به گزارش خبرگزاری كتاب ایران (ایبنا)، جیمز آگوستین جویس در سال 1882 متولد شد و 13 ژانویه سال 1941 از دنیا رفت. این رمان‌نویس و شاعر ایرلندی یكی از نویسندگان مطرح سبک مدرنیسم در قرن 20 میلادی است كه بيش از ديگر آثارش با رمانی به نام «اولیس» شناخته می‌شود.

او در خانواده‌ای كاتولیک به دنیا آمد، پدرش در فعالیت‌هایش ناموفق بود و همین موضوع سبب شد جیمز، كودكی سختی را پشت سر بگذارد. كودكیِ ناآرام جویس در سراسر عمرش بر زندگی او اثر گذاشت و تا حدی در آثارش نیز منعكس شد. جویس كه بر خلاف پدرش به مسایل سیاسی علاقه‌ای نداشت، غرق در ادبیات، هنر و موضوعات فرهنگی شد و اين علاقه‌مندی او را به يكی از مطرح‌ترين چهره‌های ادبی قرن 20 تبديل كرد.

به نظر می‌رسد جويس هيچگاه زندگی آرامی را تجربه نكرده باشد. وی نه تنها كشورهای مختلفی را برای زندگی تجربه كرد، بلكه در حوزه‌های مختلفی چون رمان، نمایشنامه، موسیقی، شعر و تئاتر نیز وارد شد و البته به موفقیتی نسبی نیز دست یافت.

ازرا پاوند و تی اس الیوت از جمله نویسندگانی بودند كه بعد از انتشار زندگینامه جویس در یك مجله به قلم و سبك نگارش او علاقه‌مند شده و اعلام كردند كه حاضرند برای حل مشكلاتش به او كمك كنند؛ این دو بعدها به دوستان صمیمی جویس تبدیل شدند.

جایگاه جویس در مقام یك نویسنده در زمان حیاتش درك نشد و برخی منتقدان، از جمله ادموند ویلسون بر این باورند كه نام او را نباید در كنار دیگر نابغه‌های دنیای ادبیات فراموش كرد؛ نویسنده‌‌‌ای كه میزان تاثیر بر هم‌عصران او غیر قابل انكار است.

از این نویسنده آثاری چون «بهترین داستان‌های كوتاه» با ترجمه احمد گلشیری، «مردگان» با ترجمه مجيد امين مويد، «چهره مرد هنرمند در جوانی»با ترجمه منوچهر بديعی، «دوبلینی‌ها»‌ با ترجمه محمدعلی صفريان و صالح حسينی، «تبعیدی‌ها» با ترجمه اميد قهرمان، «چهره مرد هنرمند در جوانی» با ترجمه منوچهر بديعي و «اندكی ابر» با ترجمه علی‌رضا متين‌نيا منتشر شده است.

او سال‌ها برای نوشتن رمان «چهره مرد هنرمند در جوانی» زمان صرف كرد؛ رمانی كه به نوعی زندگینامه او است و ماجراهای زندگی او را در دهه‌های آغازین زندگی‌اش روایت می‌كند. این اثر در سال 1916 منتشر شد و نویسنده در آن به توصیف روابط و مشكلات زندگی خانوادگی خود پرداخته است.

رمان «اولیس» سومین اثر این نویسنده ایرلندی است و در چهل سالگی وی برای نخستين بار منتشر شد. این كار جویس ریشه در یكی از داستان‌های كوتاه او دارد كه در ابتدا در مجموعه داستان «دوبلینی‌ها» با نام «یک روز از عمر آقای بلوم در وین» منتشر شد. بعدها جویس این داستان را با بخشی از رمان «چهره مرد هنرمند در جوانی» درآمیخت و این‌گونه رمانی ماندگار از خود بر جای گذاشت.

«اولیس» در سال 1922 در حالی منتشر شد كه به مدت 11 سال اجازه چاپ در ایالات متحده را نیافت. برخی منتقدان بر این باورند كه اولیس كتاب راحتی برای خواندن و فهمیدن نیست و به همین دلیل است كه آثار زیادی بعد از چاپ این كتاب نوشته شده‌ و به توصیف و تحليل آن پرداخته‌اند. درك این اثر تا حدی به شناخت از اساطیر یونانی و به ویژه «اولیس» هومر بستگی دارد.

«بیداری فینیگان‌ها» كه با عنوان «شب‌زنده‌داری فینیگان‌ها» نیز شناخته می‌شود در سال 1939 به بازار كتاب آمد و جویس از آن با عنوان «اثری دیوانه‌وار از یک دیوانه» نام برده است. این رمان از یك جهت در برابر رمان «اولیس» قرار می‌گیرد زیرا بر خلاف شاهكار جویس، حوادث آن به روایت ماجراهایی در «شب» می‌پردازد اما سبك نگارشی آن بسیار سنگین و درك آن دشوار است و این موضوع در ترجمه‌های فارسی از این اثر نیز احساس می‌شود.

تاكنون آثار مختلفی درباره زندگی و آثار جیمز جویس در ایران ترجمه و منتشر شده‌اند. «جیمز جویس، همراه با بخش هفده اولیس» اثر جان انیس استیوارت با ترجمه منوچهر بدیعی، «جیمر جویس» با ترجمه فرزانه قوجلو، «آشنایی با جیمز جویس» به قلم پل استراترن با ترجمه امیر احمدی آریان و همچنین كتاب «جیمز جویس» اثر چستر اندرسون با دو ترجمه متفاوت از هوشنگ رهنما و ماهرخ دبیری از جمله آثاری هستند كه درباره جویس در ایران ترجمه شده‌اند.

علاوه بر آثار ترجمه شده در ایران، پایان‌نامه‌هایی نیز درباره جویس و آثارش نوشته شده است. برای مثال مریم حسینی در مطالعه‌ای به مقایسه رمان اولیس جویس و صادق هدایت پرداخته، حسین صبوری مطالعه‌ای جامعه‌شناختی در آثار مهم جویس انجام داده، بهنام نورائی رمان اولیس را با نظریات روانشناسانه یونگ بررسی كرده و امیرناصر قادری از پایان‌نامه خود با عنوان «بررسی تطبیقی اپیفانی‌های جیمز جویس و لحظه‌های زمانی ویلیام وردزورث» دفاع كرده است. «بررسی ساختارزدایانه دو اثر جیمز جویس: تصویر مرد هنرمند در جوانی و مردگان» عنوان پژوهش پگاه میرجلالی است و هاجر مصدق رمانی از جویس را از لحاظ نمادهای به كار رفته در آن بررسی كرده.

امروز پنجشنبه دوم فوريه سال 2012 برابر با 12 مهر ماه برابر است با تولد خالق رمان «اولیس» و «سيمای هنرمند در جوانی»؛ نويسنده‌ای كه اگر زنده بود تولد 130 سالگی خود را جشن می‌گرفت.