به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، به نقل از ستاد خبري سراي اهل قلم بيست و پنجمين نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران، نشست بررسی وضعیت «توزیع كتاب‌هاي كودك و نوجوان» در سرای کارنامه نشر برگزار شد.
مجید راستی، نویسنده کتاب‌های كودك و نوجوان؛ محمدرضا توكل‌صديق مدير انتشارات صابرين و عضو انجمن فرهنگي ناشران كودك و نوجوان، محمدتقي حق‌بين، مدير انتشارات «كتاب يك» و حبیب‌الله حبیبی فهیم، نماینده «باغ کتاب» كارشناساني بودند كه درباره اين موضوع به بحث و گفت‌وگو نشستند.
در ابتدای نشست توکل‌صدیق توزیع کتاب را مشکل تمام قسمت‌های صنعت نشر دانست و گفت: البته توزیع کتاب‌های کودک مشکلات و محدودیت‌های مضاعفی دارد؛ کتاب کودک را به دلیل ضخامت کمتر نمی‌توان در عطف نمایش داد بلکه باید در سطح نمایش داده شود؛ کتاب‌های کودک از قطع بزرگ‌تری مثل قطع رحلی برخوردارند و بنابراین کتابفروشی‌های ما که از محدودیت فضا رنج می‌برند نمی‌توانند کتاب کودک را نمایش دهند و با توجه به ارزان بودن آنها اگر ویترینشان را به نمایش آنها اختصاص دهند صرفه اقتصادی چندانی برایشان به همراه ندارد و کتابفروش ترجیح می‌دهد کتاب‌های نفیس و گران‌قیمت خود را در ویترین قرار دهد.
عضو انجمن فرهنگی ناشران کتاب کودک افزود: راه‌کارهایی که می‌تواند به توزیع کتاب کودک و نوجوان کمک کند، توسعه ویترین، ایجاد فضاهای بزرگ عرضه کتاب و ایجاد جاذبه‌های بصری برای جذب کودکان و نوجوانان است. بی‌توجهی به توزیع کتاب مشکلاتی را در حوزه تولید محتوای مناسب برای کودکان و نیز اقتصاد نشر به وجود می‌آورد.
توکل درباره تاثیر توزیع کتاب بر تولید محتوا اظهار کرد: وقتی کتاب کودک و نوجوان به خوبی فروش نرود، ناشر به دنبال انتشار کارهای اصیل و فاخر نمی‌رود و کتاب‌های خارجی را برای چاپ انتخاب می‌کند که به تصویرگری نیاز ندارند و با یک ترجمه ساده قابل انتشارند.
وی ایجاد شهر کتاب و برنامه‌ریزی برای ساخت باغ کتاب را یکی از اقدامات مثبت شهرداری تهران عنوان کرد و از سایر کارشناسان حاضر در نشست خواست درباره مشکلات این حوزه و تاثیر پروژه‌هایی مانند باغ کتاب بر توزیع کتاب‌های کودک و نوجوان سخن بگویند.
راستی با بیان اینکه حرف‌های زیادی در زمینه مشکلات توزیع کتاب‌های کودک و نوجوان زده شده، از مسوولان خواست گام‌های مثبتی در جهت عملی کردن نظریات بردارند. وی افزود: یک نویسنده ادبیات کودک اگر بخواهد زندگی‌اش را از راه نوشتن بگذراند باید حتماً ماهی 2 کتاب بنویسد.
این نویسنده از رشد 2 برابری جمعیت کشور سخن گفت و این پرسش را طرح کرد که آیا هم‌گام با این رشد، تعداد کتابفروشی‌های کشور و شمارگان کتاب هم دو برابر شده است؟
وي درباره توزیع کتاب گفت: باید مراکز ارایه کتاب بیش از اندازه باشد. این به آن معنا نیست که حتماً کتابفروشی داشته باشیم اگر کتابخانه هم به تعداد کافی وجود داشته باشد ناشر متضرر نمی‌شود.
نویسنده «این سر دنیا، آن سر دنیا» ادامه داد: سال گذشته آقای رییس جمهور در بیست و چهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران گفتند که شمارگان کتاب باید به یک میلیون برسد اما امسال هیچ تغییری در شمارگان کتاب به‌وجود نیامده است. در حقیقت بستر چنین تغییراتی باید فراهم شود. ما در تهران 1500 تا 2 هزار مدرسه داریم با این حال شمارگان برخی از کتاب‌های کودک در حد 1500 جلد است. من معتقدم شمارگان کتاب کودک در ایران مثل یک لطیفه است و اگر کمی کمتر شود مشکل توزیع خودبه خود حل می‌شود.
وی انگیزه نویسندگان ادبیات کودک را خواسته‌های فردیشان دانست و اظهار کرد: نویسنده‌ها به سهم خودشان تلاش می‌کنند، اما باید شرایط بیرونی به گونه‌ای باشد که بتوانند کار را عمیق انجام دهند. برای دستیابی به چنین شرایطی باید به جایی برسیم که نویسنده‌ها 30-20 درصد از قیمت کتاب را دریافت کنند یعنی قیمت فکر و اندیشه آنها بیشتر از بهایی باشد که ناشر برای کاغذ و مقوا صرف می‌کند. در عین حال ناشر هم باید به اندازه‌ای حمایت شود که قیمت کتاب هزینه‌هایش را جبران کند.
