به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، به تازگی سه کتاب «سوختن آفتاب»، «خیمه خورشید» و «از ابتدا نور» که به معرفی و گزیده شعر ولایی شاعران جوان اختصاص دارد، به کوشش جواد محمدزمانی و سیدحمیدرضا برقعی در مجموعه کتاب‌های «آستان پاکان» انتشارات امیرکبیر منتشر شد. 

مجموعه «آستان پاکان» برای علاقه‌مندان شعر آیینی (با رویکرد مراثی، مناقب و فضایل اهل بیت(ع)) فراهم شده است، تا از میان اشعار و کتاب‌های گوناگون در این حوزه نمونه‌های برتر را در اختیار داشته باشند. 

در آغاز هر یک از این سه کتاب توضیحات پیرامون ویژگی‌های شعر شاعران جوان در این حوزه ارایه شده و در ادامه نمونه اشعاری از میان آثار آن‌ها آمده است.

نگاهی به شعر مذهبی معاصر
برقعی در گفت‌ و گو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، درباره این آثار گفت: رویکرد کلی در این کتاب نگاهی به شعر مذهبی شاعران پس از انقلاب و ارایه منتخبی از آثار آن ها بوده است.

وی در ادامه توضیح داد: مختصری از شرح حال و شیوه کار این شاعران در بخش های مختلف در آغاز هر کتاب آمده است. همچنین در نگارش این مطالب سعی شده شیوه نوشتاری چندان حرفه‌ای نباشد تا عموم علاقه‌مندان بتوانند از آن بهره لازم را ببرند و با ادبیات آیینی معاصر ارتباط برقرار کنند.

وی به سه مجلدی که از این مجموعه به شعر ولایی شاعران جوان اختصاص یافته است اشاره و تشریح کرد: در کتاب «سوختن آفتاب» تاملی در شعر، رویکرد و فعالیت های شاعران جوان هیات‌های مذهبی داشته‌ام. کتاب «خیمه خورشید» به بازخوانی رویکردهای تازه در شعر آیینی امروز اختصاص دارد و «از ابتدا نور» نیز به شعر شاعران جوان در فضای کنگره‌ها و انجمن‌های ادبی و خاستگاه شعر آیینی می‌پردازد.

برقعی در پایان درباره معیار انتخاب نمونه اشعار شاعران برای این مجموعه گفت: نمونه اشعار بر اساس دو معیار انتخاب شده‌اند. نخست اشعاری که در دهه های اخیر با مردم ارتباط برقرار کرده‌اند و دوم اشعاری که از نظر فنون ادبی و شعری در سطح بالاتری دارند.

«سوختن آفتاب» و معیار شعر هیاتی جوان
کتاب «سوختن آفتاب» دو بخش کلی، یکی «تاملی در شعر، رویکرد و فعالیت های شاعران جوان هیات های مذهبی» و دیگری «گزیده اشعار» را شامل می‌شود.

در بخش «تاملی در شعر، رویکرد و فعالیت های شاعران جوان هیات‌های مذهبی» مباحثی چون «غفلت از تشکیلات و مبانی و خسارات آن»، «غفلت از تاثیرگذارترین عرصه شعر»، «ویژگی شعر جوان در هیات های مذهبی»، «در گستره مفهوم و معنا» (عزت و حماسه/ بیدارگری و اعتراض/ عرفان و اخلاق/ احساس و عاطفه) و «در گستره زبان و ساختار» (تصویر سازی/ زبان ساده و صمیمی/ مضمون گرایی) مطرح شده است.

در این بحث از عرصه شعر هیات‌ها به عنوان تاثیرگذارترین عرصه شعری یاد شده است.

 در بررسی ویژگی‌های شعر جوان در هیات مذهبی، عزت و حماسه به عنوان نخستین ویژگی این نوع شعر معرفی شده و نمونه‌هایی از آثار شاعران جوان با چنین ویژگی ارایه شده است.

در بررسی ویژگی «بیدارگری و اعتراض» با تاکید بر این موضوع که نهضت معصومان، نهضت بیدارگر بوده به این موضوع پرداخته شده است که شاعران معاصر با شعر خود در راه بیدارگری گام نهاده‌اند.

