به گزارش خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا)، اگرچه كتاب، رسانه‌اي ديرآشناست اما به خاطر نقش مهمي كه در ارتقاي دانش و فرهنگ جامعه دارد، رسانه‌هاي ديگر نيز همواره به شكل‌هاي مختلف به آن پرداخته‌اند.
راديو ورزش يكي از شبكه‌هاي راديويي صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران است كه در هياهوي مسابقات ورزشي و جنجال‌هاي حاشيه‌هاي خبرساز و هيجاني، بخش اندك اما اثرگذاري را نيز به رسانه محبوب و محجوب «كتاب» اختصاص داده است. برنامههاي «كتابي كه براي شما مي‌خوانيم» و «يك شب، يك كتاب» عنوان اين برنامه‌هاست كه به صورت روزانه از شبكه راديويي ورزش پخش مي‌شوند.
عبادالله رضايي، تهيه‌كننده اين برنامه‌ها است و در معرفي آنها مي‌گويد: در برنامه «كتابي كه براي شما مي‌خوانيم» از ابتدا تا انتهاي يك كتاب، طي برنامههاي متعدد و متوالي براي شنوندگان خوانده مي‌شود و به اين ترتيب ممكن است خواندن يك كتاب براي شنوندگان، بيش از يك ماه طول بكشد. برنامه «يك شب، يك كتاب» نيز به معرفي كتاب‌هاي حوزه ورزش اختصاص دارد و در آن علاوه بر معرفي، بخش‌هاي گزيده‌اي از كتاب براي مخاطبان خوانده مي‌شود.
اين تهيه كننده هدف از تهيه و راه‌اندازي برنامه‌هايي با محوريت كتاب در راديو را ترغيب مخاطبان به مطالعه و معرفي كتاب‌هاي حوزه ورزش عنوان ميكند و مي‌گويد: اين كتاب‌ها به سهم خود در ايجاد انگيزه مطالعه موثر خواهند بود.
چنان‌كه رضايي مي‌گويد سابقه اين برنامه‌ها در راديو ورزش به حدود هشت سال مي‌رسد. وي بازخوردها و استقبال مخاطبان و شنوندگان راديو ورزش از اين برنامه‌ها را مطلوب ارزيابي ميكند و مي‌گويد: شنوندگان با توجه به علايق و نيازهايشان، كتاب‌هايي را براي معرفي و خواندن در برنامه‌ها پيشنهاد مي‌دهند يا زمينه‌هايي را كه علاقه‌مندند كتابي در آن حوزه معرفي شود، بيان مي‌كنند.
از رضايي درباره معيار گزينش كتاب‌ها براي معرفي يا خواندن در اين برنامه‌ها مي‌پرسيم، وي علاوه بر اين‌كه به پاسخ‌هاي قبلي خود، يعني علاقه‌مندي و اعلام نياز مخاطبان ارجاع مي‌دهد اضافه ميكند: گاهي نيز كتاب‌ها با توجه به مناسبت روز انتخاب مي‌شوند. به عنوان مثال با توجه به اين‌كه در آستانه برگزاري المپيك لندن قرار داريم، مدتي است كه در برنامه «كتابي كه براي شما مي‌خوانيم» در حال خواندن كتاب «بازي‌هاي المپيك، از آغاز تا امروز» نوشته عطاءلله به‌منش هستيم.
وي معتقد است هر رسانه‌اي و از جمله راديو ميتواند در ايجاد و اشاعه فرهنگ كتابخواني موثر باشد. وي مي‌گويد: مي‌دانيم كه آمار مطالعه در كشور ما مطلوب نيست و در راستاي ايجاد زيرساخت‌ها و بسترهاي فرهنگ مطالعه، هر رسانه‌اي ميتواند تعيين‌كننده باشد.
عكس‌العمل‌ها، بازخورد و اظهار نظرهاي مخاطبان درباره يك رسانه همواره در افزايش كمي و كيفي آن موثر بوده و اين، مساله غير قابل انكاري است و رضايي نيز اين مساله را در رابطه با برنامههاي مربوط با كتاب در راديو ورزش تاييد ميكند.
جهانگير چَراتي، نويسنده و مترجم كتاب‌هاي ورزشي، نويسنده و گوينده برنامه «يك شب، يك كتاب» است؛ برنامه‌اي 15 دقيقه‌اي كه هر بامداد، كتابي در حوزه ورزش را به شنوندگان راديو ورزش معرفي ميكند.
