نجوم، ریاضی، کشاورزی، شیمی، پزشکی، مهندسی، علوم دریایی و رایانه عنوان موضوعاتی هستند که در نخستین بخش به آنها پرداخته شده است.
«ترکیبیات و نظریه گراف» عنوان مطلبی از محمد مهدی کاوه یزدی است که به بررسی کتابی با همین نام میپردازد. نگارنده بعد از توضیحاتی درباره این کتاب و کاربردهای آن در رشتههای مختلف دانشگاهی، مروری دارد بر مطالبی که نویسندگان در کتاب مطرح کردهاند و مینویسد: «نظریه گراف که از کاربردیترین شاخههای ریاضیات گسسته است با انتشار مقالهای از لئونهارت اویلر، ریاضیدان سوئیسی، در سال 1736 میلادی آغاز شد. این نظریه یکی از جالبترین و پربارترین شاخههای ریاضیات است که رابطه تنگاتنگی با علوم رایانه پیدا کرده است.»
کتاب «رصد ماه، راهنمایی آسمان» محور مقالهای به قلم نادیا معقولی است که در آن بخشهای مختلف این کتاب، نقد و بررسی شدهاند. نویسنده در این مقاله کوتاه، مروری دارد بر نقاط قوت و ضعف این کتاب. وی معتقد است با نگاهی سطحی به عناوین فصلها میتوان تشخیص داد که فصل چهارم یعنی «طراحی از ماه» به لحاظ مضمونی در مسیر بقیه فصلها قرار ندارد و ناگهان ساز متفاوتی را نواخته است.
استفاده از عکسهای مناسب و واضح، اشاره به موضوعات جذاب و اطلاعات جدیدی که محمدرضا نوروزی، نویسنده این کتاب، به آنها پرداخته است نکات مثبتی هستند که در این مقاله به آنها اشاره شده است.
هاجر برزگر در مقاله بعد که به بخش کشاورزی اختصاص دارد کتاب «مدیریت مصرف کودهای شیمیایی» را بررسی کرده و در پایان مینویسد: «یکی از نکات قابل توجه و تامل در این کتاب، استفاده نویسنده در هر فصل از منابع و تحقیقات داخلی و خارجی است و در انتهای هر فصل این منابع به صورت دقیق ذکر شدهاند که میتوان به آنها مراجعه کرد.»
مقاله بعد به معرفی کتابی میپردازد که در آن راهکارهای باغبانی علمی و عملی انگور آموزش داده شده است. محمدجواد بیات، نویسنده این نوشتار، در ابتدا برخی از ویژگیهای انگور را برمیشمارد و سپس بخشهای مختلف کتاب «علمی و عملی انگور» را به مخاطب معرفی میکند. به عقیده بیات، در عین حال که کم بودن غلطهای املایی از ویژگیهای مثبت این کتاب است اما به نظر میرسد ترجمه آن برای یک دست شدن به ویراستاری نیاز دارد.
بخش شیمی شماره 69 کتاب ماه علوم و فنون به «بررسی مشکلات آموزش شیمی مدرن در ایران به روایت کتابهای درسی قدیم» اختصاص یافته است. نگاه تاریخی نویسندگان این مقاله به تدریس شیمی، یکی از نکتههای جالب توجه این مقاله است. نویسندگان معتقدند «مهمترین عامل عدم پیشرفت علوم تجربی، تدریس شیمی به صورت درس نظری بود که به دلیل نبودن لابراتور در مدارس، شاگردان از عملیات آزمایشگاهی و مشاهده تجربیات شیمی محروم بودند.»
کتاب «جراحی کودکان» تنها اثری است که فصلهای مختلف آن در بخش پزشکی بررسی و مرور شده است. طیبه بیات در این نوشتار، علاوه بر پرداختن به بخشهای مختلف کتاب، توضیحاتی درباره مطالب مندرج در آن ارایه کرده است.
مسعود بُربُر در مقاله بعد، از «هر آنچه درباره یک پروژه ساختمانی باید بدانیم» مینویسد و با تکیه بر مطالب ارایه شده در «کتاب جامع ساختمان» به تشریح مباحث مرتبط با یک پروژه ساختمانی، از ایمنی گرفته تا محاسبه، اجرا و مدیریت مالی میپردازد.
بررسی «کتابشناسی توصیفی علوم و فنون دریایی» به قلم پیمان جلیلور به چند بخش تقسیم شده است. نویسنده بعد از بیان مقدمه، به معرفی اثر میپردازد و سپس ویژگیها و کاستیهای را به مخاطب معرفی میکند.
«امنیت شبکههای کامپیوتری» عنوان کتابی است که سیداحمد بنیطبا آن را معرفی و بررسی کرده است. بنیطبا مقاله خود را بر اساس فصلهای کتاب طبقهبندی کرده و عنوان «اهمیت، چالشها و راههای امنیت شبکههای کامپیوتری» را برای این مقاله برگزیده است و به حوزههای مرتبط با امنیت کامپیوتری و حملات و نقاط آسیبپذیری شبکه میپردازد.
بخش دیگر کتاب ماه علوم و فنون، به مبحث تاریخ علم پرداخته و در آن مقالاتی مانند «نگاهی اجمالی به دو رساله پزشکی «لب العلاج فی الطب و مرکبات طبی»، «چشمپزشکی زیرنگاه»، «مروری بر کتاب خوز و خوزی در مکتب پزشکی ایران»، «برگردان فارسی رسالهای کهن در بیماری قند»، «فرهنگسازی به وسیله کتابسازی، به نام استاد، به کام شاگرد» و «نگاهی تحلیلی به فهرستواره مشترک نسخههای خطی نجوم و علوم وابسته در کتابخانههای ایران» آمده است.
«دنیای کتاب» عنوان بخش انتهایی این شماره از ماهنامه علوم و فنون است که در آن هفت عنوان کتاب جدید معرفی شده است. «چشم و کهنسالی» اثر فریدون سمیعی، «برنامهریزی خطی و جریانهای شبکهای» با ترجمه اسماعیل خرم، «جراحی پزشکی» با ترجمه محمود رزاقی، «نگرشی نوین بر روند آبستنی و زایمان در حیوانات اهلی» با ترجمه مشترک حسین حملی، غلامعلی مقدم و سپهر یوسفدوست، «المقنع فی الحساب الهندی» با تصحیح، ترجمه و تعلیقات محمدمهدی کاوهیزدی و رضا افخمی عقدا، «آنتوسیانینها: بیسنتز، عملکردها و کاربردها» با ترجمه عبدالله حاتمزاده و راضیه اکبری و «توانبخشی نوین قلبی» اثر بابک گوشه عناوین این کتابها هستند که همگی در سال 1391 منتشر شدهاند.
در بخشی از این شماره، ترجمه مصاحبهای با اولیور ساکس، نویسنده کتابهای روانپزشکی و رواندرمانی، نیز آمده است.
شماره 65 «كتاب ماه علوم و فنون» ويژه دی ماه سال 1391 است که به سردبيری سیدغفار موسوی سروش و به صاحب امتیازی موسسه خانه كتاب به بهای یک هزار و 500 تومان منتشر شده است.
نظر شما