عليرضا رباني در گفت‌وگو با خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا)، گفت: ناشرانی که تمایل به گسترش عرضه آثار بومی خود در عرصه جهانی دارند ولي قادر به معرفی این آثار در دیگر کشورهای جهان و به زبان‌های دیگر نیستند، از قبل و با اطلاعات کافی از سلايق موجود در جهان، آثار برگزیده‌ خود را آماده، خلاصه‌ای از آن را به چند زبان زنده دنیا از جمله زبان انگلیسی ترجمه و به نحوی مناسب و با استانداردهای جهانی نشر، ارايه می‌كنند.

وي افزود: ناشرانی که علاقه‌مند به خرید رایت این آثار براي ترجمه به دیگر زبان‌ها و عرضه در سایر کشورها هستند، در نمایشگاه حضور دارند و به دنبال شناسایی و خرید این آثار‌ هستند؛ ارتباط این شرکت‌ها و عقد قراردادها حرکتی عظیم در عرضه بین‌المللی پدید می‌آورد که خود موجب تبادل فرهنگی در خور توجهی مي‌شود.

رباني با بيان اين‌كه توفیق آثار معرفی شده بستگی به نوع اثر انتخاب شده دارد، اظهار كرد: نحوه اطلاع‌رسانی، نحوه معرفی اثر، مخاطب شناسی، و نظایر آن نيز از جمله اين عوامل است که هر یک در جای خود قابل توضیح و تفصیل است.

وي تصريح كرد: بسیاری از کشورهای جهان از این فرصت به بهترین نحو بهره‌برداری مي‌كنند و آثار بومی خود را از طریق عقد قرارداد با ناشران سایر کشورها، به درون جوامع دیگر می‌برند، این اقدام، هم فرصت‌های اقتصادی قابل توجهی ایجاد می‌کند و هم بار فرهنگی موثری دارد.

رباني با اشاره به عدم فعاليت ناشران ایرانی در اين حوزه، يادآور شد: متاسفانه ناشران ايراني در این اقدام تقریبا فاقد جایگاه مشخصي هستند و تعدادی انگشت‌شمار از آن‌ها که از خلاقیت بیشتری برخوردارند و راه و روش کار با خارجی‌ها را بهتر از دیگران فراگرفته‌اند، در چند سال گذشته توانسته‌اند راهي هر چند باریک را در این جهان بزرگ باز کنند.

به گفته مديرمسوول انتشارات «غزال جوان»، واقعیت آن است که نپذیرفتن کنوانسیون برن از سوی ایران و قانونی نبودن کپی رایت یکی از مشکلات اساسی در راه ایجاد ارتباط با ناشران بین‌المللی است.

وي در بخش ديگر سخنان خود به عوامل بازدارنده براي حضور موثر ناشران ايراني در عرصه‌هاي بين‌المللي اشاره كرد، گفت: به نظر می‌رسد مشکلات فرهنگی، اجتماعی و اخلاق غیرحرفه‌ای موجود در صنف که منبعث از تفکر عقب مانده، محافظه کارانه و سوداگرانه است، بازدارنده‌ترین عامل در ایجاد و حفظ ارتباط با دنیای خارج باشد.

رباني يادآور شد: فقدان قانون کپی‌رایت در کشور ما برای سالیان متمادی از یکسو و روحیه بی‌توجهی به حقوق خود و دیگران که ناشی از تفکر بسته و بی‌ارتباط با محیط‌های اجتماعی است از سوی دیگر، موجب ایجاد فرهنگی در ناشران و مردم شده است که آن‌ها را از آنچه که در دنیای بیرون از مرزهای ایران می‌گذرد بسیار دور کرده است.

وي معقتد است، این روحیه را نه تنها در دنیای نشر که در بسیاری دیگر از فعالیت‌های اجتماعی و اقتصادی در جامعه می‌توان به وضوح مشاهده كرد.