همچنین در توضیح ویژگی «عرفان و اخلاق» مولفان معتقدند هنگامی که سخن از این ویژگی به میان می آید، ناخودآگاه ذهن به یاد غزل با مایه‌های عراقی می‌افتد اما آن، همه عرفان نیست، بلکه گاه شاعر به دنبال شناخت خود یا فضای اطراف خود یا ممدوح خود، از زبان و مضامینی بهره می برد که فضای معنوی و عرفانی ایجاد می‌کند.

«احساس و عاطفه» آخرین ویژگی این نوع شعر است که از نقش و تاثیر آن به عنوان امری انکارناپذیر یاد شده است. البته به باور مولفان شاعران در به کارگیری این ویژگی با ترکیب عاطفه، خردورزی و حماسه مضامینی بدیع خلق کرده‌اند. از سوی دیگر عاطفه جزو تفکیک ناپذیر مرثیه است و شاعر مرثیه سرا باید در شعر خود از این عنصر بهره لازم را ببرد.

اما برقعی و محمدزمانی تحولات شعر جوان را منتهی به گستره‌های معنایی نمی‌دانند و معتقدند شعر مذهبی امروز ایران در گستره زبان و ساختار نیز ویژگی‌های منحصر به فردی دارد و البته این امر به معنای انکار خطاهای زبانی و اشکالات دستوری که گاه در این عرصه رخ می‌دهد، نیست.

تصویرسازی یکی از ویژگی‌های این بعد از شعر مذهبی معاصر است و در تشریح آن بر خلق تصاویر همراه با سادگی و ادبیات حماسی در برخی از آثار شاعران جوان تاکید شده، که ارزش این نوع شعر را دو چندان کرده است.

از آن جا که مخاطب اصلی شعر مدح و مرثیه، توده های مردم هستند، این نوع شعر زمانی موفق است که بتواند پیام خود را به همگان برساند و عامه مردم را تحت تاثیر بیان هنری خود قرار دهد. بنابراین باید در زبانی ساده و قابل درک سخن بگوید. این ویژگی در شعر مذهبی جوان امروز نیز دیده می شود و البته وجود آن به معنای دوری از مضامین بلند و فاخر نیست؛ چراکه این نوع اشعار ضمن برخورداری از زبانی ساده و صمیمی، از معنا و بطنی ژرف نیز برخوردار هستند.

مضمون‌گرایی آخرین ویژگی است که در این بخش توضیح داده می‌شود و البته لازمه ارتباط برقرار کردن با شعر مذهبی، برخورداری از مضامینی دلکش است. نام مضمون یادآور شاعران عصر صفوی یا سبک هندی است؛ چراکه در شعر آنان مضامین فراوانی موج می زند. شعر محافل مذهبی نیز تلاش کرده است ضمن حفظ زبان و آرایه‌های آن، از مضامین نو و کارآمد بهره ببرد. این مضامین گاه به آیات و روایت و داستان های مهم تاریخ اسلام اشاره دارد.


در بخش پایانی یعنی بخش «گزیده اشعار» منتخب اشعار ولایی شاعران جوان به انتخاب مولفان آمده است.

در این بخش منتخب اشعار آیینی 23 شاعر جوان ارایه و از میان آثار هر شاعر دو تا چهار نمونه شعر انتخاب شده است. رضا خورشیدی فرد، سیدحمیدرضا برقعی، صالح سجادی، سیدمحمد جوادی، امید مهدی نژاد، مهران حسینی، علی اکبر لطیفیان، جواد محمدزمانی، علی اشتری، سیدمحمد بابامیری، علیرضا لک، مهدی رحیمی، هادی جان فدا، مهدی جهاندار، محمد غفاری، رضا جعفری، مهدی فرجی، یوسف رحیمی، مریم سقلاطونی، حسین بیاتانی، سید محمد جواد شرافت و رحمان نوازنی شاعرانی هستند، که نمونه اشعار آیینی آن ها را در این کتاب می‌خوانیم.

کتاب «سوختن آفتاب» (معرفی و گزیده شعر ولایی شاعران جوان 1) در 81 صفحه، شمارگان سه هزار نسخه و قیمت هزار تومان از سوی انتشارات امیرکبیر منتشر و راهی بازار کتاب شد.