به توضیح درباره فصل‌های دیگر کتابش پرداخت و گفت: در فصل سوم به تاتر نوین و مستندات و عکس‌های موجود پرداختم. در فصل چهارم نمایشنامه‌ای با عنوان «شاه عباس»‌ گنجانده‌ام و در فصل پنجم به بیوگرافی و معرفی شخصیت‌‌های نمایشی و تئاتری ایرانی پرداختم و فصل پایانی نیز مبحث و موقعیت سینما در قزوین به گونه‌ای معرفی شده است.

در ادامه این نشست دهقانپور، عضو هیات علمی دانشگاه سینما و تئاتر، درباره این کتاب گفت: پژوهش و گردآوری چنین مطالبی به هر شکل پسندیده است و ای کاش پیش از آن که سندها و شاهدان زنده ما از بین بروند، اطلاعات تاریخی را جمع‌آوری کنیم.
 
دهقانپور با اشاره به عنوان کتاب توضیح داد: من در ابتدا گمان کردم که در این کتاب قرار است به مقوله ساخت فیلم و تاریخ فیلم‌سازی در قزوین پرداخته شود،‌ ولی پس از خواندن کتاب دریافتم که موضوع صرفا سالن‌های سینمایی و تماشای فیلم سینمایی در این شهر بوده است که این مساله اتفاق خوبی برای خواننده تلقی نمی‌شود. 

این مدرس دانشگاه با بیان برخی از نواقص نگارشی کتاب اظهار داشت: زمانی که واژه پژوهش را برای یک کتاب عنوان می‌کنیم، این انتظار بوجود می‌آید که مولف پس از ارایه مطالب به تحلیل آن‌ها بپردازد، ولی در این کتاب چنین نبوده است و تحلیلی بر هیچ یک از وقایع مستند و یا نمایشنامه‌های چاپ شده در کتاب انجام نشده است.
 
دهقانپور با اشاره به این که در بسیاری از مناسک و آداب و سنن ایرانی عناصر نمایشی وجود دارد، گفت: ما نباید عنصر نمایشی را با خود نمایش در یک مفهوم تعبیر کنیم، در حالی که در جای جای کتاب «تاتر و سینما در قزوین» دیده می‌شود که از عناصر نمایشی در تاریخ قزوین به عنوان نمایش و تاتر نام برده شده است.
 
بابک شاه‌علیزادگان، محقق و مدرس تئاتر و دیگر منتقد این نشست نیز درباره این کتاب گفت: یکی از مهم‌ترین مشخصه‌های تئاتر، ساختمان و فضایی است که این هنر در آن اجرا می‌شود. در این اثر به وجود سالن تئاتر در مدارس ارامنه قدیم در قزوین اشاره شده، ولی توضیح خاصی از آن ارایه نمی‌شود، در حالی که در یک نوشته پژوهشی و تحقیقی این انتظار می‌رود که برای هر یک از سر فصل‌ها توضیح مشخصی ارایه شود. 

نورمحمدی در پاسخ به این سوال شاه‌علیزادگان که «چرا در مبحث ساختمان تاتر به سالن‌ها و ساختمان‌های موجود در زمان حاضر شهر قزوین اشاره‌ای نمی‌شود؟» گفت: قزوین در تمام طول تاریخ شهری با موقعیت اجتماعی بسته و بسیار مذهبی بوده است و به مرور بر حسب اعتقاد مردمی، سالن‌ها و ساختمان‌هایی که به تاتر و اجرای موسیقی اختصاص داده می شده،  کم کم از بین رفته و یا تخریب شده‌اند.
 
در ادامه نشست، دهقانپور، با بیان آن که در پایان کتاب نمایه‌ای تنظیم نشده است گفت: در کتاب پژوهشی باید صفحاتی را به نمایه کتاب اختصاص داد که سرعت خواندن و گیرایی اطلاعات مخاطب را بالا ببرد که متاسفانه در این کتاب این رویکرد لحاظ نشده است. 

این مدرس دانشگاه با اشاره به شیوه نگارش تحقیق افزود: بهتر بود مولف در قسمت منابع دقت بیشتری را اعمال کند و اصول آکادمیک هاروارد برای نقل منابع رعایت می‌شد. همچنین وقتی کتابی درباره تاتر می‌نویسیم جای منبع معتبری چون دوره سه جلدی «اسکار براکت» با ترجمه هوشنگ آزادی در این کتاب بسیار خالی بود.
 
شاه‌علیزادگان در بخش دیگری در این نشست با بر شمردن برخی نکات مثبت کتاب اظهار داشت: یکی از نکات مثبت این کتاب پرداختن به شرح حال بسیاری از هنرمندان قزوینی است. پرداختن به مسایل اجتماعی قزوین در طول تاریخ از دیگر نکات مثبت این کتاب است. 

در پایان این جلسه نورمحمدی گفت: متاسفانه ایران با فقر فرهنگی، به ویژه در عرصه  تئاتری مواجه است و به گونه‌ای می‌توان گفت که تئاتر از سبد خانوار ایرانی حذف شده است و رو به فراموشی می‌رود. و از آن‌جایی که مستندات در حوزه تاتر و نمایش در ایران بسیار کم بوده است نگارش و تالیف کتاب نیز در این حوزه بسیار دشوار به نظر می‌رسد. 

کتاب «تاتر و سینما در قزوین» نوشته مهدی نورمحمدی پایز امسال(1391) در شمارگان سه هزار نسخه، 336 صفحه و قیمت هشت هزار و 500 تومان از سوی انتشارات سایه‌گستر راهی بازار کتاب شده است.