شهبازی درباره اقدامات انجام شده در زمینه معرفی هر چه بیشتر مولانا به عموم مخاطبان به خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) گفت: تاکنون کارهای انجام شده در این زمینه را به سه دسته می‌توان تقسیم کرد. یکسری کارهایی است که به عنوان واحدهای درسی رشته‌هایی چون عرفان، ادبیات یا ادیان ارایه شده و نتیجه نهایی آن‌ها تولید پایان‌نامه‌های دانشجویی است.

وی ادامه داد: در سال‌های اخیر بیش از 200 پایان‌نامه در ارتباط با آثار و اندیشه‌های مولانا تولید شده است، اما این اقدام کمکی به مردمی‌شدن مولانا نمی‌کند؛ چراکه به‌‌طور معمول از هر پایان‌نامه بیش از پنج نسخه تکثیر نمی‌شود و آن تعداد نیز در کتابخانه‌های دانشگاه‌ها نگهداری می‌‌شوند.

این استاد دانشگاه افزود: در این پایان‌نامه‌ها توجه بیشتر بر اندیشه‌‌های عرفانی مولانا، تطبیق اندیشه‌های مولانا با دیگر متفکران یا تنها از نظر ادبی بوده است. بنابراین چنین اقداماتی تنها در سطح دانشگاهی هستند و برای عموم مخاطبان مناسب نیستند.

وی به برپایی نشست‌هایی با موضوع زندگی مولانا و آثار او اشاره و تشریح کرد: اقدام دیگر برپایی نشست‌های به صورت هفتگی یا ماهانه در فرهنگسراها یا موسسه‌های مختلف است و مخاطبان آن‌ها علاقه‌مندان حقیقی مولانا هستند و فقط به عنوان یک واحد درسی به سراغ چنین جلسه‌هایی نمی‌روند. این نشست‌ها سهم بیشتری در جلب توجه عموم مردم  به مولانا را برعهده دارند، اما تعداد آن‌ها اندک است و باید گسترش بیشتری بیابند.

شهبازی در ادامه و درباره بازنویسی و شرح و تفسیر آثار مولانا توضیح داد: در این میان آثاری که به بازنویسی اشعار مولانا و شرح و تفسیر آن‌ها اختصاص دارند نیز تدوین شده‌اند و سهم این آثار نیز در معرفی مولانا به جامعه بیشتر بوده است. برای نمونه می‌توان به «شرح جامع مثنوی» به کوشش کریم زمانی اشاره کرد که بیش از 30 بار به چاپ رسیده است.

وی گفت: در این زمینه باید به این نکته توجه داشت که سطح سواد ادبی جامعه پایین آمده و امکان برقراری ارتباط مستقیم با آثار مولانا برای همگان وجود ندارد. برهمین اساس باید شرح اشعار مولانا یا بازنویسی آثار او به زبان روز جامعه باشد و با سطح سلیقه و ذوق عموم هماهنگی داشته باشد، بی‌آن‌که سطح مطالب و اشعار مولانا سخیف و بی‌ارزش شود.

این پژوهشگر اشاره‌ای به تولید فیلم‌هایی براساس زندگی و آثار مولانا داشت و اظهار کرد: باید توجه داشته باشیم که زندگی و آثار مولانا این قابلیت را دارند که فیلم‌های متعددی براساس آن ساخته شود، اقدامی که در کشور ما در سطح محدود و اندکی صورت گرفته است.

وی تاکید کرد: بخش موسیقی نیز یکی از بخش‌های مهم و تاثیرگذار در این عرصه است. در 20 یا 30 سال گذشته توجه استادان موسیقی به اشعار مولانا بیش از پیش شده است. این در حالی‌ است که پیش‌تر اشعار حافظ یا سعدی بیشتر مدنظر بود، اما در سال‌های اخیر خوانندگان مختلف با سلیقه‌ها و ذوق‌های متفاوت به مولانا و اشعار او توجه کرده‌اند و یکی از غزل‌ها یا بخشی از مثنوی او در قالب آواز و موسیقی به علاقه‌مندان این حوزه ارایه شده است.

شهبازی درباره کتاب‌های منتشر شده براساس بازنویسی آثار مولانا برای گروه سنی کودک و نوجوان توضیحاتی ارایه کرد و گفت: بیش از 200 کتاب در این زمینه منتشر شده است که هر یک چند قصه از داستان‌های مولانا را بازنویسی کرده‌اند، اما برخی از این آثار از زبان مناسبی برخوردار نیستند و برای مثال متن اصلی داستان را تاحدی تغییر داده‌اند که دیگر نمی‌توان گفت آن قصه از آنِ مولانا است.

وی افزود: برخی دیگر نیز تنها به بحث‌های آموزشی توجه کرده و جذابیت یک اثر داستانی را نادیده گرفته‌اند. این موضوع سبب می‌شود مخاطب آن‌ها با چنین آثاری ارتباط برقرار نکند.

عضو موسسه دهخدا یادآور شد: می‌توان گفت طی 100 سال گذشته بیشترین توجه به مولانا و آثار او در 10 سال اخیر صورت گرفته است. به‌ویژه پس از آن‌که سال 2007 از سوی یونسکو سال جهانی مولانا نامگذاری شد.

