شمارههاي شهريور و مهر مجله «سوره انديشه» به همراه ضميمه كتاب اسفار منتشر شد. تشبيه دنياي مجازي به عالم مثل افلاطوني توسط داورياردكاني و نيهيليسم از ديدگاه شهيد آويني از موضوعات اين شماره از مجلهاند.-
«سوره انديشه» كه عموما هر دو ماه يك بار منتشر ميشود، شامل 6 بخش با عنوانهاي سبك زندگي، نظام اجتماعي، نظريه اجتماعي، تفكر، هنر و ادب و تاريخ است. نويسندگان اين بخشها سعي ميكنند رويكردي انديشهورزانه به اين حوزهها داشته باشند.
پيش از آغاز بخشهاي اصلي اين مجله، دو بخش «بازتاب» و «مجله خبري» نيز گنجانده شده است. در بخش بازتاب، مطلب «هيدگر، سقراط روزگار ما» به قلم محمد زارعي منتشر شده است كه ذيل آن آمده است «بررسي چند راي درباره حضور تفكر هيدگر در ايران در پاسخ به مقاله "هيدگر و تخدير ذهنيت ايراني" از دكتر سعيد بيناي مطلق».
چند مطلب درباره سيدمحمود گلابدرهاي و همچنين بررسي و نقد مركز پژوهشهاي مجلس شوراي اسلامي نيز از مطالب بخش مجله خبري اين شماره از مجله سوره انديشهاند.
سازماندهي دانش، چگونگي به كارگيري نظريات علمي در ساختارها و نظامهاي اجتماعي، ليبراليسم و عمومي شدن حوزه خصوصي و همچنين عصر پيامدهاي پوچ، برخي از موضوعات بخش «نظام اجتماعي» هستند.
آخرين مطلب اين بخش به رضا داورياردكاني معروف به فيلسوف فرهنگ تعلق دارد. داوري اردكاني در اين مقاله با طرح اين پرسش كه آيا جهان مجازي همان مثل افلاطوني است، به آن پاسخ ميدهد. به زعم وي عالم افلاطون، عالمي بود كه سايه آن دنياي ما ميشد. عالم ما تصويرهاست و ما تصاوير را ميبينيم و اصل تصويرها در عالم مثال است. اما در عالم مجازي، جريان معكوس شده است. يعني اين ما هستيم كه با صرفنظر از هر واقعيتي عالم تصاوير را ميسازيم.
وي همچنين در اين مقاله بيان ميكند كه «نبايد تكنيك را محدود به ابزار تكنيك كنيم. مديريت، علم، سياست و شئوني از فرهنگ نيز جزو تكنيك هستند و تكنيك امري وسيعتر از ابزار تكنيك است. تكنيك در اختيار ما نيست و اين ابزار تكنيك هستند كه ما ميتوانيم در اختيار بگيريم يا لااقل خريد و فروش كنيم و آنها را به كار ببريم. تكنيك كار خودش را انجام ميدهد و راه خود را ميرود.»
گفتاري در باب نسبت علم و فلسفه در گذر تاريخ، نسبت تفكر و نظريه، جايگاه تعقل در نظريه، امكانها و ظرفيتهاي مطالعات فرهنگي در بوم ايراني و مناسبات قدرت و فرهنگ در مطالعات فرهنگي قسمتي از مطالب بخش «نظريه اجتماعي» هستند.
در اين بخش همچنين مطلبي از منوچهر آشتياني با عنوان «عقل و عقلانيت در شدن تاريخ» كار شده است كه سيري اجمالي در صيرورت عقل در تاريخ دارد. در بخشي از اين مطلب آمده است «تفكر و شناخت انسان اروپايي پس از درك مسالهآميز شدن وجود و انديشه او، به درون خود برگشت و پرسيد اين خردي (عقلي) كه در من عالم و آدم را ميشناسد چيست؟ مقايسات و ضوابط آن كدام است؟ تا كجا ميتواند پيش رود؟»
در بخش «تفكر» مجله سوره انديشه موضوعاتي مانند تاملي در جدايي هنر و تفكر در سنت متافيزيك يوناني در گفتوگو با بيژن عبدالكريمي، ماجراي فكري هنري ايران، بررسي معنا و جايگاه حقيقت و خير و زيبايي در تفكر الهي، مفهوم حقيقت در ايدئاليسم پس از كانت، قوم ايراني در غرقاب نيستانگاري، تاملي در نيستانگاري نيچه با نيستانگاري هيدگر، تاملي درباره چيستي نيهيليسم و مروري بر نظرگاه شهيد آويني در باب نيهيليسم و نظم نيهيليستي بررسي شدهاند.
