كتاب «تو را صدا مي‌زنم» در پانزدهمين نشست سراي اهل قلم با حضور بابك نيك‌طلب، شاعر و پژوهشگر ادبيات كودك و نوجوان و علي باباجاني، نويسنده‌ اثر، نقد و بررسي شد.

نيك‌طلب در اين نشست كه شب گذشته(6 آذرماه) برگزار شد، اظهار كرد: باباجاني در اين كتاب نيايش‌هايي را از زبان حيوانات نوشته است و در گذشته نيز بسياري از بزرگان ادب فارسي مانند سعدي به نيايش حيوانات و اجزاي جهان اشاره كرده‌اند و اين نشان مي‌دهد كه مساله‌ عبادات موجودات از گذشته دغدغه شاعران و نويسندگان بوده است.

وي كه انتقادات و نظراتش درباره‌ كتاب را در چند بخش مختلف بيان كرد، درباره مشخصات ظاهري كتاب گفت: تصويرگري كتاب زيباست و در آن از رنگ‌هاي خوبي استفاده شده است، حروفچيني هم مناسب براي گروه سني «ب» و «ج» كه به عنوان مخاطبان اين كتاب معرفي شده‌اند، مناسب است اما ايرادهايي هم دارد. با توجه به اين‌كه تمام متن‌ها عنوان دارند؛ اما كتاب، فهرست ندارد و از همه مهم‌تر اين‌كه صفحات كتاب شماره‌گذاري نشده‌اند. در اين صورت مطالب را به سختي مي‌توان پيدا كرد و مشخص نيست كتاب كامل است يا ناقص زيرا اگر 10صفحه آن هم نباشد، مخاطب متوجه نمي‌شود!

او درباره‌ تصويرگري كتاب اظهار كرد: مورد مهمي كه در تصويرگري وجود دارد اين است كه تصويرگر كتاب به حيوانات صورت‌هاي انساني داده است و براي آن‌ها موهاي بلند و ... طراحي كرده است. اين نشان مي‌دهد برداشت تصويرگر از اين كتاب انساني بوده است. اين كار زحمت نويسنده را براي بيان نيايش‌هاي حيوانات بي‌ثمر مي‌كند.

اين منتقد حوزه ادبيات كودك و نوجوان با بيان اين‌كه براي كودكان و نوجوانان، مجموعه شعر و مجموعه داستان‌هاي بسياري داريم، گفت: در اين حوزه كم‌تر مجموعه نثر ادبي يا «نثر غيرداستاني» داريم كه اين اثر در اين زمينه مي‌تواند نمونه‌اي باشد تا در اين حوزه بيشتر فعاليت كنيم.

نيك‌طلب افزود: از ديگر مواردي كه در اين اثر قابل تامل است، توجه به دعا و نيايش است؛ البته پيش‌تر در اين زمينه آثاري از نويسندگاني چون سيدمهدي شجاعي و عرفان نظرآهاري منتشر شده و مولف  اين اثر نيز در همين راستا گام برداشته است.

وي با تاكيد بر اين‌كه اشاره اصلي اين كتاب به نيايش تمام مخلوقات به‌ويژه حيوانات است، اظهار كرد: يكي از مهم‌ترين وظايف ما اين است كه روش‌هاي نيايش كردن و ارتباط با خدا را غيرمستقيم به كودكان آموزش دهيم و اين اثر از اين لحاظ بسيار قابل تقدير است اما بهتر بود خالق اثر، به جاي اين‌كه راوي مناجات‌ها باشد، شاهد آن‌ها بود. ديگر اين‌كه زماني كه ما مي‌خواهيم به جاي حيوانات صحبت كنيم، يا بايد از خيال و شاعرانگي استفاده كنيم يا نكات آموزشي را بيان كنيم. باباجاني از هر دو تكنيك در اين اثر استفاده كرده است اما در قسمت‌هايي كه مي‌خواهد پيامي اخلاقي را منتقل كند، متن تصنعي مي‌شود. 