از او درباره ملزومات نويسندگي براي يك برنامه مربوط به كتاب، آن هم براي رسانه‌اي صرفا شنيداري سوال مي‌كنم، چراتي مي‌گويد: اساسا فردي كه اقدام به معرفي كتاب در هر رسانه‌اي ميكند بايد بر حوزه خود مسلط باشد، يعني بازار كتاب را بشناسد، مطالعه مستمر داشته باشد و به‌ويژه با حوزه تخصصي خود آشنايي داشته باشد، زيرا در غير اين صورت كار ارايه شده از وي كار مطلوب و قابل استنادي نخواهد بود.
چراتي در بيان معيارهاي گزينش كتاب‌هاي معرفي شده در اين برنامه اظهار ميكند: عرصه كتاب‌هاي ورزشي در مقايسه با كتاب‌هاي حوزه‌هاي ديگر، انتشار و عرضه محدودي دارند و چون برنامه «يك شب، يك كتاب» هر شب پخش مي‌شود، علاوه بر كتاب‌هاي به‌روز و جديد، كتاب‌هاي ارزشمند چاپ قديم را نيز به مخاطبان خود معرفي ميكند.
وي كه كتاب ترجمه «طب ورزش» را در كارنامه دارد، استقبال نكردن ناشران و مردم از كتاب‌هاي ورزشي را يكي از مشكلات بارز موجود در اين حوزه مي‌داند و معتقد است در حوزه ورزش ناشران بيشتر علاقه‌مند به چاپ كتاب‌هاي درسي‌اند و بازار خود را دارند زيرا نمي‌خواهند ضرر مالي كنند! البته به طور كلي اهالي ورزش و ورزشكاران ما چندان با كتاب سر و كار ندارند!
اين نويسنده و مترجم كتاب‌هاي ورزشي، در ادامه به بيوگرافي‌نويسي ورزشكاران به عنوان عاملي كه ميتواند بازار كتاب‌ها و كتابخوانان ورزشي را رونق دهد اشاره ميكند و مي‌گويد: در اروپا بيوگرافي‌نويسي يا چاپ زندگينامه ورزشكاران و پيشكسوتان در قالب كتاب، بسيار رايج و اين كتاب‌ها جزو پرفروش‌ها هستند. زندگينامه‌ها و بيوگرافي‌ها با توسل به جاذبه‌هاي داستاني مي‌توانند در جذب مخاطب بسيار موثر باشند و در ايران هم مي‌توان با روي آوردن به اين حوزه عرصه كتاب‌هاي ورزشي را رونق داد اما در كشورمان توجهي به اين مساله نمي‌شود زيرا افراد از روايت كردن زندگي خود هراس دارند يا آن را «شخصي» مي‌دانند و تنها پس از مرگ افراد مي‌توان به سراغ زندگي شخصي آنها رفت!
مولف «از طلا تا فوتبال» در پاسخ به سوال «با توجه به همين فقر منابع ورزشي كه از آن سخن گفتيد، برنامه شما چطور ميتواند مخاطب خود را جذب و حفظ كند؟» مي‌گويد: اگرچه كتاب‌هايي در حوزه ورزش كه براي خواندن در راديو جذاب باشند، بسيار كم‌اند اما نويسندگي براي راديو نيز فنون خاصي دارد و در اين نويسندگي، انتخاب جمله‌ها بايد به گونه‌اي باشد كه مخاطب خسته نشود.
«بازار كتاب‌هاي ورزشي چندان رونق ندارد»، «ورزشي‌ها با كتاب بيگانه‌اند» و ... جملاتي هستند كه چراتي با بيان آنها به دغدغه‌هايش درباره كتاب‌هاي ورزشي اشاره ميكند و وقتي از او درباره امكان تلنگر زدن برنامه‌اش به اين بازار بي‌رونق پرسيده مي‌شود، مي‌گويد: تاثيرگذاري بر اين روند كار بسيار دشواري است زيرا هم ناشران و هم مردم، نسبت به اين حوزه نامهربان‌اند. درخواست من از سازمان تربيت بدني و فدراسيون‌هاي ورزشي اين است كه در اين راستا اقدامات موثر داشته باشند، يعني كتابخانه‌هايشان پوياتر باشد، ورزشكاران را به سمت مطالعه سوق دهند و با همكاري هم و در يك كار جمعي به عرصه كتاب بپردازند. كتابخانه‌هاي مدارس هم بايد توجه ويژه‌اي به اين امر داشته باشند.
سه‌شنبه ۲۹ فروردین ۱۳۹۱ - ۱۱:۴۷
نظر شما