در بخش دیگری از این نشست، نماینده «باغ کتاب»، نسبت تعداد ناشران به کتابفروشی‌ها را ناکافی دانست و توضیح داد: در کشورهای اروپایی، آمریکایی و حتی کشورهای همسایه نسبت کتابفروشی به ناشر سه به یک و در کشور ما معکوس است و همین باعث می‌شود سطح تماس مردم با کتاب کم شود و در برخی از شهرستان‌ها دو یا سه کتابفروشی بیشتر وجود نداشته باشد.
حبیبی درباره فعالیت‌های بخش کودک و نوجوان«باغ کتاب» توضیح داد: این بخش بیش از یک چهارم فضای کلی باغ کتاب را به خود اختصاص داده است. تقسیم‌بندی فضای این بخش نیز بر اساس رده‌های سنی مختلف کودک و نوجوان انجام شده و تنها فعالیت آن فروش کتاب نیست و فعالیت‌هایی ديگري نيز مثل بازی، کارگاه و عرضه محصولات الکترونیک در آن در نظر گرفته شده. باغ کتاب در حقیقت یک ابرفروشگاه(هایپر مارکت) فرهنگی است.
حق‌بین، دیگر سخنران این نشست درباره سابقه توزیع کتاب‌های کودک در ایران گفت: انتشار کتاب کودک در ایران از دهه 50 آغاز شد و شاید به خاطر این شکل‌گیری دیرهنگام وضعیت توزیع آن نامناسب‌تر است و ویترین ندارد. البته در همان آغاز بازار کتاب تهران و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان توزيع كتاب را برعهده داشتند و در سال‌های نخست پس از انقلاب اسلامی نیز جهاد سازندگی توزیع کتاب را در برنامه کاری‌اش قرار داد. برپایی نمایشگاه‌های استانی نیز از دیگر راه‌کارهای توزیع کتاب بود که انجمن اجرای آن را برعهده داشت؛ ما حتی در کارخانه‌ها هم وارد شدیم و دیدیم که کارگرها هم که جزء اقشار ضعیف جامعه‌اند برای فرزندانشان کتاب تهیه می‌کنند.
مدیر نشر «کتاب یک» با بیان موفق بودن توزیع کتاب‌های بازاری کودک و نوجوان، درباره دلیل موفقیت این آثار در بازار کتاب اظهار کرد: کتاب‌های بازاری خوب عمل می‌کنند و صدا و سیما هم در خدمت آنان است و کارتون‌های مرتبط با آنها را پخش می‌کند در حالی‌که می‌تواند چهره‌های مشهور ادبیات کودک کشورمان را به کودکان معرفی کند؛ چنین کاری تاثیر بسیار مثبتی بر میزان فروش کتاب دارد.
وی درباره انگیزه انجمن فرهنگی ناشران کودک و نوجوان از وارد شدن به پروژه «باغ کتاب» توضیح داد: ما با هدف توزیع مناسب کتاب کودک وارد این پروژه شدیم و با برپایی بیش از 60 جلسه پروژه‌های مشابه سایر کشورها را بررسی کردیم و در اختیار مسوولان طرح «باغ کتاب» قرار دادیم. آقای رحماندوست هم که مشاور این طرح بودند بر اجرای طرح‌های ما پافشاری کردند و به همین دلیل یک چهارم فضای باغ به عرضه کتاب‌های کودک اختصاص یافت.
حق بين در ادامه، برنامه‌های جزئی بخش کودک و نوجوان «باغ کتاب» مانند برگزاری کارگاه‌های مختلف مرتبط به کتاب، بلندخوانی و جمع‌خوانی، غرفه‌های بازی‌های کامپیوتری و شکل‌گیری باشگاه کتاب را برشمرد و توضیحاتی درباره هر یک از این برنامه‌ها ارایه کرد.
راستی در بخش پایانی جلسه اظهار امیدواری کرد که طرح‌هایی مانند «باغ کتاب» در سراسر کشور اجرا شود. وی دراین‌باره گفت: امیدوارم «باغ کتاب» آن‌قدر بزرگ و وسیع شود که نصیبش به همه ایران برسد و این‌طور نباشد که 20 سال دیگر بگوییم تهران اروپاست و ایران آسیا.
این نویسنده راه‌اندازی ساعت کتابخوانی در مدارس کشور و اختصاص مکانی به عنوان پاتوق نویسندگان عرصه کودک و نوجوان را دیگر راه‌های توسعه فرهنگ کتابخوانی و کمک به توزیع کتاب کودک در کشور دانست و اظهار امیدواری کرد با کمک مسوولان فرهنگی مشکلات این حوزه حل شود.
اين نشست 16 اردیبهشت از ساعت 16 تا 17:40 در سرای کارنامه نشر بیست و پنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب ایران برپا شد.
نظر شما