خبرگزاري کتاب ايران(ايبنا)- ارايه خدمات کتابخانه‌اي در روستاها از طريق وسايل نقليه تا حدودي در برطرف کردن نيازهاي مطالعاتي ساکنان روستايي موفق بوده است.
در اين گزارش، سخنان مسوولان کتابخانه‌هاي استان‌هاي اردبيل، زنجان و همدان درباره برخي از مزايا و مشکلات کتابخانه سيار آورده شده است.
داريوش سفيدي، رييس اداره کتابخانه‌هاي شهرستان سرعين، در باره كتابخانه‌هاي سيار مي‌گويد: کتابخانه سيار با هدف ارايه خدمات کتابخانه‌اي به اهالي روستاهايي که در اطراف هم قرار دارند و فاصله ميان آن‌ها بسيار نيست، طراحي شده است. اين نوع کتابخانه نسبت به کتابخانه‌هاي شهري و مرکزي، هزينه و نيروي انساني کمتري نياز دارد اما مي‌تواند به مخاطبان بيشتري خدمات کتابخانه‌اي ارايه دهد.
قرار است همزمان با ايام دهه فجر براي ارايه بهتر خدمات کتابخانه‌اي به مخاطبان و علاقه‌مندان به کتاب در روستاهاي شهرستان سرعين، کتابخانه‌اي سيار در اين شهرستان راه‌اندازي شود و اين اميد وجود دارد تا با راه‌اندازي آن، مشكلات موجود بر سر راه بسط و گسترش كتابخواني در سرعين برطرف شود.
سفيدي هم ضمن تاييد اين موضوع مي‌گويد: براي راه‌اندازي کتابخانه سيار در روستاهاي سرعين مشکل مسافت زياد روستاها نسبت به يکديگر را نداريم، مشكلي كه در بسياري از استان‌ها و شهرستان‌ها وجود دارد. روستاهاي سرعين با مسافت کم در نزديکي يکديگر قرار دارند. به عنوان مثال، روستاي آلوارس دورترين روستا به شهر سرعين است که تنها 20 کيلومتر با مرکز شهرستان سرعين فاصله دارد.
وي با اشاره به مقرون به صرفه بودن کتابخانه سيار مي‌گويد: يک کتابخانه سيار با بودجه‌اي معادل 500 ميليون ريال فعاليت خود را آغاز مي‌کند، در حالي که احداث يک کتابخانه با توجه به شرايط و ضوابط نهاد کتابخانه‌هاي عمومي کشور، علاوه بر تهيه زمين مناسب، نيازمند نيروهاي انساني آموزش ديده و تجهيزات استاندارد است که براي احداث اين نوع کتابخانه دست‌کم، دو ميليارد ريال بايد هزينه شود.
فاضل عبادي، مديرکل کتابخانه‌هاي عمومي استان همدان هم با بيان اين‌که مي‌توان تنها با يک پنجم هزينه احداث ساختمان يک کتابخانه، کتابخانه‌اي سيار راه‌اندازي کرد، اظهار مي‌كند: در روستاهايي که جمعيت‌شان زير هزار و 500 نفر است و از کتاب و کتابخانه کمتر استقبال مي‌شود، بايد از کتابخانه سيار بهره جست، چرا که اين نوع کتابخانه از نظر تعداد کارمندان، تجهيزات و امکانات مقرون به صرفه است.
سوالي که ممكن است پيش بيايد اين است كه در حالي كه بارش برف و باران در روستاها، معمولا منجر به مسدود شدن خيابان‌ها و معابر مي‌شود، آيا خدمات‌رساني توسط كتابخانه سيار با مشكل روبه‌رو مي‌شود يا نه.
رييس اداره کتابخانه‌هاي شهرستان سرعين در اين باره معتقد است: اکنون مثل ساليان بسيار دور شاهد نقص امکانات و گرفتگي گذرگاه‌ها نيستيم و در روستاهاي شهرستان سرعين اگر برف يا باران شديد ببارد، تنها براي يک روز معابر و خيابان‌ها غيرقابل استفاده مي‌شوند و اين مشکل به عملكرد کتابخانه سيار آسيبي وارد نمي‌كند.
عبادي، مديرکل کتابخانه‌هاي عمومي استان همدان نيز راه‌اندازي و بهره‌برداري از کتابخانه سيار را بسيار مفيد مي‌داند و بيان مي‌كند: معابر و خيابان‌هاي هر استان با استان ديگر و حتي هر منطقه با منطقه ديگر تفاوت دارند. در استان همدان گذرگاه‌هاي صعب‌العبور و قابل مسدود بسيار کم است و تنها زماني که برف ببارد، ممکن است تنها يک روز مسدود شوند.
