به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، آیین افتتاحیه همایش یک روزه، نشانه‌شناسی و ادبیات، دومین همایش ملی نقد ادبی در ایران صبح امروز ۱۱ اسفند ماه،با حضور استادان، دانشجویان و علاقه‌مندان این رشته در سالن علامه‌جعفری دانشکده علوم‌انسانی دانشگاه تربیت مدرس برگزار شد.
در آغاز این همایش دکتر محمود فتوحی، رییس انجمن علمی نقد ادبی گفت: دومین همایش ملی نقد ادبی در ایران در راستای بند پنجم از اساسنامه اولین همایش نقد ادبی در مشهد است که در آن پیشنهاد شده بود برای تقویت مطالعات بین رشته‌ای برای پیوندهای استوار میان ادبیات و دیگر رشته‌ها اهتمام جدی صورت گیرد.
وی افزود: امیدواریم با این همایش که با تلاش‌های بسیار دکتر حمیدرضا شعیری، دبیر علمی همایش، به سرانجام رسیده است، بند پنجم این اساسنامه بیش از پیش عملی شود، چرا که در دوره حاضر علم نشانه‌شناسی جایگاه بسیار والایی دارد.
فتوحی سپس به برنامه علمی این همایش اشاره کرد و گفت: در این همایش یک روزه سهم و نقش نشانه‌شناسی را در مطالعات و نقد ادبی ارزیابی خواهیم کرد. برای خوانش‌های تخصصی از متون ما نیاز به ابزارهای جدی و روشمند داریم و نشانه‌شناسی یکی از دانش‌های روشمند است که به مدد آن ادبیات به مطالعه گرفته می‌شود. امروزه در عصری ایستاده‌ایم که مطالعات و خوانش انتقادی فرهنگ به صورت یک نیاز جدی مطرح است و بدون نشانه‌شناسی نقدها (بخصوص نقد ادبی) ناکام می‌مانند.
رییس انجمن علمی نقد ادبی در انتها از تمامی زبان‌شناسان، جامعه‌شناسان، خبرگان علوم روانشناسی و فلسه دعوت کرد تا در همایش‌های آینده با ارایه مقالات خود، در راستای مطالعات بین‌رشته‌ای، در اعتلای جریان نقد ادبی در ایران سهیم باشند.
در ادامه پیام دکتر حمید شاه‌آبادی معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی خطاب به این همایش توسط یکی از مسوولان برگزاری قرائت شد و سپس دکتر حمیدرضا شعیری دبیر علمی همایش سخنرانی خود را آغاز کرد. شعیری گفت: نشانه‌شناسی در دهه اخیر قدم‌های مناسبی را آغاز کرد و امروزه ما در جایگاهی قرار داریم که بر اساس آن می‌توانیم هم در حوزه نظریه و هم در حوزه تحلیل متون صاحب سبک باشیم.
وی افزود: برای نشانه‌شناسی عموما سه سنت را در نظر می‌گیرند: الف) سنت سوسوری (اروپایی) است که او نشانه را روابط دال و مدلولی دانست. سوسور اولین کسی بود که آرزوی تحقق علمی را داشت که بتواند به مطالعه نشانه‌ها درون زندگی اجتماعی بپردازد. اما مدلول‌های سوسوری بسته هستند و قابلیت توسعه کمتری دارند. ب) سنت یلماسف است که او مباحث سوسور را ادامه دارد، اما پلان‌های زبانی را جایگزین سیستم دال و مدلولی کرد. ج) سنت پیرس (آمریکایی) است که تاثیرات عظیمی داشت و مدلول‌های این سنت قابلیت توسعه بسیاری دارند.
شعیری سپس با اعلام نظر خود درباره سنت چهارم گفت: من این سه سنت را کافی نمی‌دانم و ناچارم به سنت چهارمی اشاره کنم که منشا ساختگرایی است و در روسیه بوجود آمده است. این سنت از ابتدا بر پایه نقد ادبی شروع شد، یعنی نشانه‌شناسان روسیه از ابتدا با نقد ادبی شروع کردند. در نهایت «لوتمان» بحث نشانه‌شناسی فرهنگ را وارد مباحث نشانه‌شناسی کرد. این چهار سنت منشا شکل‌گیری نظریه‌ها و علم نشانه‌شناسی شدند.
دبیر علمی همایش در پایان سخنان خود گفت: ویژگی مهم نشانه‌شناسی در این است که علمی بین‌رشته‌ای است که به بررسی و تحلیل گفتمان‌ها در تحلیل‌های مختلف می‌پردازد. این علم جایگاه بسیاری هم در عرصه خوانش و هم در تولید متون ادبی دارد.
در ادامه آیین افتتاحیه این همایش سپس پیام ویدیویی تصویری «ایریو تاراستی» رییس انجمن جهانی سمیوتیک، خطاب به این همایش پخش شد و در انتها دکتر فرزان سجودی ترجمه آن را خواند. در بخشی از این پیام آمده است: ایرانی‌های عزیز و نشانه‌شناسان تبریکات بنده را از هلسینکی فنلاند بپذیرید. بنده به دلایلی نتوانستم در این همایش شرکت کنم، بنابراین پیامم را از طریق ویدیو خواهید شنید. برگزاری این همایش خبر مسرت‌بخشی برای جامعه بین‌المللی نشانه‌شناسی است. نشانه‌شناسی بیانگر اصالت ملت‌هاست و ایران محیط مساعدی برای مطالعات نشانه‌شناسی است چرا که اندیشه‌های شما پیشینه‌ای چون حافظ و ابن‌سینا را دارد. در ایران امروز به همت همکار بنده، دکتر شعیری، اتفاق بزرگی افتاده است، من امیدوارم که انجمن نشانه‌شناسی تهران و انجمن جهانی سمیوتیک و همینطور انجم نشانه‌شناسی فنلاند همکاری مناسبی را داشته باشند.
در انتهای آیین افتتاحیه این همایش نیز پیام علمی ژاک‌فونتنی، رییس دانشگاه لیموژ فرانسه و رییس افتخاری انجن علمی سمیوتیک فرانسه، خطاب به این همایش توسط حمیدرضا شعیری قرائت شد. فونتنی در این پیام با اشاره مختصر به علم نشانه‌شناسی بر اهمیت آن در نقد ادبی تاکید کرد.
همایش یک روزه نشانه‌شناسی ادبیات به همت انجمن علمی نقد ادبی ایران و گروه آموزش زبان فرانسه دانشگاه تربیت مدرس برگزار می‌شود.
پنجشنبه ۱۱ اسفند ۱۳۹۰ - ۱۴:۲۸
نظر شما