رباني از بي‌برنامه‌گي به عنوان يكي از آفت‌هاي ناشران ايراني نام برد و افزود: بسیاری از ناشران به جای دغدغه کیفیت تولید و دید پویا براي تامین منافع بلند مدت یک شرکت انتشاراتی، به دنبال منافع کوتاه مدت، بهره‌گیری از امکانات مقطعی، و در یک کلام، روزمرگی گرفتار آمده‌اند.

به گفته وي، این افراد به جای توسعه نشر خود در داخل کشور و رقابت سالم با رقبای داخلی که می‌تواند منجر به افزایش ظرفیت‌های موجود و بهره‌وری بیشتر شود، یا با دل بستن به افزایش ارزش افزوده ملک‌های اداری و تجاری خود که به علت سیاست‌های نادرست فراهم آمده است به محافظه کاری و دور شدن از مسیر اصلی روی آورده‌اند و یا راه رقابت‌های ناسالم و زرنگی‌های کاسبکارانه به همکاران و یا مخاطبان را پیشه خود ساخته‌اند.

رباني تصريح كرد: در هر دو صورت، این دسته از همکاران تمایلی به حضور در بازارهای جهانی ندارند و احساس می‌کنند فعالیت را در حد کفایت در ایران انجام داده‌اند.

وي با بيان اين‌كه علاوه بر آن بسیاری از ناشران داخلی با چگونگی ارتباط با ناشران خارجی آگاه نیستند، ادامه داد: مناسبات داخلی که زاییده سیستم سنتی ارتباطات بسته و عموماً حضوری است، موجب شده است تا کمتر ناشری بتواند به راحتی با ناشر خارجی به صورت مکاتبه‌ای و یا از طریق e-mail ارتباط برقرار كند و منظور خود را به وضوح اعلام کند.

رباني از دانش اندک زبان‌های خارجی در بسیاری از ناشران داخلی به عنوان ديگر نقيصه موجود در اين حوزه نام برد و گفت: ضعف در انتقال مطلب به صورت نوشتاری از جمله نقیصه‌های جدی در جامعه ماست، همچنین عدم کارکردن فعال و موثر با پست الکترونیکی، به تعویق انداختن پاسخگویی، اقدامات دیر هنگام براي اخذ ویزا، تعلل در تنظیم وقت ملاقات، ناآشنایی با نحوه مکاتبات بین‌المللی، و نظایر آن موجب شده است که اصولا برقراری این ارتباط دو طرفه دشوار شد.

وي تاكيد كرد: در هر محیطی باید با روابط و مناسبات حاکم بر همان محیط عمل كرد و برای نیل به چنین مقصودی، شناخت طرف مقابل امری ضروری است، برقرار نشدن این ارتباط و یا برقراری ارتباطی ضعیف، موجب عدم پیشرفت کار و بدبینی طرف خارجی در کارهای بعدی می‌شود.

مديرمسوول انتشارات «غزال جوان» افزود: در کنار ضعف ناشی از عدم شناخت محیط و ناشر خارجی که قرار است آثار ایرانی را ترجمه و در سطح بین‌المللی توزیع كند، قوانین و مقررات دست و پا گیر داخلی هم مزید برعلت شده است، زيرا ضعف این قوانین و مقررات، خود عاملی بازدارنده در اعتلای این حرکت فرهنگی و فرا ملی است.

وي با اشاره به این مشکلات گفت: عدم حمایت جدی در داخل از کسانی که تحت لیسانس ناشر خارجی کار می‌کنند، مشکلات تحریم و نقل و انتقال وجه از جمله مشكلات موجود در اين بخش است.

رباني ضرورت سرعت بخشیدن به بررسی‌ها را خواستار شد و افزود: حمایت از بومی‌سازی و عرضه آثار ناشران خارجی در ایران می‌تواند مقدمه‌ای براي تبادل آثار در عرصه جهانی تلقی شود، سرعت در بررسی و چاپ این آثار که اكنون پروسه‌ای نسبتاً طولانی را برای بررسی محتوا و تصویر طی‌ مي‌كند، بايد كوتاه‌تر شود.