نيك طلب افزود: تصويري كه در اين اثر از جهان ارايه شده، تصويري انساني است و از منظر حيوانات نيست. مولف در برخي از اين حكايات از داستان‌هاي كهن و فولكلوريك الهام گرفته است ولي كاش به داستان‌هاي اصلي نيز اشاره مي‌كرد. بهتر بود مولف به جاي اين‌كه در پيام‌هاي اخلاقي به زشتي‌ها و مشكلات حيوانات اشاره كند، خوبي‌ها و ويژگي‌هاي مثبت حيوانات را بيان مي‌كرد.

اين منتقد، بيان كرد: نيازي نبود اسم حيوان‌ها به صورت معماگونه بيان شود و مي‌توانست مستقيم به آن حيوان اشاره شود. با توجه به اين‌كه اين كار اثري ژورناليستي بوده بهتر بود نويسنده نگاهي مجدد به آن مي‌انداخت و مناجات‌هاي طولاني‌تر را كوتاه مي‌كرد. مناجات‌ها بايد طوري باشند كه بر زبان بچه‌ها جاري شوند مثل اين‌كه بسياري از ما مي‌گوييم «يا رب نظر تو برنگردد از ما» يا «خدايا ما را به خودمان وامگذار» بدون اين‌كه بدانيم اين مناجات براي چه كسي است.

سپس باباجاني درباره اثرش گفت: زماني كه نام نيايش مي‌آيد به ياد هُبوط حضرت آدم(ع) مي‌افتم كه پس از آمدن به زمين دست بالا برد و نيايش كرد. بعدها ائمه نيز دعا كردن را به ما آموختند. اين اثر حاصل دو سال كار پژوهشي روي دعاي عرفه، دعاي عهد و صحيفه سجاديه(ع) است. ماجراي آن باز مي‌گردد به سال‌هاي 83 – 84 كه من مسوول صفحه اجتماعي مجله پوپك بودم و قسمتي را در اين صفحه به مناجات و نيايش اختصاص داديم. اوايل از شاعران شعري مي‌گرفتيم، وقتي شعرها تمام شد، از يك نويسنده مجموعه نثري گرفتيم اما كار خيلي يكنواخت شده بود؛ در نتيجه خودم دست به كار شدم و شروع كردم به نوشتن.

وي افزود: پس از خواندن دعاها با دقت بيشتر بخش‌هايي از دعاي عرفه توجهم را جلب كرد و دعاهايي در صحيفه سجاديه كه به نظر براي نوجوانان مناسب آمد. زماني كه خواستم مناجات‌هاي مناسب براي گروه سني كودك و نوجوان بنويسم، تصميم گرفتم از علاقه‌مندي آن‌ها به حيوانات استفاده كنم و اين نيايش‌ها را از زبان آن‌ها بنويسم. 

وي افزود: برخي از اين حكايت‌ها به داستان‌هاي فولكلور و تاريخي اشاره دارد مثل مناجات پشه، يكي از مناجات‌هاي كلاغ و جوجه و كبوتران. برخي از داستان‌ها نيز اطلاعات و دانستني‌هايي را در اختيار بچه‌ها قرا مي‌دهند مثل اين‌كه داركوب درخت را سوراخ مي‌كند و سپس پرندگاني ديگر در آن سوراخ‌ها لانه مي‌كنند.

اين شاعر و نويسنده حوزه كودك و نوجوان با بيان اين‌كه نيايش راهي براي ارتباط با خداست گفت: ما بايد اين نيايش‌ها را به بچه‌ها آموزش دهيم به نظر من در اين زمينه كم كار كرديم و در كشورهاي اروپايي اين مساله بيشتر مورد توجه قرار گرفته و حتي در فيلم‌ها نشان مي‌دهند كه قبل و بعد از خوردن غذا دعا مي‌كنند. كتاب‌هايي هم منتشر شده است كه مربوط به نيايش‌هاي خود بچه‌هاست.

باباجاني در پايان با تاكيد بر اين‌كه مناجات‌هاي اين كتاب با مناجات‌هاي منتشر شده در «پوپك» متفاوت است عنوان كرد: برخي از اين مناجات‌ها كوتاه‌تر شده‌اند و برخي نيز حذف شدند. در اين آثار گاهي از زبان شعر، گاهي داستان كوتاه و گاهي طنز استفاده كرده‌ام.