به گزارش خبرگزاری كتاب ایران (ایبنا)، امروز شانزدهم نوامبر، برابر با بيست و پنجم آبان ماه، سالروز تولد نويسنده‌ای است كه مهدي غبرايی، مترجم دو اثر از او، نبودش را در جهان احساس می‌كند.

ساراماگو در شانزدهم نوامبر 1922 میلادی در خانواده‌ای فرودست در پرتغال به دنیا آمد. در واقع ساراماگو نام گیاهی است كه در آن زمان، منبع تغذیه انسان‌های فقیر و لقبی بود كه خانواده‌ ژوزه بدان شناخته می‌شدند؛ نامی كه به طور اتفاقی به نام خانوادگی او تبدیل شد.

ساراماگو سال‌ها به دلیل عشقش به ادبیات می‌نوشت، بدون این‌كه افراد زیادی با نام او آشنا باشند. نام وی در سن 60 سالگی، با انتشار كتابی با نام «خاطرات صومعه» كه چهارمین رمانش بود بر سر  زبان‌ها افتاد و بالاخره در سال 1998 توانست جايزه ادبی نوبل را به دست آورد.

او در بخشی از زندگینامه‌اش می‌نویسد: «من بارها بیكار شدم ولی این را به ياد داشتم كه در شرایط سیاسی ما احتمال یافتن شغلی مناسب بسیار كم است. آن موقع بود كه تصمیم گرفتم زندگی خویش را وقف ادبیات كنم: این به زمانی برمی‌گردد كه دریافتم در نقش یک نویسنده چه كارهایی می‌توانم بكنم.»

بسیاری از آثار این نویسنده تاكنون در ایران ترجمه شده‌اند كه «سفر فیل»، ‌«یادداشت‌ها»،‌«خاطرات كودكی»، «وقفه در مرگ»، «بینایی»، «در ستایش مرگ»، «نقاشی»، «همه نام‌ها»‌، «مرد تكثیر شده»، «دخمه»، «قصه جزیره ناشناخته»، «بلم سنگی»، «سال مرگ ریكاردو ریش» و «بالتازار و بلیموندا» از جمله اين آثار هستند. 

غبرایی ساراماگو را «رزمنده پیر» خواند و گفت: این نویسنده پرتغالی تمامی نابسامانی‌های جهان را می‌دید؛ مشكلاتی‌ كه در بلوک شرق سابق، كشورهای وابسته و نظام‌های سرمایه‌داری وجود داشت تا مسايلی كه در سال‌های اخير به دغدغه ذهنی او تبديل شده بود. او به فلسطین هم سفر كرده و گزارشی منصفانه و درست از مشاهداتش داشته و از آن‌ها دفاع كرده است. این رزمنده پیر و رشک انگیز به همه مسایل جهان حساس و آگاه بود و این امر را می‌توان در كتاب «نوت بوك» یا «دفتر یادداشت» او نیز مشاهده كرد.

به اعتقاد غبرایی، ساراماگو جدا از مسایل مورد علاقه‌اش، سبک نگارشی خاصی هم داشته و دنیای در هم پاشیده امروزی را با كمک همین شیوه نگارش به تصویر كشیده است. غبرایی در این مورد افزود: ساراماگو در اكثر آثارش در صدد است نشان دهد دنیایی كه تا بدین حد وابسته به تكنولوژی است اگر صدمه ببیند و تا حدی خدشه‌دار شود یا مسایل سیاسی، روانی و اجتماعی خاصی پیش بیاید، در آن حالت است كه آشوب و درهم‌آمیختگی تمام جهان را فرا خواهد گرفت. این نویسنده در صدد است با داستان‌هایش به این موضوع بپردازد و رمان «كوری» بهترین تمثیل برای این امر است.

غبرایی افزود: ساراماگو در رمان «كوری» در صدد است نشان دهد همه ما كوریم و در به وجود آمدن این دنیای پر از نابودی و جنگ مقصریم، پس باید بكوشیم دنیای بهتری خلق كنیم.

مترجم كتاب «كوری» و «بلم سنگی» درباره شیوه نگارشی ساراماگو گفت: این نویسنده برای این‌كه مضامین مورد نظرش را در متن داستانی‌اش بهتر نشان دهد، فقط از نقطه و ویرگول استفاده كرده است. غبرایی موفقیت یا عدم موفقیت این شیوه را وابسته به نظر خواننده اثر دانست و اضافه كرد: از نگاه من، رمان «كوری» موفق‌ترین اثر در این زمینه بوده زیرا شيوه نگارش آن، كاملا با موضوع كتاب همخوانی دارد.

غبرایی كتاب «یادداشت‌های روزانه» ساراماگو را نشان از دانش گسترده او از مسایل جهان دانست و گفت: شرایط زمانه او و استعداد خاص او در كنار سابقه ویراستاری طولانی‌اش باعث شده او دانشی گسترده از مسايل داشته باشد. او مدت‌ها ویراستار كتاب بود و ویراستار برای این‌كه اصولی كار كند باید به همه چیز اشراف داشته باشد.

یادداشت‌های روزانه ساراماگو تاكنون با سه ترجمه و عنوان متفاوت در ایران منتشر شده است: «یادداشت‌ها» با ترجمه مصطفی اسلامیه، «نوت بوك» با ترجمه مینو مشیری و «دفتر یادداشت» با ترجمه علی قادری. این كتاب نتیجه تجربه وبلاگ‌نویسی ساراماگو در خلال سپتامبر 2008 تا آگوست 2009 میلادی است.

اين نويسنده پرتغالی هجدهم ژوئن سال 2010 ميلادی از دنيا رفت كه حدود سی اثر از او به جا ماند. امروز شانزدهم نوامبر، برابر با بيست و پنجم آبان ماه، سالروز تولد نويسنده‌ای است كه اهالی‌ ادبيات، امروز در نبود او، تولد هشتاد و هشت سالگی‌اش را جشن می‌گيرند.