عبدی در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، قیام مشروطه‌خواهی در اوایل قرن بیستم را راهنما و الگوی بسیاری از انقلاب‌ها و شورش‌های مردمی جهان دانست و اظهار کرد: انقلاب مشروطه از تاثیرگذارترین حرکت‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی مردم ایران و سرآغاز تحولات بسیاری در ایران بود.
وی مشروطه را انقلاب مردم ایران برای حاکمیت قانون و نشر و بسط آزادی سخن دانست و افزود: وقتی سخن از مشروطه می‌شود، از میان تمامی استا‌ن‌های ایران، تمامی نگاه‌ها متوجه آذربایجان و پایداری مردم آن به رهبری «ستارخان» و «باقرخان» شده و نقش مناطق دیگر ایران در به ثمر رسیدن این انقلاب مردمی کمرنگ جلوه داده می‌شود در حالی که اگر قوای مجاهد گیلانی و عشایر بختیاری در حمله به تهران که منجر به خلع محمدعلی شاه از سلطنت شد، نبودند، قیام تبریز نیز در یورش قوای دولتی سرکوب می‌شد.
عبدی در بیان انگیزه خود از نگارش کتاب «گیلان، از مشروطه تا آغاز پهلوی» اظهار کرد: اگرچه پیش از این، کتاب «گیلان در جنبش مشروطیت» نوشته ابراهیم فخرایی منتشر شده و در دیگر کتاب‌های تاریخ مشروطیت نیز از فعالیت و جانبازی مجاهدان گیلانی سخن به میان آمده است اما متاسفانه به طور کلی در کتاب‌های تاریخی درباره انقلاب مشروطه، کمتر از گیلان سخن رفته و نقش گيلانيان به دست فراموشي سپرده شده است.
وی با اشاره به اهمیت پرداختن به نقش مجاهدان گیلانی در انقلاب مشروطه در کتاب‌های تاریخ مشروطه ادامه داد: هدف این کتاب کوچک نشان دادن نقش سایر مشروطه‌خواهان و مجاهدان، به ویژه مجاهدان آذربایجان به رهبری ستارخان (سردار ملی) و باقرخان (سالار ملی) نیست اما نباید فراموش کرد که وقتی مجاهدان آذربایجانی از شدت محاصره و سختی به شهبندری عثمانی پناه برده بودند، مجاهدان گیلانی همراه با بختیاری‌ها عازم فتح پایتخت بودند.
نویسنده «گیلان، از مشروطه تا آغاز پهلوی» با اشاره به ایجاد «کمیته ستار» در گیلان توسط میرزا کریم‌خان رشتی در بحبوحه مبارزات آزادیخواهانه گیلانیان افزود: میرزا کریم‌خان رشتی این کار را با هدف متمرکز کردن تمامی انجمن‌های آزادیخواهانه در یکجا انجام داد. این کمیته کاملا سرّی بود و از آزادیخواهان سرشناس گیلان تشکیل می‌شد.
عبدی در ادامه با انتقاد از بی‌توجهی مسوولان گیلان به این مکان گفت: متاسفانه برخی مسوولان در حفظ و نگهداری کمیته ستار کوتاهی کردند به طوری که این یادگار دوران مشروطه در گیلان، ابتدا به مدرسه تبدیل شد و پس از آن تخریب و به جای آن یک آپارتمان ساخته شد!
این پژوهشگر درباره کتاب «گیلان، از مشروطه تا آغاز پهلوی» گفت: اين کتاب نقش گیلان را در نهضت مشروطه از نظر اجتماعی، فرهنگی و سیاسی بررسی می‌کند؛ موضوعی که در سال‌های اخیر به دست فراموشی سپرده شده است.
عبدی ادامه داد: این کتاب شامل 6 فصل است که نخستین فصل آن با عنوان «نگاهی به اوضاع سیاسی اجتماعی گیلان پیش از مشروطیت» به مباحثی از جمله گیلان در آغاز مشروطیت، واکنش گیلانیان در مقابل استبداد صغیر، حرکت اجتماعی علیه اربابان و ملاکان، اثرات جنگ جهاني اول بر گيلان و نگاهی به جنبش جنگل می‌پردازد.
این نویسنده ادامه داد: کتاب در فصل دوم و سوم به مطبوعات گیلان از مشروطيت تا آغاز پهلوي و نقش فرهنگی آنها می‌پردازد. تاثیر مشروطیت بر گسترش مطبوعات، برقراری مشروطیت و شکوفایی مطبوعات در گیلان، روزنامه‌های مخفی (خبرنامه‌ها و شب‌نامه‌ها)، نقش جنبش جنگل در گسترش مطبوعات آزاد، ظهور مطبوعات مردمی در گیلان از جمله «نسیم شمال»، «خیرالکلام»، «ساحل نجات»، «جنگل» و مشروطیت و تاثیر آن بر ادبیات، از جمله مباحث این دو فصل است.
وی افزود: در فصل چهارم کتاب، تعلیم و تربیت در گیلان دوره مشروطیت بررسي می‌شود و فصل پنجم نیز به فرهنگ عامه مردم گیلان از مشروطیت تا آغاز پهلوی می‌پردازد.
عبدی فصل ششم كتاب با عنوان «مشروطه گیلان در محاق فراموشی» را يكي از انگيزه‌هاي اصلي نگارش اين کتاب دانست و گفت: این فصل به سهم مردم گیلان در مشروطیت می‌پردازد و نقش فراموش شده گیلان در گفتارها و جستارهای مشروطه را بررسی می‌کند. یادداشت‌های سپهدار اعظم رشتی (نماینده مجلس، وزیر و نخست‌وزیر دوران قاجاریه) درباره مشروطیت از دیگر بخش‌های این فصل است.
چاپ نخست كتاب «گیلان، از مشروطـه تا آغاز پهلوی» همراه با عكس‌هايي از گیلان آن دوره، به كوشش حسن عبدی و غلامرضا هاتفی محمودآباد، با 108 صفحه در ماه‌های آینده توسط انتشارات عبدي منتشر خواهد شد.
شنبه ۱۴ مرداد ۱۳۹۱ - ۱۴:۲۷
نظر شما