وی در ادامه و درباره اقداماتی که در زمینه معرفی بیشتر مولانا باید انجام شود، گفت: در یک تقسیم‌بندی مجموعه زندگی، شخصیت و آثار مولانا را به سه گروه عرفانی، هنری و ادبی و اخلاقی باید تقسیم کرد.

شهبازی توضیح داد: بخش عرفانی به اندیشه‌های عرفانی مولانا چون فنا، بقا یا عشق به خدا و تجربه‌های عرفانی اختصاص دارد. این بخش نه قابلیت عمومی شدن دارد و نه مطلوب است که عمومی شود؛ چراکه در جامعه همه توانایی و قابلیت تجربه‌های عرفانی را ندارند. بنابراین نباید موضوعی را که به یک گروه ویژه تعلق دارد، عمومی کنیم؛ چراکه به فرهنگ، تمدن و زندگی اجتماعی ما آسیب می‌زند و آفت‌های آن بیش از سودش خواهد بود.

وی ادامه داد: دو بخش دیگر یعنی بخش ادبی و هنری و بخش اخلاقی قابلیت عمومی شدن را دارند و می‌توان به عنوان دست‌مایه‌ای برای رشد و تعالی فرهنگ عمومی جامعه از آن‌ها استفاده کرد و ذوق و سلیقه عمومی جامعه را بالا برد. این مساله به نهادینه شدن مسایل اخلاقی در جامعه کمک می‌کند. برای مثال می‌توان از طریق موسیقی بن‌مایه‌های اخلاقی مولانا را در جامعه گسترش داد.

این استاد دانشگاه به نمونه‌هایی از بن‌مایه‌های اخلاقی مولانا اشاره و تشریح کرد: مولانا سخنانی درباره مسایلی چون حسادت، خشم، ریاکاری، وفاداری و پاکدامنی دارد که برای جامعه امروز مناسب است و می‌توان از این آموزه‌های اخلاقی برای تعالی زندگی اجتماعی استفاده کرد. همچنین مولانا در میان شاعران از نظر توجه به بحث صلح برجسته‌تر است.

وی ادامه داد: توجه مولانا به صلح در میان انسان‌ها تنها از طریق شعاردادن نبوده است، بلکه از رهگذر مسایل علمی و منطقی در آثارش انسان‌ها را به سوی صلح سوق داده است. تمامی این مسایل می‌توانند با روش‌هایی چون تولید فیلم، داستان، موسیقی یا سخنرانی‌های علمی مختلف به زبان ساده به عموم مردم منتقل شوند.

شهبازی در ادامه اشاره‌ای به محیط فرهنگی قونیه، محل زندگی مولانا داشت و گفت: در قونیه فرهنگ‌های مختلف یونانی، ترک، ایرانی، عربی و اسلامی حضور و با یکدیگر تعامل و گفت‌وگو داشته‌اند و پیروان ادیان مختلف در قونیه در صلح و آرامش کنار هم زندگی می‌کرده‌اند. می‌توان گفت بخشی از خلاقیت مولانا مدیون زندگی او در قونیه است و اگر در چنین محیط فرهنگی زندگی نمی‌کرد شاید هرگز به این درجه از بزرگ‌منشی و بزرگی اندیشه نمی‌رسید.

وی از سفرهای متعدد مولانا یاد کرد و افزود: سفرهای متعدد مولانا نیز در رسیدن وی به اندیشه و دیدگاهش موثر بوده است، اما متاسفانه تاکنون به زندگی مولانا، بزرگانی که در عصر او می‌زیسته‌اند، محیط فرهنگی قونیه و اشعارش توجه چندانی نشده است، در حالی‌که هر یک از این مسایل که برش‌هایی از زندگی مولانا هستند می‌توانند دست‌مایه ساخت یا تدوین فیلم، سریال، موسیقی یا نوشتن رمان قرار بگیرند.

این پژوهشگر از مولانا به عنوان قصه‌پردازی بزرگ یاد کرد و گغت: مولانا بیش از 350 قصه را در «مثنوی» آورده است، تعدادی از این قصه‌ها در داستان‌های کهن ایران باستان بوده‌اند، تعدادی ساخته و پرداخته ذهن مولانا هستند و تعدادی را نیز از دیگر فرهنگ‌ها به‌کار گرفته است که در نهایت مجموعه عظیمی از داستان‌های ناب را در «مثنوی» تشکیل داده‌اند.

وی در پایان توضیح داد: بسیاری از این داستان‌ها قابلیت آن‌را دارند که بن‌مایه اصلی آن‌ها را در قالب رمان جدیدی ارایه کرد. شاید معروف‌ترین نمونه آن همان داستان «کیمیاگر» از پائولو کوئليو باشد که بن‌مایه اصلی آن برگرفته از «مثنوی» است. بنابراین در کنار بازنویسی قصه‌های مولانا به نثر ساده و امروزی، این قصه‌ها قابلیت آن‌را دارند که به عنوان درون‌مایه یک فیلم یا داستان استفاده ‌شوند.

هشتم مهر در تقویم رسمی روز بزرگداشت مولوی نامگذاری شده است.