كتابخانه‌هاي سيار هم براي ارايه خدمت نيازمند شرايط متعددي‌اند، ازجمله جاده‌هايي مطمئن و قابل عبور. در حالي كه نخستين کتابخانه سيار شمال غرب کشور در استان زنجان و در بخش مرکزي ماهنشان خدمت‌رساني را آغاز كرد اما در استان زنجان هم بخشي وجود دارد كه امكان ارايه خدمات كتابخانه‌اي توسط كتابخانه سيار در آن وجود ندارد.
ولي اميري، رييس اداره کتابخانه‌هاي عمومي شهرستان ماهنشان استان زنجان، در اين‌باره مي‌گويد: در بخش انگوران نمي‌توان به راحتي خدمات کتابخانه سيار را ارايه داد زيرا هنگام بارش باران، رفت و آمد به اين منطقه امکان‌پذير نيست. تنها زماني که دهيار اين بخش اعلام آمادگي کند و هوا باراني نباشد، ساکنان روستاي انگوران مي‌توانند از منابع مکتوب کتابخانه سيار بهره‌مند شوند.
وي مي‌افزايد: در سال جديد تعداد اعضاي کتابخانه سيار اين منطقه نسبت به سال گذشته بسيار کم شده و اکنون 300 نفر عضوند، زيرا در فصل بهار به‌دليل بارش‌هاي بهاري کمتر توانسته‌ايم به اين محدوده کتاب‌رساني کنيم.
سوال ديگر درباره بهره بردن از كتابخانه سيار اين است كه هزينه‌هاي استهلاک خودرو و بيمه شخص ثالث وسيله نقليه از کجا بايد تامين شود و آيا وجود اين هزينه‌ها از معايب اين نوع کتابخانه است؟!
رييس اداره کتابخانه‌هاي عمومي شهرستان ماهنشان استان زنجان در اين باره مي‌گويد: اين هزينه‌ها بايد از سهم نيم درصد کتابخانه‌ها از درآمد شهرداري تامين شوند. سهم نيم درصد در حوزه‌هاي تجهيزات و احداث کتابخانه‌ها و کتابخانه سيار مصرف مي‌شود، اگرچه اغلب شهرداري‌ها اين سهم را هم در زمان مقرر به مسوولان کتابخانه‌ها ارايه نمي‌دهند!
اميري با ارايه پيشنهاد تامين هزينه‌هاي کتابخانه سيار از بودجه دهياري‌ها اظهار مي‌كند: سهم نيم درصد کتابخانه‌ها از درآمد شهرداري تنها براي هزينه‌هاي روزانه کتابخانه مناسب است، در حالي كه براي راه‌اندازي و بهره‌برداري از کتابخانه سيار بايد دست‌کم سهم نيم درصد کتابخانه‌ها از درآمد شهرداري به چهار درصد افزايش يابد.
داريوش سفيدي، رييس اداره کتابخانه‌هاي شهرستان سرعين در اين‌باره معتقد است: وسيله نقليه کتابخانه سيار مانند ساير کتابخانه‌هاي عمومي، استاندارد، مرکزي، شهري و روستايي نيازمند بيمه است. گرفتن سهم نيم درصد کتابخانه‌ها از درآمد شهرداري هم بسيار سخت است و معمولا شهرداري‌ها اعتبار مالي را کامل به کتابخانه‌ها ارايه نمي‌دهند. در مجموع، هزينه راه‌اندازي کتابخانه سيار از احداث کتابخانه بسيار کمتر است.
رييس اداره کتابخانه‌هاي عمومي شهرستان ماهنشان استان زنجان نيز با بيان اين‌که كتابخانه عمومي سيار ماهنشان نخستین «كتاب‌رسان» سيار روستايي نهاد كتابخانه‌هاي عمومي كشور در شمال غرب ايران است كه از 15 دي‌ماه سال 1387 در شهرستان ماهنشان خدمات کتابخانه‌اي را ارايه مي‌كند، مي‌گويد: با توجه به نبود نيروي متخصص براي اين كتابخانه، كاركنان كتابخانه عمومي شهيد رجائي ماهنشان، آن را اداره مي‌کنند. ما مي‌کوشيم با جذب نيروي متخصص كتابدار در کتابخانه سيار، علاوه بر ارایه خدمات كتابداري در روستاهاي بخش مركزي ماهنشان، نيازهاي ساکنان روستاهاي بخش انگوران را هم برطرف کنيم.
سه‌شنبه ۱۶ خرداد ۱۳۹۱ - ۱۴:۴۱
نظر شما