اخبار مربوط به جایزه کتاب آلمان دیگر بار در راه است. ابتدا فهرست اولیه نامزدهای آن منتشر میشود و بعد فهرست نهایی و سپس در ماه اکتبر(مهر) برنده این جایزه معرفی میشود. اما آن چه که سال به سال بیشتر و بیشتر میشود روند انتقاد از اهدای این جایزه است.-
جایزه کتاب آلمان از سال 2005 از سوی اتحادیه بورس ناشران و کتابفروشان اهدا میشود. این رقابت امسال نیز به روال چند سال گذشته برگزار میشود و در نخستین دور آن در 15 اوت (25 مرداد) فهرست بلند نامزدهای این جایزه شامل 20 نام و 12 سپتامبر (22 شهریور) فهرست نهایی شامل نام 6 اثر منتشر میشود و در نهایت 8 اکتبر (17 مهر) اثر برنده معرفی میشود. معرفی نام اثر برگزیده و اهدای جایزهای 25 هزار یورویی به آن قطعا با توجه ویژه مطبوعات همراه است. به هر یک از پنج اثر دیگر راه یافته به فهرست نهایی نیز مبلغ دو هزار و 500 یورو اختصاص داده میشود که این جایزه علاوه بر شهرتی است که به عنوان نامزد این جایزه نصیب آنها میشود.
آن چه مسلم است فروش رمان اوگن روگه به لطف این جایزه به بیش از سه برابر افزایش یافت که این رقم بیشتر از حد متوسط است. این در حالی است که کتابهایی وجود داشتهاند که بدون دریافت این جایزه حدود پنج هزار جلد فروش کردهاند ولي نکته اینجاست که جایزه کتاب آلمان تنها برای انتشارات ناشر موفقیت به همراه ندارد بلکه تاثیرگذارترین جایزه برای یک کتاب خاص در تمام حوزه آلمانی زبان است.
اما همه شخصیت های ادبی اهدای این جایزه را یک ایده خوب نمیدانند؛ از جمله دانیل کلمان نویسنده پرفروش آلمانی به شدت به انتقاد از این جایزه پرداخته است. او در متنی که در سال 2008 برای نشریه «فرانکفورتر الگماینه زونتاگز سایتونگ» نوشت، خواستار لغو اهدای این جایزه شد. کلمان نوشته بود: مراحل مختلف اهدای این جایزه برای نویسندگان تحقیرآمیز و مایه نگرانی و افسردگی است. هنر به هیچ وجه به ورزش شباهت ندارد. یک چنین جار و جنجالی ممکن است که گردش مالی کتابفروشیها را افزایش بدهد ولی برای ادبیات مایه تاسف است...
ولي اتحادیه بورس ناشران و کتابفروشان آلمان به دفاع از نمایشی بودن و مهیج بودن روند این رقابت میپردازد. به گفته کلاودیا پل سخنگوی این اتحادیه، انتخاب مرحله به مرحله هیات داوران اقدامی است که موفق از کار درآمده است. این کار نه تنها یک اثر برنده را در مرکز توجه قرار میدهد بلکه توجه مردم را به سوی تعداد بسیار زیادی کتابهای تازه منتشر شده معطوف میکند. به علاوه به این ترتیب کار داوران نیز کاملا شفاف میشود. در غیر این صورت هیچ نویسندهای مجبور نبود در روز پیش از آغاز نمایشگاه بین المللی کتاب فرانکفورت به خانه ادبیات فرانکفورت بیاید.
از دیگر مخالفان این جایزه الکه هایدنرایش منتقد و ویلهلم گناتسینو نویسنده هستند. آنها از این مساله ناراحت هستند که ادبیات همچون یک مسابقه ورزشی به نمایش کشیده میشود.
از نظر کلاوس رایشرت رییس آکادمی زبان و ادبیات آلمان نیز اهدای این جایزه فقط و فقط یک رویداد رسانهای محض است. آکادمی زبان و ادبیات آلمان در حالی این موضع را اتخاذ کرده که خودش اهدا کننده جایزه گئورگ بوشنر است اما این جایزه و جایزه کتاب آلمان کاملا با هم متفاوتند زیرا جایزه کتاب آلمان از سوی هیات داوری که اعضای آن هر سال تغییر میکند به بهترین آثار تازه منتشر شده هر سال و گاه نخستین اثر یک نویسنده اهدا میشود. حال آن که جایزه بوشنر را یک نویسنده برای مجموع فعالیتهای ادبی در طول یک عمر دریافت میکند.
رایشرت در این زمینه افزود: جایزه کتاب آلمان تبدیل به جایزهای برای نویسندگان جوان شده است. به این ترتیب دیگر نام نویسندگان بزرگ در عرصه ادبی مطرح نمیشود. رایشرت نحوه برگزاری این رقابت را آنقدرها بد نمیداند و لی به عقیده او چنین رقابتی را نباید تا این حد جدی گرفت.
نظر شما