در بخشي از بررسي نظر شهيد آويني درباره نيهيليسم ميخوانيم «شهيد آويني به خوبي دريافته بود كه نيهيليسم را نميتوان تعريف كرد و مهمترين حجاب شناخت آن خودش است؛ يعني زمانه نيهيليستي كه ما انسانها آن را پذيرفتهايم، مانعي بزرگ براي فهم نيهيليسم است. در اين زمانه است كه نميتوان نيهيليسم را ديد هرچند در واقع نميتوان چيزي غير از نيهيليسم هم ديد. بنابراين بيراه نيست اگر بگوييم نيهيليسم يعني اينجا و اكنون، به عبارت بهتر يعني زمان ـ مكان كنوني.»
بررسي نظرات نيچه و گادامر در باب هنر و همچنين بررسي فلسفي شعرهاي اخوان ثالث محورهاي بخش ادب و هنر مجله سوره انديشهاند. نگاهي به نقد گادامر بر هنر و تاريخ سوبژكتيويته، نسبت هنر و تاريخ، هستيشناسي نيچهاي و تاريخمندي هنر، مروري بر ديدگاه تاريخيگرايي نوين در گفتوگو با حسين پاينده، مروري اجمالي بر شعر و شخصيت م. اميد، بررسي نيهيليسم نيچه در شعر زمستان اخوان، نگاهي به تاريخ در شعر اخوان ثالث موضوعات اين بخش را تشكيل ميدهند.
بخش تاريخ اين مجله نيز موضوعاتي همچون نسبت خلاقيت و تاريخ، مروري بر وضعيت تاريخي انقلاب اسلامي با تاكيد بر انسان در گفتوگو با رضا سليمانحشمت، امكان خروج از تاريخ غربي با بازگشت به مبادي، تاملي بر نظريات تطور تاريخ و همچنين نگاهي به آينده در پويانمايي «تهران 1500» را دربر دارد.
اما در ضميمه «اسفار كتاب» اين مجله كه اختصاص به معرفي و نقد كتابهاي فلسفي ميپردازد، 6 بخش يا 6 سفر ارايه شده است كه در سفر نخست، با اصغر طاهرزاده درباره مسالهشناسي او از انقلاب اسلامي گفتوگو و همچنين كتابشناسي وي ارايه شده است. اين بخش همچنين ديدگاه و انتقادهاي كارشناساني مانند محمد رجبي و مهدي نصيري درباره آثار و افکار علیاصغر طاهرزاده را شامل ميشود.
معرفي انتشارات «كتاب نيستان» و گفتوگو با سيدمظفر شجاعي از مسوولان اين انتشارات موضوع سفر دوم ضميمه مجله است.
سفر سوم «ضميمه اسفار كتاب» به بررسي چند كتاب ميپردازد. «هنر به منزله تجربه» نوشته جان ديويي با ترجمه مسعود عليا يكي از كتابهايي است كه در اين بخش و به قلم سيدمجتبي احمدنيا نقد و بررسي شده است. «فرد و كيهان در فلسفه رنسانس» نوشته ارنست كاسيرر با ترجمه يدالله موقن كه در بيست و يكمين جايزه كتاب فصل به عنوان برگزيده بخش فلسفه غرب شناخته شد نيز در اين ضميمه توسط محمد بلوريان نقد و بررسي شد.
ترجمه حسن فتحي از «تهافت الفلاسفه» غزالي، «معرفتشناسي و هرمنوتيك از منظري عرفاني» نوشته ويليام چيتيك با ترجمه پيروز فطورچي، «سي فتوتنامه ديگر» با تصحيح و توضيح مهران افشاري و «متافيزيك ابن سينا» نوشته نصرالله حكمت نيز در اين بخش نقد و بررسي شدهاند.
ضميمه اسفار كتاب مجله سوره انديشه سفر پنجمي هم دارد كه اين شماره از آن به واكاوي «مشكله عروض هستي در مابعدالطبيعه سينوي» و «جريانهاي ابن سيناپژوهي معاصر در غرب» ميپردازد. سيدمحمد منافيان و سيداحمد حسيني به ترتيب نويسندگان اين مقالات هستند.
علاقهمندان ميتوانند شمارههاي شهريور و مهر 91 مجله «سوره انديشه» را به بهاي پنج هزار تومان از دكههاي روزنامهفروشي و کتابفروشیهای کشور تهيه كنند.
نظر شما