اميد عطايي‌فرد، پژوهنده تاريخ ايران باستان درباره كتاب‌سازي‌هاي تاريخي به خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا) گفت: در نخستين گام سودجويي مالي براي ناشر و به تبعيت آن شخص نويسنده كه سريع‌تر مي‌تواند به شهرت دست يابد، به همراه فقر فرهنگي و كمبود آگاهي مردم باعث كتاب‌سازي در حوزه‌هايي چون تاريخ شده است.
وي افزود: با توجه به مسايل روانشناسي اجتماعي و ضرب‌المثلي كه مي‌گويند «مردم عقلشان به چشمشان است» كتاب‌هايي كه از روي جلد زيباتري برخوردارند، بيشتر مورد توجه قرار مي‌گيرند. روي جلد كتاب 90 درصد حرف را مي‌زند و شانس اين كه كتاب پرفروش شود بسيار است و همچنين وقت بيشتري دارد كه در ويترين كتاب‌فروشي قرار گيرد.
عطايي‌فرد ادامه داد: با توجه به جريانات سياسي و اجتماعي كه هر دم فضا را دگرگون ميكند، كتاب‌سازي‌ها نيز به همان سمت سوق مي‌يابد زيرا افراد كتاب‌ساز شخصيت متزلزلي دارند و گاهي دو نوشته از آنها را با هم مقايسه كنيد مي‌بينيد كه تفاوت بسياري با هم دارند.
وي افزود: روشنفكران جامعه سعي مي‌كنند كه سطح انديشه مردم را بالاتر ببرند اما نويسنده كتاب‌ساز كارش اين است كه در همان سطح حتي پايين‌تر به نوشتن كتاب بپردازد چون مردم آسان‌خواه هستند و حوصله فكر كردن ندارند و اين مسأله كتاب‌سازي را نيز آسان ميكند.
اين نويسنده و منتقد كتاب‌هاي تاريخي اظهار كرد: براي تشخيص كتاب‌سازي مي‌توان به منابع و سرچشمه‌هاي كتاب مراجعه كرد، اگر نويسنده‌اي منبع و سرچشمه به مخاطب ارايه ندهد نمي‌توان فهميد كه نوشته‌هايش را از كجا آورده و آيا سنديت تاريخي دارد يا نه!
وي افزود: گاهي نيز فرد كتاب‌ساز منابع را ذكر ميكند اما آنها را به صورت كلي مي‌آورد زيرا يكسري كتاب را جمع كرده و به شكل «چسب و قيچي» به هم چسبانده و يك كتاب جديد ساخته است. در اين كتاب هيچ پژوهشي را نمي‌توان ديد، بلكه تنها كتابي است كه از چندين كتاب ديگر بهره گرفته و تدوين شده است.
اين تاريخ‌پژوه گفت: وظيفه يك پژوهشگر اين است كه در نوشته‌ها و كتاب‌هايي كه پيشتر منتشر شده مطالعه كند، بينديشد و حتي به برخي از مطالب آن شك و ترديد داشته باشد نه اين كه مطالب كهنه و غلط را دوباره تكثير كند و به درون جامعه بفرستد تا باعث سردرگمي برخي جوانان و نوجوانان كتاب‌خوان شود.
وي همچنين تأكيد كرد: يكي از زيان‌هاي بزرگ كتاب‌سازي تكثير اطلاعات غلط است. زيرا نويسنده كتاب‌ساز اهل پژوهش، بررسي و تحقيق نيست و كتاب‌هايي كه به دليل برخي تعصبات قومي و ملي پر از اشتباهات تاريخي است يكجا منتشر ميكند و اين مسأله معضل بزرگي در جامعه ايراني به وجود مي‌آورد.
وي به راهكارهايي در اين زمينه اشاره كرد و گفت: براي جلوگيري از اين معضل وزارتخانه‌هاي دولتي و غير دولتي بايد با همكاري استادان دانشگاه و دانشجويان آموزش ديده كميته‌ها و تيم‌هايي تشكيل دهند و هر كتابي كه تشخيص داده شد، كتاب‌سازي است، بگويند كه از ديدگاه اعضاي شورا اين كتاب معتبر نيست. اين آگاهي‌رساني لازم است و اگر نويسنده‌اي پيدا شد كه دست به كتاب دزدي نيز زد بايد به سرعت از آن جلوگيري شود.
وي به راهكاري ديگر نيز اشاره كرد و گفت: بالا بردن سطح آگاهي مردم مسأله مهمي است و تا خود مردم نخواهند اين انديشه رشد نخواهد كرد. مردم جامعه بايد با تشويق به سمت فكر و انديشه بروند. نبايد انديشه و فكر مانند قرص خوردن باشد و هر الگويي را بدون هيچ انديشه‌اي بپذيرند.
وي به ترجمه‌‌هاي سرسري كتاب‌هاي تاريخي نيز اشاره كرد و گفت: در بخش ترجمه نيز مترجم بايد با دقت به برگردان كتاب‌هاي تاريخي دست بزند.
اين منتقد تاريخ اظهار كرد: هنگامي كه متني از زباني به زبان ديگر برگردان مي‌شود، اگر يك لغت به اشتباه ترجمه شود تغييرات زيادي در متن به وجود مي‌آورد و پژوهشگران زبان‌شناسي را دچار سردرگمي ميكند. اين دسته از كتاب‌ها نيز نيازمند شوراها و ديده‌بان‌هايي است كه نظارت كافي بر انتشار آثار داشته باشند.
وي در ادامه سخنانش گفت: بايد به كتاب مانند فيلم، تئاتر و... امتياز داد. هر كتابي كه منتشر مي‌شود شوراهايي بي طرف و آگاه و كارآمد آن را مطالعه كنند و به آن امتياز دهد. اين مسأله باعث مي‌شود كه كتاب‌سازي كمرنگ‌تر شود و مردم جامعه نيز با توجه به اين آگاهي‌ها كتاب‌هاي بهتري انتخاب كنند.
اميد عطايی‌فرد، نويسنده، شاهنامه‌پژوه و پژوهشگر تاريخ و فرهنگ ايران باستان است. از وي تاكنون مقالات مختلفي نظير «ديباچه‌ای بر داستان‌های آفرينش ايرانی»، «سيمرغ دو سر»، «اسطوره اسکندر»، «شاهنامه: آينه‌دار اسطوره‌های آريايی» و «ايرانيان، پيشگامان فرهنگ و تمدن» منتشر شده است.
وي همچنين آثار مختلفي در حوزه تاريخ ايران باستان منتشر كرده كه از ميان آنها مي‌توان به كتاب‌هاي «افسون فريدون»، «ايران بزرگ»، «منم كوروش شاه جهان»، «منم فردوسي شاه شاعران»، «پادشاهي در اسطوره و تاريخ ايران»، «نبرد خدايان»، «آفرينش خدايان»، «ديباچه شاهنامه»، «شگفتي‌هاي باستاني ايران»، «ايران در پس پرده تاريخ»، «پيامبر آريايي»، «قبله زرتشت» و «مرز مزدايي» اشاره كرد.
چهارشنبه ۲۳ آذر ۱۳۹۰ - ۱۳:۰۵
نظر شما